Bank hisobi va audit

Tijorat banklarida kassa ishini tashkil etish, 
inkassatsiya va qimmatliklarni tashishga doir yo
ʻ
riqnoma.
O
ʻ
zR AV 27.0.2008 
yilda
1831-son va O
ʻ
zbekiston Respublikasi bank muassasalarida valyuta 
qimmatliklariga oid kassa ishi to
ʻ
g
ʻ
risidagi nizom. O
ʻ
zR AV 03.08.1998 yilda 468-
son bilan ro
ʻ
yxatga olingan)
bilan belgilanadi. Buzib qo
ʻ
yilgan qat
ʼ
iy hisobot 
blanklari ikkala nusxadagi blankning butun bir sathi bo
ʻ
yicha "Z" lotin harfining 

---

106 
qo
ʻ
yilishi yo
ʻ
li bilan bekor qilinishi kerak, bank xodimining imzosi bilan 
tasdiqlanadi, buxgalteriyada ro
ʻ
yxatdan o
ʻ
tkaziladi. 
Bank muassasalari arxiviga topshirilganidan so
ʻ
ng qat
ʼ
iy hisobot blanklarining 
to
ʻ
ldirilgan va buzib qo
ʻ
yilgan (bekor qilingan) nusxalariga muvofiq saqlanishi 
kerak 
(Tijorat banklari faoliyatida yuzaga keladigan hujjatlarning saqlanish 
muddatlari ro
ʻ
yxatini qo
ʻ
llash bo
ʻ
yicha ko
ʻ
rsatma. O
ʻ
zR AV 26.07.2000 yilda 951-
son bilan ro
ʻ
yxatga olingan).
Naqd chet el valyutadagi operatsiyalarni buxgalteriya hisobida aks ettirish 
quyidagi balans hisobvaraqlarida hisobga olinadi: 
- 10101 - Aylanma kassadagi naqd pullar; 
- 10103 - Pul almashtirish shoxobchalaridagi naqd pullar; 
- 10105 - Cheklar va boshqa to
ʻ
lov hujjatlari; 
- 10109 - Yo
ʻ
ldagi naqd pullar va boshqa to
ʻ
lov hujjatlari; 
- 17101 - Valyuta pozitsiyasi hisobvaraqlari. 
Naqd chet el valyutasi va shaxsiy hisobvaraqlardagi to
ʻ
lov hujjatlarining chet 
el valyutasidagi qoldiqlari har kuni bank omborxonasi daftarlarida chiqarilgan 
qoldiqlar bilan solishtiriladi. Shaxsiy hisobvaraqlar quyidagi turlarga guruhlanadi: 
- kassadagi naqd chet el valyutasi; 
- almashlash punktlaridagi chet el valyutasidagi avanslar; 
- chet el valyutasidagi boshqa avanslar. 
Boshqa banklarga jo
ʻ
natilgan naqd chet el valyutasi, cheklar va boshqa to
ʻ
lov 
hujjatlarining bosh daftarlarda tegishli valyuta bo
ʻ
yicha hisobga olinishi uchun 
10109-"Yo
ʻ
ldagi pullar" aktiv balans hisobvaraqlari ochiladi. 
Valyuta oldi-sotdisi bo
ʻ
yicha operatsiyalarning hisobga olinishi uchun 17101- 
“Valyuta pozitsiyasi” balans hisobvarag
ʻ
idan foydalaniladi. "Spot" transaktsiyasi 
chog
ʻ
ida valyuta joriy kurs bo
ʻ
yicha yoki uning zudlik bilan yetkazib berilishi 
sharti asosida "spot" kursi bo
ʻ
yicha sotib olinadi yoki sotiladi. Ushbu hisobvaraq 
chet el valyutasiga oid tegishli Bosh daftarda "spot" transaktsiyasining har bir 
krediti bo
ʻ
yicha debetlanadi va kreditlanadi. 
Tijorat banklari jismoniy shaxslar - rezidentlar va norezidentlardan naqd chet 
el valyutasini sotib oladilar, shuningdek, jismoniy shaxslar - norezidentlarga chet 
el valyutasini ayirboshlash shoxobchalari orqali sotadi 
(Tijorat banklarida jismoniy 
shaxslar bilan valyuta ayirboshlash operatsiyalarini amalga oshirish tartibi 
to
ʻ
g
ʻ
risidagi nizom. O
ʻ
zR AV 20.03.2013 yilda 2437-son bilan ro
ʻ
yxatga olingan).
Tijorat banklari ish boshlaguniga qadar ayirboshlash shoxobchalari 
kassirlarini qat
ʼ
iy hisobot blanklari va shoxobcha kun davomida faoliyat yuritishi 
uchun yetarli bo
ʻ
lgan miqdorda so
ʻ
m va chet el valyutasidagi avans bilan 
ta
ʼ
minlaydilar. Avans berilganda, naqd chet el valyutasi va chet el valyutasidagi 
to
ʻ
lov hujjatlari sotib olinganda yoki sotilganda buxgalteriya asos bo
ʻ
luvchi 
hujjatlarga muvofiq, bir vaqtda milliy va chet el valyutasidagi bosh kitoblarda 
tegishli yozuvlar bilan rasmiylashtiriladi. Bunda,
1) Ayirboshlash shoxobchasi xodimiga hisobdorlik asosida milliy va chet el 
valyutasida naqd pul mablag
ʻ
i berilganda, buxgalteriya hisobida quyidagicha aks 
ettiriladi:

---

107