1-topshiriq. P
ublitsistik uslub va og‘zaki uslublarning leksik-grammatik
xususiyatlari
asosida BBB jadvalini to‘ldiring.
Bilaman
Bilishni
хоhlayman
Bilib
oldim
Publitsistik uslubning asosiy belgisi standart va ifodali nutq
vositalarining kombinatsiyasi hisoblanadi.Unda
siyosiy
faollik, hozirjavoblik, o‘tkir va ta’sirchan notiqlik, mantiqiy
mulohaza va dalillar bilan tushuntirish, isbotlash kabi belgilar
ustunlik qiladi.
Nutqning
og‘zaki uslubi barcha kitobiy uslublarga zid
keladi.Ushbu
uslubning
o'ziga
xos
xususiyatlari
quyidagilardan iborat: tayyorgarlik ko‘rmaslik,
vaziyatga
qarash, suhbatdoshning albatta bo‘lishi, yuqori darajadagi
hissiylik va
ifodalanish, noan'anaviy til vositalaridan keng
foydalanish.
Og’zaki
uslubda til
me’yorlariga
rioya
qilinadimi?
Savodli til
tashuvchilar
og‘zaki
uslubda ham
til
me'yorlariga
rioya
qiladilar.
2-topshiriq.
Konseptual jadvalni to‘ldiring.
Replika
Yozma nutq
Og‘zaki nutq
Suhbat
Ma’ruza
Dialog
+
+
+
+
Monolog
+
+
+
3-topshiriq. Venn diagrammasidan foydalanib, monologik va dialogik
matnlarni solishtiring.
1-mashq.
“Hayotdagi maqsadlarim va orzularim” mavzusida monologik
matn tuzing.
Har bir inson tasavvurga ega. Erta bolalikdan tasavvur bizning fikrlarimiz ustidan
hukmronlik qila boshlaydi. U bizning oldimizda haqiqiy va hayoliy kelajak va
o'tmishdagi hotiralarimizni esga soladi. Xayol kashfiyotchiga o'xshaydi, uning
yordamida biz ilgari ko'rmagan narsalar va hodisalarni yaratishimiz mumkin.Va
tasavvur tufayli insonning orzulari bo'ladi. Avvaliga ular juda sodda va amalga
oshirish oson. Keyin odam o'sishni boshlaydi va dunyoni o'rganadi va odam bilan
birgalikda uning orzulari ham o'sadi. Ular yanada kengroq va aniqroq bo'ladi.
Ularning soni doimiy ravishda o'sib bormoqda. Bu orzularning ba'zilari inson o'z
hayotida erishmoqchi bo'lgan maqsadlarga aylanadi, boshqalari esa amalga
oshmasligi tufayli orzular bo'lib qoladi.
Men eng muhim deb hisoblagan har qanday orzuni ajratib ko'rsatish qiyin.
Hamma kabi men uchun ham kelajagim muhim. Va, albatta, men yaxshi kasb va
farovonlikka, mehribon oila va sodiq do'stlarga ega bo'lishni xohlayman. Men
farovonlikda yashashni, sayohat qilishni va dunyoni ko'rishni xohlardim. Ammo,
ehtimol, men uchun bu o'z yo'limni to'g'ri tanlash, hayotda o'z yo'limni topishdir.
Chunki, menimcha, eng muhimi, hayotingizni behuda va o'ylamay yashash emas.
Dialog-ikki
yoki undan ortiq shaxslar
o'rtasidagi suhbat bo'lib, ular o'rtasidagi
fikr almashishdan iborat bo'lgan nutq
shaklidir.Dialogning uzunligi nazariy
jihatdan cheksiz bo'lishi
mumkin
Monolog-bir kishining
tinglovchilarga yoki o'ziga qaratilgan
nutqi.Monolog ma'no va tuzilish
jihatidan bog'liq bo'lgan gaplar
bo'lgan turli
hajmli qismlardan iborat
.