29
II-BOB. O`qitishning texnik vositalari va undan foydalanish usullari
2.1. O`qitishning texnik vositalari haqida tushuncha
Fan va texnikaning rivojlanishi bilan maktab
geografiyasining oldiga
qo`yiladigan talablar ham ortib boradi. Mazkur talablarni bajarish uchun o`qitish
shakllari va metodlarini takomillashtirish lozim bo`ladi. Bu esa o`quvchilar bilish
faoliyatini jadallashtiradi, ularni fikrlashga va ilmiy mushohada qilishga undaydi
hamda o`rganayotgan geografik voqea va hodisalar bilan hayot o`rtasidagi
aloqalarni tushunishga yordam beradi. Yangi o`quv vositalarini qo`llash
o`quvchilarni dunyoqarashini shakllantirishga shaxs sifatida
rivojlanishiga ijobiy
ta`sir ko`rsatadi. O`qitishning texnik vositalari o`qituvchi yordamida qo`yilgan
maqsadga erishishga, o`tkazilayotgan mashg`ulotlarni samaradorligini keskin
oshirishga imkon beradi.
Texnik vositalarni qo`llashni quyidagi afzalliklari mavjud:
- qiziqarliligi, o`quvchilar birinchidan texnika vositalarini o`ziga qiziqsa, ikkinchi
tomondan uni ishlatishga va unda ko`rsatilgan ma`lumotlarga qiziqishsa;
- voqealarni tez rivojlanishi va aniq kuzatishlari o`quv
materiallarini tez
o`zlashtirishga yordam beradi. Masalan, tabiiy geografik jarayonlarni sodir
bo`lishi, tekislik va tog` rel`efining turlari va ularning o`ziga xos xususiyatlari
tropik o`rmonlarning sharoiti ishlab chiqarish jarayoni va h.k.
- tropik vositalar orqali murakkab o`quv materialini oson tushuntirish mumkin.
Masalan, havo
massalarini vujudga kelishi, imkoni va antitsiklonlarni
shakllantirish, tornadi, tsunami va boshqa tabiiy geografik jarayonlarni hosil
bo`lishi va ularning oqibatlari;
- o`quvchilar qabul qilishi murakkab bo`lgan geografik ob`ektlarni texnik vositalar
orqali osongina bajarish mumkin. Masalan, temir yo`l paromi,
dengizdagi neft
qazib oladigan moslamalar va h.k.
O`qitishning texnik vositalarini qo`llashda qo`yidagi qoidalarga amal
qilinishi lozim:
30
- texnik vositalardan ko`rsatiladigan geografik voqea va hodisalar dars mavzusiga
mos bo`lishi lozim;
- texnik vositalarning qo`llash oldidan uning ishlash tamoiyli, mazkur darsda nima
ko`rsatilishi haqida o`qituvchi axborot bermog`i lozim;
- o`qitishni texnik vositalari avvaldan ishga tayyorlab qo`yilishi lozim. Uni dars
jarayonida sozlash o`quv soatini ancha qismini olib qo`yilishi mumkin;
- texnik vositalar orqali ma`lum bir mavzuni o`rganishda
uni alohida qismlarga
bo`lish lozim;
Har bir qismda ko`zda tutilgan material tugallangandan so`ng o`qituvchi
izoh berishi, namoyish qilingan geografik voqea va hodisalarni o`quvchilarni
qanday qabul qilganini tekshirib ko`rish mumkin. Ko`zda tutilgan materiallar
namoyish qilib bo`lingandan so`ng o`qituvchi darsni yakunlashi lozim;
-
namoyish etilgan material aniq va ravshan ko`rinishi lozim.
Geografiya darslarida foydalanadigan o`qitishni texnik vositalarni quyidagi
guruhga bo`lishimiz mumkin:
-
o`qitishni audiovizual vositalari;
-
o`qitishni videotexnika vositalaridan foydalanish;
-
o`qitishda axborot vositalaridan foydalanish.
O`qitishni audiovizual vositalariga o`quv kinosi, teleeshittirishlar, diafil`mlar,
diapozitivlar, transportlar kiradi.
Videotexnika vositalariga turli xil videomagnitafonlar kiradi. O`qitishni
axborot vositalariga komp`yuterlar,
internet imkoniyatlari, masofaviy o`qitish
vositalari kiradi.
O`qituvchi o`quv yilini boshida texnika vositalardan foydalanish rejasini
tuzmog`i lozim yoki kalendar rejada texnika vositalardan foydalanish bo`limi
bo`lmog`i lozim.
Mazkur reja asosida texnika vositalari hafta boshida tayyorlab qo`yilmog`i
zarur.
Dostları ilə paylaş: