BAŞAĞrisi tani ve tedavi rehberi 2011 GÜncellenmiŞ Şekli
Yüklə 400,92 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
4. Status Migren
72 saatten daha fazla süren ataklar status migren olarak kabul edilirler.
Sıvı ve elektrolit replasmanı (gerekli ise), ilaç detoksifikasyonu, ağrının kontrolü için İV farmakoterapi ve birlikte migren profilaksisinin başlanması (gerekli ise) tedavinin temel ilkeleridir.
1.
2.
Subkütan sumatriptan 6 mg enjeksiyon uygulanır 3.
Ek olarak dekzametazon 4 mg IV, diazepam 5‐10 mg IV verilebilir. 4.
Alternatif olarak, ketorolak 30‐60 mg IV, opioidler, klorpromazin0.1 mg/kg IV ya da IM uygulanabilir.
Hemiplejik Migren
Atak tedavisi:
Oral tedavi olarak ASA, Analjezikler, NSAİ ilaçlar, gerekirse IV Valproik asit veya Verapamil denenebilir. Ergotamin ve triptanlar önerilmez.
Tablo 1.Non‐spesifik ilaçların (analjezik, NSAİ ve kombine analjezik) doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar ASA 500‐1000 mg oral, 4‐6 saatte bir
tekrarlanabilir 2000 mg
Doza bağımlı olarak GIS şikayetler, tinnitus, vertigo, geçici işitme kaybı, kanama zamanının uzaması Aşırı duyarlılığı olanlarda, kanama diatezinde, G6PD‐eksikliği, gebeliğin son üç ayında, GIS kronik ve aktif ülseri olanlarda Parasetamol 500‐1000 mg 2000 mg Allerjik reaksiyonlar ve GIS şikayetler Aşırı duyarlılık, karaciğer ve böbrek yetmezliği Diklofenak 50‐100 mg oral/IV 200 mg
ASA benzeri Flurbiprofen 100‐300 mg 300 mg
İbuprofen 400‐800 mg 2400 mg Baş dönmesi, GIS şikayetler
50‐100 mg 200 mg
30‐60 mg IM 120 mg, 5 gün/hafta
Gebelik, Astım Metamizol 1000 mg
oral/IV
Pansitopeni, GIS yan etkileri, hipotansiyon
550‐1100 mg 1500 mg GIS şikayetler, ödem, hematüri, baş dönmesi, allerji ASA benzeri Fenazon 1000 mg
2000 mg
Tolfenamik 200‐400 mg 400 mg
KOMBİNE PREPARATLAR* ASA veya parasetamol + Kafein ASA veya parasetamol + Kodeinli Kombine bileşikler Formülasyona göre değişmektedir
ASA: Asetil salisilik asit, GIS: Gastrointestinal sistem, IV: İntravenöz, IM: İntramusküler
* Uyarı: Kombine preparatların “ilaç aşırı kullanım” başağrısı potansiyeli yüksektir. Tablo 2.Triptanların doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar Oral Preparatlar Eletriptan 40‐80
80 Frovatriptan 2.5 5
Naratriptan 2.5
5 Rizatriptan 10
30 Sumatriptan 50‐100 200
Zolmitriptan 2.5‐5 10
Ateş basması, halsizlik, sersemlik, baş dönmesi, bulantı, parestezi, ağız kuruluğu ve disfaji Baziler tip migren, hemiplejik migren, serebrovasküler ve periferik arter hastalığı, prinzmetal anjina, kontrolsüz hipertansiyon, gebelik, son 24 saat içinde ergotamin kullanımı Nazal sprey Sumatriptan 20 40
Zolmitriptan 2.5
10 Ek olarak tat alma duyusunda bozulma Ek olarak
nezle, gribal
enfeksiyon, sinüzit Subkütan Sumatriptan 6 12
Ek olarak enjeksiyon yerinde lokal reaksiyonlar
İlaçlar Doz /gün Maksimum Doz Yan etkiler Kontrendikasyonlar Ergotamin +kafein ±parasetamol oral 0.50‐
2mg 6 mg atak başına10 mg/hafta
Bulantı‐kusma, GI şikayetler, parezteziler, ayak krampları, tremor, anjinapectoris Kronik alımlarda: Serebral ve periferik iskemik bozukluklar, hipertansiyon, taşikardi, renal bozukluk, başağrısı Kardiyak, karaciğer, böbrek ve periferik damar hastalıkları, hipertansiyon, sepsis, peptik ülser, gebelik ve triptan kullanımı
