Bilgisayara Giriş Ders Notları I. GİRİŞ



Yüklə 4,51 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə11/11
tarix28.07.2020
ölçüsü4,51 Mb.
#32263
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
BGDN2


Arama Motorları 

Web sayfalarını  otomatik bir şekilde tarayan ve birtakım  indeksler oluşturan, seçilen bazı anahtar kelimeler 

yardımıyla  bu  indeksler  üzerinden  sorgulama  yapan  sistemlere  "Search  Engine"  (Arama  Motoru)  denir.  Arama 

motorlarının iki çeşidi bulunmaktadır: 

 

Crawlerlar:  Bu  tip  arama  motorları  siteleri  otomatik  olarak  ziyaret  eder  ve  hemen  hemen  tüm  sayfaları 



hafızalarına alırlar. Bunun içinde bir çeşit robot kullanırlar. Bu robotlar siteden bir sayfayı ziyaret ettikten sonra o 

sayfada  bulunan  tüm  linkleri  de  ziyaret  ederler.  Örneğin,  bir  sitenin  ana  sayfasını  ziyaret  ederlerse,  buradan  link 

verilmiş tüm sayfaları da ziyaret ederler. Ayrıca site dışından bu siteye link verilmişse orayı da ziyaret edecektir ve 

eğer bu site listelerinde yoksa onu da ekleyeceklerdir.  

 

Dizinler: Dizinler, insanlar tarafından kontrol edilen arama motorlarıdır. İnternette iyi bilinen dizinlere kayıt 



olmak  çok  önemlidir.  Çünkü  insanlar  tarafından  kontrol  edildiği  için  oldukça  güvenilir  olarak  görüldüklerinden 

birçok insan bunları ziyaret eder. Ayrıca bunlara kayıt olmak crawlerların siteleri bulmasını da kolaylaştırır.  



Arama Motorlarının İşlevleri 

  Veri toplamak:  Veri toplama işi, Wanderer, Spider, Harvest, Pursuit … vb  gibi  otomatik robot sistemler 



ile, çeşitli web, gopher, ftp siteleri arasında gezinerek ve buralardaki kaynakları tarayarak yapılmaktadır.  

  Sorgulama  mekanizmaları  sunmak:  Sorgulama  mekanizmaları  sistemlerinde,  toplanan  veriler  üzerinde 



sorgulama  yapılabilmesini  saglayan  kullanıcı  arayüzleri  ve  üzerinde  hızlı  sorgulama  yapılabilecek  veritabanı 

(database) sistemleri vardır. Kullanıcı, seçilen bazı anahtar kelimelere uyan bilgileri kolayca tarayabilmekte ve web 

ara yüzü içinde aradığı bilgilerin bulunduğu site adresleri arasında gezinerek bilgiye ulaşılabilmektedir.  

 

 

 

 

 


 

95 


INTERNET VE GÜVENLİK 

 

Bilgisayar Virüsü Nedir? 



 

Virüsler,  bilgisayarımızı  çalıştırdığımızda  herhangi  bir  şekilde  zarar  veren  küçük  programcıklardır  ve  bu 

programcıklar sanılanın aksine bilgisayarda çok yer kaplamazlar. Bilgisayar virüslerinden bazıları sadece bulaştığı 

programı  bozacağı  gibi  bilgisayarın  ana  kartı  bozabilir.  Örneğin;  her  26  Nisan'da  aktif  hale  gelen  "CIH"  diğer 

adıyla Çernobil  virüsü bilgisayarın bios'unu silen bir virüstür. Bu virüs sadece harddiskteki  dosyaları  kullanılmaz 

hale getirebildiği gibi bilgisayara da tekrar kullanılmayacak kadar zarar verebilir. 2000'li yıllarda yaygın hale gelen 

internet'ten  e-posta  yoluyla  bilgisayarlara  bulaşan  ve  kullanıcı  bilgisayarın  Outlook  Express  denilen  e-posta 

programı üzerinde yer alan adreslerine kendini yollayan virüslerde yaygınlaşmıştır. 

 

Bilgisayar Virüslerinin Özellikleri; 

 

  ".exe", ".com" gibi dosyalara bulaşırlar. 



  Virüsler kendini otomatik olarak kopyalar. 

  Bu  programlar  kendilerini  kullanıcı  müdahalesine  gerek  kalmadan  kendi  kendine  çalışacak  şekilde  sabit 



diske kaydeder. 

