Balans haqida umumiy tushuncha Balansning mohiyati

Buxgalteriya balansining mohiyati
Tashkilotni boshqarish, birinchi navbatda, uning dastlabki holatini bilishni, hozirgi davrdan oldingi davrlarda qanday mavjud bo'lganligi va rivojlanganligi to'g'risidagi ma'lumotlarning mavjudligini talab qiladi. Korxonaning o'tmishdagi faoliyati, uning rivojlanish tendentsiyalari to'g'risida etarlicha to'liq va ishonchli ma'lumot olgandan keyingina ishonchli boshqaruv qarorlari, biznes-rejalar va kelgusi davrlar uchun ishlab chiqarish korxonasini rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish mumkin.
Har qanday faoliyat turida amalga oshirish rejalashtirilgan tadbirlar va buning uchun mavjud imkoniyatlar o'rtasidagi muvofiqlik muhimdir. Demak, ma'lum iqtisodiy ehtiyojlar uchun mablag'lar qiymati ushbu mablag'lar qayerdan kelib chiqishiga bog'liq. Muayyan turdagi mahsulotni chiqarishga bo'lgan ehtiyojni qondirish darajasi ushbu mahsulot ishlab chiqarilgan tegishli materiallar bilan zarur miqdorda ishlab chiqarish mavjudligiga bog'liq.
Binobarin, ehtiyojlar va ularni qondirish imkoniyatlari o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri bog'liqlik mavjud: ehtiyojlar mavjud imkoniyatlar bilan muvozanatli bo'lishi kerak (ya'ni, muvozanatli). Balans usuli (balansni umumlashtirishni qabul qilish) yordamida xo'jalik operatsiyalarining doimiy monitoringi amalga oshiriladi, chunki aktivlar manbalari va ulardan foydalanish yo'nalishini aks ettiruvchi ko'rsatkichlar teng bo'lishi kerak. Buxgalteriya hisobida balansni umumlashtirishni qabul qilish ifodasi buxgalteriya balansidir.

Balans – bu tashkilotning mulkiy va moliyaviy holati va hisobot davridagi iqtisodiy faoliyati natijalari to'g'risidagi ma'lumotlarning yagona tizimi. U dastlabki hujjatlar va inventar yozuvlari bilan tasdiqlangan sintetik va analitik hisob ma'lumotlari bo'yicha, ma'lum bir sanada, odatda birinchi kuni (oy, chorak, yil) tuziladi.Balans ma'lumotlari ishlab chiqarish korxonasining rivojlanish istiqbollarini belgilovchi taktik qarorlarni ishlab chiqishga imkon beradi, chunki balans korxonaning iqtisodiy va ijtimoiy faoliyati natijalarini aks ettiruvchi ma'lum ko'rsatkichlar tizimidir. Bu ishlab chiqarish tashkilotini nazorat qilish va boshqarish uchun zarur bo'lgan eng muhim ma'lumot manbai. Buxgalteriya balansi ma'lumotlari ishlab chiqarish korxonasi faoliyatini iqtisodiy tahlil qilish maqsadida foydalaniladi, bu jarayonda uning xo'jalik faoliyati natijalari baholanadi. Shu bilan birga, balans xo'jalik faoliyatini operativ boshqarish uchun zarur bo'lib, keyingi rejalashtirish uchun dastlabki asos bo'lib xizmat qiladi.

Balans mehnat, pul va moddiy resurslardan foydalanishda iqtisodni mustahkamlashga yordam berishi kerak. Uning sifati ma'lumotlarning to'liqligi, o'z vaqtida va to'g'riligi bilan belgilanadi. Buxgalteriya balansida korxonaning ishlab chiqarish-xo‘jalik-moliyaviy faoliyati natijalari uni tuzilgan sanaga to‘g‘ri aks ettirilishi kerak.
Balans ko'rsatkichlari sanoat korxonasining xo'jalik faoliyatini tahlil qilish, ularning ijobiy va salbiy tomonlarini, rejadan chetga chiqish sabablarini aniqlash, korxona faoliyati samaradorligini oshirishning ichki zaxiralarini aniqlash uchun ham qo'llaniladi. To'g'ri va o'z vaqtida tuzilgan balans mahsulot tannarxini pasaytirish, jamg'armalarni ko'paytirish va korxonaning moliyaviy holatini mustahkamlash, debitorlik qarzlarini o'z vaqtida undirish va kreditorlik qarzlarini to'lash yo'llarini izlashga yordam beradi.
Korxonalar buxgalteriya balansini O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Statistika va tahlil vazirligi tomonidan tasdiqlangan shakl va yo‘riqnomalar bo‘yicha tuzadilar. Balans ko'rsatkichlarining yagona tizimi alohida tarmoqlar, iqtisodiy rayonlar va umuman respublika xalq xo'jaligi bo'yicha hisobotlarni tuzish imkonini beradi.