İlaçlar Doz/gün Maksimum Doz Yan Etki Kontrendikasyonlar Domperidon 10‐20 mg 40 mg Sedasyon, hiperprolaktinemi Allerji, prolaktinoma, GIS kanamaları
Oral 10‐20 mg, IV, IM 20 mg
Trimetobenzamid 100‐200 mg oral, supp. IV 800 mg Sedasyon, huzursuzluk, akut distonik reaksiyonlar Çocuklar, gebeler ve epileptik hastalar
İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar Klorpromazin 25‐100 mg 300 mg Hipotansiyon, taşikardi, aritmiler, istem dışı hareket bozuklukları, baş dönmesi, görme bozukluğu, nazal konjesyon Hipotansiyon, epilepsi
Tablo 6.Opioidlerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar* Doz mg/gün Maksimum Doz Yan etkiler Kontrendikasyonlar
Meperidin 50‐150 mg IM/IV, 10 mg yavaş infüzyon 3‐4 saatte
tekrarlanabilir
300 mg Morfin 5‐15 mg IM/IV 30 mg Bulantı, kusma, baş dönmesi, hipotansiyon, konstipasyon, solunum depresyonu, sedasyon, konfüzyon ve kognitif bozukluk Kafa travması, gebelik, solunum, karaciğer ve böbrek yetmezliği, MAO inhibitör kullanımı
Bağımlılık potansiyelleri yüksektir
Tablo 7. Beta‐blokerler ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz mg/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar Propranolol 40‐240 480
Atenolol 50‐100 200 Metoprolol 50‐200 300
Timolol 10‐30
40 Uykuya meyil, yorgunluk, sedasyon, uyku ve bellek bozuklukları, depresyon, bradikardi, egzersiz intoleransı, hipotansiyon, impotans Astım, Kalp yetmezliği 2‐3. derece AV blok, sinüs bradikardisi, depresyon, diyabet
25‐150
300 Ağız kuruluğu, kabızlık, çarpıntı, sedasyon, görme bulanıklığı, kilo alımı, ortostatik hipotansiyon Aşırı duyarlılık, MAO inhibitörleri ile kullanım, aritmiler, hipertansiyon, mani, idrar retansiyonu kalp bloğu Fluoksetin 20‐40
40 Venlafaksin 75‐150 225
GİS yan etkileri, iştahsızlık, sinirlilik, uykusuzluk, cinsel işlev bozukluğu, başağrısı Aşırı duyarlılık
Tablo 9.Antiepileptiklerin doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz mg/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar Valproik asit 500‐1500 mg 300 mg
Sedasyon, alopesi, kilo alma, tremor, bulantı, kusma, hepatotoksisite Karaciğer hastalığı Kanama diatezi, gebelik
100‐200 mg
200 mg
Somnolans, halsizlik, Kilo kaybı, parezteziler, kognitif işlevlerde bozulma, metabolik asidoz, böbrek taşı Azalmış renal veya hepatik fonksiyon Gabapentin 900‐1800 mg
3600 mg Vertigo, fenalık hissi, uykuya meyil, halsizlik, tremor, sinirlilik Böbrek ve karaciğer hastalığı
50‐200 mg 300 mg Döküntü, Stevens‐Johnson sendromu Karaciğer yetmezliği
15 Uyku hali, kilo alımı,
halsizlik, Parkinsonizm
GERİLİM TİPİ BAŞAĞRISI TEDAVİSİ‐2011 Güncellenmiş Şekli Güncelleyenler: (Soyadına göre alfabetik) Prof. Dr. Babur Dora, Doç. Dr. A Kemal Erdemoğlu, Prof. Dr. Baki Göksan, Doç. Dr. Başak Karakurum, Prof. Dr. Atilla Oğuzhanoğlu ve Prof. Dr. Aynur Özge 1. İLAÇ DIŞI TEDAVİ
Hastalık hakkında bilgilendirme
Yaşam şeklinin düzenlenmesi: o
Düzenli uyku ve beslenme o
Egzersiz o
Relaksasyon teknikleri o
Postur düzenlenmesi
Tetikleyicilerin farkında olma ve kaçınma
Biyofeedback
Kognitif‐davranışsal tedaviler
Psikolojik destek, kaygıların giderilmesi
Fizik tedavi
Akupunktur 2. İLAÇ TEDAVİSİ
Tedavinin şekli, başağrılarının sıklığı, şiddeti ve eşlik eden başka hastalıklar yanında tedaviye alınan yanıta göre değişir.
