Baza modulu üzrə Təlim Materialı
Yüklə 1,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
İş etikası anlayışı
İş etikası - iş həyatındakı davranışları idarə edən etik prinsiplər və standartlar toplusudur. İş yeri etikası, peşə etikası anlayışları ilə də ifadə olunur. Hər hansı davranışın etikaya uyğun olub, olmadığını təkcə fərdlərin etika və dəyərləri təyin etmir. Kütləvi informasiya vasitələrinin, müxtəlif təşkilatların və sosial qrupların daxil olduğu cəmiyyət tərəfindən təyin edilir. Alman əsilli sosioloq və fizik Albert Şvaytzer etikanı şəxslərin müsbət davranışları kimi ifadə etmişdir. Onun fikrincə; etika təkcə öz işçilərimizin yaxşılığını yox, digər insanların da yaxşılığını nəzərə alma məcburiyyətidir. Qızıl qayda odur ki, başqalarının sizə necə davranmasını istəyirsinizsə, siz də onlara o şəkildə davranın. İş etikası şirkət daxilində qəbul edilən etik qaydaların necə ifadə olunacağını və rəhbərlərin şirkətin idarə olunmasında bu qaydaları necə həyata keçirəcəyini göstərən anlayışdır. Müəssisələrdə davranışların etikaya uyğun olub-olmaması əslində nisbidir. Bu səbəbdən müəssisələrdə etik qaydaların təyin edilməsi heç də asan olmur. Çünki “siqaret çəkmək qadağandır!” yazısı əks olunmuş
45 bir mühitdə işləyən insanlar üçün siqaret çəkmək qeyri-etik davranış sayılmaya bilər. Lakin müəssisə üçün əməl olunması vacib qeyri-etik davranışdır. İş həyatı bir tərəfdən məhsul, digər tərəfdən xidmət alış-verişi ilə məşğuldur. Yəni iş eyni zamanda pul, mənfəət, uğur deməkdir. Bəzi insanlar üçün də iş həyatı təkcə bunlardan ibarətdir. Həmin insanlar iş həyatıyla əlaqədar yalnızca belə düşüncələrə sahibdirlər: “Doğruluq indiyə kimi kimi varlı edib?” “Hamı edir, mən niyə etməyim?” “İş həyatında aldatmayan varmı?” “Səni tutmadıqları müddətdə, nə edə bilirsənsə et” və s. İş etikası iş həyatında hökm sürən doğru və yalnış davranışları əhatə etməkdədir. Digər mənada iş etikası dürüstlük, sözündə durmaq, təbiətə qayğı göstərmək, haqq-hüquqa riayət etmək, edilən haqsızlıqlara qarşı çıxmaq kimi dəyərlərlə maraqlanır. Lakin dürüstlük, hörmət və ədalət kimi anlayışlar ümumi anlayışlardır. Onların kəskin sərhədlərlə təyin olunması çətindir. Bu baxımdan, etik qaydaların təyin olunmasında və inkişafında fərdlərin ətrafı, ailəsi, xarakteri böyük rol oynayır. İnkişafın hər mərhələsində fərdi xüsusiyyətlər vacib faktordur. 4.1.2. T ələbələr üçün fəaliyyətlər “Etika nədır?” sualını lövhədə yazın və şifahi şəkildə ifadə edin. Tələbələr sualla bağlı biliklərini nümayiş etdirsin. Bildirilən bütün fikir və mülahizələri şərh vermədən lövhədə qeyd edin. Bütün fikirlər ifadə olunduqdan sonra, tələbələr lövhədə qeyd edilən fikirlərin lehinə və əleyhinə olan fikirlərini qeyd etsin, müzakirə olunan mövzu üçün faydalı hesab etdikləri ideyaları seçsin. Qruplara ayrılın. Hər qrup “Başqalarının sizə necə davranmasını istəyirsinizsə, siz də onlara o şəkildə davranın.” cümləsində ifadə olunan mənaya uyğun başqa ifadələr, atalar sözləri yazsın. Mənanı ifadə edən başqa ifadə və atalar sözlərini ən çox tapmış komandanı qalib seçin. Qalib komanda təqdimat etsin. Hərkəs Azərbaycan mədəniyyətində seçdiyi bir sahədə adət-ənənəni araşdırsın. Qonaq qarşılama, yemək adəti, qonaq getmə və s. 1.Çıxan nəticələri sinfə təqdim etsin. 2.Adətlər və etik qaydalar arasında nə kimi oxşar və fərqli cəhətlər olduğunu izah etsin. “Çiçək oyunu” Sinfi qruplara ayırın. Hər qrupdan mərkəzində “sinif üçün etik davranışlar” yazılmış çiçək rəsmi çəkməsini istəyin. Etik davranış hesab etdikləri davranışları çiçəyə ləçək çəkərək üzərinə əlavə etsinlər. Ləçək sayı çox olmuş komandanı qalib seçin. Qalib olan komanda etik davranış hesab etdiyi davranışları təqdim etsin. Təqdimat əsasında müzakirə təşkil edin. Müzakirənin sonunda rəsmi sinif otağında görüləcək uyğun bir yerə yerləşdirin. Sinif etikası
46 Hər bir tələbə tanıdığı bir müəssisənin (alişveriş mərkəzi, kafe, təhsil müəssisəsi və s) etik davranışlarını araşdırsın. Seçilən müəssisənin etik qaydaları əsasında təqdimat edin. Hansı qaydanın nə üçün əlavə olunduğunu izah edin. 47 4.1.3. Qiym ətləndirmə Aşağıdakı qiymətləndirmə meyarına əsasən qiymətləndirəcəksiniz: Yüklə 1,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|