  Virüsün bulaştığı program kendi kendine yeni virüsler üretir. 



  Virüsler programların özelliklerini değiştirirler. 

  Çoğu kez görüldüğü kadarıyla virüsler bir programa sadece 1 kez bulaşırlar. 



  Virüsün bulaştığı program uzun süre normal çalışır. 

  Virüslerin bulaştıkları programlar önceden yaptığı şeylerin yanında virüsün istediği şeyleri de yapar. 



  Kullanıcı bilgisayarına ve sabit diskine zarar verirler. 

  Programlara bazı virüslere karşı bağışıklılık kazandırılabilinir. 



  Virüsler devamlarını sağlamak için bazı önlemler alırlar. Bu önlemlerin başında da Anti-Virüs Programları 

tarafından  fark  edilmemek  için  bilgisayar  sisteminde  gözükmemeye  çalışırlar.  Çoğu  virüsün  tekniği  iyi 

gizlenmektir. Bu yüzden virüs kodları çok kısa olur. Ayrıca virüs programları, kendilerini değiştirerek virüs 

arayan programlardan korunabilirler. 

 

Bilgisayar Virüsleri Nasıl Bulaşır? 



 

Virüsler, disket, cd, internet, e-posta gibi yolları kullanarak bilgisayara bulaşırlar. Boot sektör virüsü 

bulaşmış bir disketle bilgisayar açılırsa virüs harddisk'in boot sektörüne bulaşabilir. 2000'li yıllarda virüslerin en 

çok kullandığı yöntem ise e-posta yoludur. Bu yöntemde virüslü bilgisayar bazen kendi kendine kaydedilen e-posta 

adresine posta göndererek virüsün başka bilgisayarlara bulaşmasını sağlamaktadır. 

 

Virüsler bulaştığında; 

  Harddisk veya diskette bozuk sektör sayısında artma olabilir. 



  Bulaştığı programların boyutlarında artış olabilir. 

  Anlamsız hata mesajları alabilirsiniz. 



  Ram eksikliği olabilir ve bazı programlar Ram'i çok fazla kullanmaya çalışabilir. 

  Bazı programlar çökebilir, programlarda bazen yavaşlamalar bazen de kilitlenmeler olabilir. 



  Dosyalarınız açılmıyor ya da içeriği bozuk açılabilir. 

 

Truva Atları nedir?  

 

Truva atları bir tür virüs zannedilmekle beraber aslında değildir. Bu bir tür küçük casusluk yazılımıdır. 

Örnek vermek gerekirse makinenize bulaştığı zaman size ait özel bilgileri başka e-posta adreslerine yollamaya 

başlar. Genelde internetten güvenilmez yerlerden çekilen başka programların yüklenmesi ile bulaşır. 

 

Bilgisayar Kurtları nedir? 

 

Bilgisayar kurtları, bilgisayarınızın hafızasında boş yer kalmayana kadar kendini kopyalan programlardır. 

Bilgisayar kurtları bilgisayarın hafızasını kaplar ve böylece bilgisayarın yavaşlamasını ve hatta çökmesini amaçlar. 

Bilgisayar kurtları ilk önce Ram'de kendine bir yer bulur ve kendini oraya kopyalar daha sonra ise yeni 

kopyayı çalıştırır. Bu programın çalıştırılmasıyla bir döngü oluşur ve devamlı olarak ilk başlatılan programın 


 

96 


kopyası üretilmekte sonra da bu kopyalar çalıştırılmaktadır. Bu kopyalama hafızada yer kalmayıncaya kadar devam 

eder ve hafıza dolduktan sonra bilgisayar yavaş çalışmaya başlayacak veya çökecektir. 

 

Mantık Bombaları nedir? 

 

Mantık bombaları, programcı tarafından programcının isteği dışında bir olayın gerçekleşmemesi için 

programların içine yerleştirilen programcıklardır. Bu mantık bombalarından korunmak için yükleyeceğiniz 

programların orjinal cd veya disketten olduğuna dikkat edin aksi takdirde mantık bombaları bilgisayarınıza 

yerleşebilir ve bilgisayarınızın çökmesine neden olabilir. 

 

Bilgisayar Virüslerinden Nasıl Korunabilirim? 



 

  Mutlaka bir anti-virüs programı yüklemelisiniz. 



  Kurduğunuz anti-virüs programını sıksık güncelleştiriniz. 