Atağı durdurmak veya şiddetine azaltmaya yönelik olarak basit analjezikler ve NSAİ (parasetamol, aspirin, ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak) ve kafeinli kombine preparatlar kullanılır.
Hafif şiddetli olanlarda basit analjezikler, orta şiddetli olanlarda NSAİ ve yanıt alınamayan durumlarda kafeinle kombine edilmiş preparatlar kullanılır.
Parasetamol 1000 mg altında etkili değildir. NSAİ’ların birbirilerine üstünlükleri gösterilmemiştir.
başağrısı olan hastalarda analjezik kullanımı sınırlanmalıdır.
Analjezikleri kullanırken ilaç aşırı kullanımını başağrısı gelişebileceğinden sık ve aşırı miktarlarda kullanımından kaçınmak gerekir.
65‐200mg kafein ile basit analjeziklerin ve NSAİ kombine edilmesi etkinliğini arttırır ancak muhtemel ilaç aşırı kullanımı başağrısı geliştirme riskini de arttırmaktadır.
Kodein ve barbiturat ile kombine edilmiş preparatlar tercih edilmezler.
Kas gevşeticilerin ve triptanların gerilim‐tipi başağrısında etkinliği gösterilememiştir. Opioidler tedavide önerilmez.
verilmiştir.
PROFİLAKTİK TEDAVİ
Başağrısı sıklığı haftada 2’den fazla, süresi 3‐4 saatten uzun veya ciddi biçimde sosyal engellemeye yol açtığı durumlarda profilaktik tedaviye geçilmelidir.
tedavilerinde birlikte uygulanması gerekir.
Eşlik eden diğer hastalıkların (özellikle kilo fazlalığı ve depresyonun) varlığına dikkat etmeli ve çözümlenmelidir.
Tolere edilemediği ve depresyonun eşlik ettiği durumlarda diğer, mirtazapin, venlafaksin ve diğer trisiklik antidepresanlar denenebilir.
SSRI profilakside etkisiz ya da amitriptilinden daha az etkilidirler.
Santral etkili kas gevşetici ilaçların (tizanidin) kronik gerilim başağrısında kullanımı ile ilgili bilgiler çelişkilidir (Tablo 3). Kas gevşetici ilaçlar kronik formda ve sınırlı olgularda kullanılabilir.
Komorbid klinik durumlar dikkatle değerlendirilmelidir.
Sık GTB olgularında komorbiditeler gözetilerek profilaksi kararı verilmelidir.
Atak tedavisinde parasetamol 15 mg/kg/doz veya NSA ilaçlar (ibuprofen gibi) 7∙5–10 mg/kg/dozda önerilebilir.
Profilakside amitriptilin gibi ajanlar önerilmekle birlikte bu alanda plasebo kontrollü çalışmalar sınırlıdır. 2. Yaşlılar
Özellikle 50 yaş üzerinde yeni başlayan başağrısı veya var olan başağrısının sıklığı ve şiddetinin artış göstermesi gibi durumlarda mutlaka ileri inceleme yapılmalıdır.
(hipertansiyon, depresyon, temporal arterit vb.) değerlendirilmelidir.
Bu hastaların tedavisinde eşlik eden hastalıklar, ilaç etkileşimleri ve yaşa bağımlı yan etkiler göz önüne alınmalıdır.
ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları Doz Yan etki Parasetamol 1000 mg
Gastrointestinal yan etkiler daha az. Yüksek dozlarda karaciğer toksititesi
200‐800 mg Gastrointestinal yan etkiler, kanama riski Ketoprofen 25 mg
Gastrointestinal yan etkiler Aspirin 500‐1000 mg Gastrointestinal yan etkiler
375‐550 mg Gastrointestinal yan etkiler
12.5‐100 mg Gastrointestinal yan etkiler
65‐200 mg
60 mg (IM) Huzursuzluk, aritmiler,
dispepsi, trombositopeni, renal yetmezlik Tablo 2: Gerilim‐tipi Başağrısında kullanılan antidepresan ilaçların doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaç Günlük doz Yan etkiler Kontrendikasyonlar Birincil seçim
Amitriptilin 30‐75 mg Ağız kuruluğu, kabızlık, çarpıntı, sedasyon, görme bulanıklığı, kilo alımı, ortostatik hipotansiyon Aşırı duyarlılık, MAO inhibitörleri ile kullanım, aritmiler, hipertansiyon, mani, idrar retansiyonu ve kalp bloğu
Mirtazapin 30 mg
uyuklama/sedasyon, ortostatik hipotansiyon, mani, nöbet
Aşırı duyarlılık Venlafaksin 150 mg GİS yan etkileri, iştahsızlık, sinirlilik, uykusuzluk, cinsel işlev bozukluğu Mani, monoamin oksidaz inhibitörleri ile kullanım Üçüncül seçim
Klomipramin 75‐150 mg Amitriptilinin yan etkilerine benzer Amitiriptiline benzer Maprotilin 75 mg Başağrısı, baş dönmesi, nöbet, ataksi, yorgunluk, sedasyon, amitriptiline benzer yan etkiler. MAOi ile kullanım Mianserin 30‐60 mg Kan tablosu bozukluğu, nöbet, hipomani, hipotansiyon, atralji, ödem. MAOi ile kullanım, DM, kalp yetmezlikleri.
Tablo 3. Kas Gevşetici İlaçlar doz, yan etki ve kontrendikasyonları İlaçlar Doz mg/gün Maksimum Doz mg/gün Yan etkiler Kontrendikasyonlar Tizanidin 2‐8 mg, MR
formu 6mg
18 Uyku hali, baş dönmesi, yorgunluk, sersemlik hissi, hafif tansiyon düşmesi, ağız kuruluğu Karaciğer Hastalığı, allerji
KÜME BAŞAĞRISI VE DİĞER TRİGEMİNAL OTONOMİK BAŞAĞRILARINDA TEDAVİ‐2011 Güncellenmiş Şekli Güncelleyenler: (Soyadına göre alfabetik) Prof. Dr. Betül Baykan, Doç. Dr. Şebnem Bıçakçı, Prof. Dr. Neşe Çelebisoy ve Doç. Dr. A Kemal Erdemoğlu KÜME BAŞAĞRISI TEDAVİSİ Küme başağrısı tedavisi 3’e ayrılır: 1‐
2‐
İlaç tedavisi a.
Atak tedavisi b.
Profilaktik tedavi i.
Uzun süreli İdame Profilaktik tedavi ii.
Kısa süreli Geçici profilaktik tedavi 3‐
Cerrahi tedaviler Yüklə 400,92 Kb. Dostları ilə paylaş:
|