  Önemli bilgi ve belgelerinizin kopyalarını mutlaka bulundurmalısınız çünkü anti-virüs programları kimi 



zaman virüsü temizleyememektedir. 

 

Anti-Virüs Programları 



 

Bu programlar virüsleri tespit eden, virüs bulaşmış dosyaları temizleyen veya silen programlardır. Bu 

programlardan bazıları trojanları (truva atları) da tespit edebilmektedir. Trojanların virüslerden farkı gözle 

görünebilir olması ve normal bir dosya gibi silinebilir olmasıdır. 

 

Yaygın olarak kullanılan Anti-Virüs Programları: 



  Norton Anti-virüs 

  McAfee Anti virüs 



  Antivir 

  AVP 


  Panda Anti virüs 

  F-prot 



 

Ağ Üzerinde Güvenlik 

 

Birbirine bağlı bilgisayarların oluşturduğu bütüne "bilgisayar ağı" adı verilir. Virüsler ağ üzerinden çok 

daha kolay bulaşabilir ve hatta ağ içerisinden herhangi bir kişi, güvenlik programınız yoksa kolayca dosyalarınızı 

ele geçirebilir. Bu yüzden bilgisayarınıza bir anti-virüs programı ve kişisel firewall programını yüklemeniz 

bilgisayarınızın güvenliği açısından önemlidir. 

 

Bilgisayarınızda Güvenlik İçin Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar: 

 



  Ne  yüklediğinize  ve  bilgisayarınızda  ne  çalıştırdığınıza  dikkat  edin.  Eğer  ilginç  yeni  bir  program 



keşfederseniz, yüklemeden önce ve sonra virüs taramasından geçirin. 

  Bilgisayarınıza izinsiz girişleri engellemek üzere kişisel firewall kullanın. 



 

İşletim sisteminiz konusunda güvenlik gelişmelerini takip edin. 



  Bir  ağ  üzerindeyseniz  ve  dosyalarınızdan  bir  kısmını  paylaştırdıysanız,  paylaşım  şifresini  tahmin 

edilemeyecek kadar uzun bir şekilde seçiniz ve belirli aralıklarla değiştiriniz. 

 



İnternet'te  paylaşmanız  gerekenden  fazlasını  paylaşmayın.  Gerçekten  ihtiyacınız  olmadıkça  'File  and 

Printer sharing' gibi öğeleri yüklemeyin. 

 

 

I.  E-POSTA LİSTELERİ  (MAILING LİST) :  



E-posta listesi , e-posta (elektronik posta) mesajlarını listeye üye insanlara otomatik olarak göndermek için 

geliştirilmiş  bir  teknolojidir.  E-posta  listesine  gönderilen  bir  e-posta,  e-posta  listesi  sunucusu  (server)  ve  yazılımı 

sayesinde otomatik olarak tüm üyelerine gönderilir. 

 E-posta  listeleri  ortaya  çıkarılırken  başlık,  konu,  isim  gibi  tanımlayıcı  ifadeler  belirlenir,  amaç  ortaya 

konulur.  Daha  sonra  uygulama  yazılımı  kullanılarak    grup  oluşturulur.  Belirlenen  bu  ifadeleri  bilen,  ilgi  duyan 

kişiler  e-posta  listesi  sunucusuna  bir  mesaj  göndererek  ya  da  listenin  yöneticisi  ile  irtibata  geçerek  listeye  üye 

olurlar. Bundan sonra listenin adresine gönderilen her posta yeni üyeye de ulaştırılır.  


 

97 


E-posta  listelerinin  organize  edilmesi  sırasında  listeyi  oluşturan  kişi  ya  da  kişiler  tarafından  listenin 

amacına  yönelik  bir  takım  kurallar  belirlenebilir,  bu  kurallar  bu  listenin  en  etkin  şekilde  kullanılabilmesi  için 

gereklidir. Listeye üye olacak kişi belirlenen bu kuralları üye olmadan önce kabul etmiş olmalıdır. 

E-posta listelerine üye olmadan önce dikkat edilmesi ve bilinmesi gereken birkaç husus bulunmaktadır; 

  E-posta listelerinden her gün çok sayıda mesajın gelebileceği, ve her mesajı okumanın gerekmediği 



 

İstenildiği vakit listeden hemen çıkılabileceği,  



  Listeye her yollanılan mesajda kişinin kendisini baştan tanıtan bir kısmın yer alması gerekmediği,  

  Bir mesajı cevaplarken, grubun hepsini ilgilendirmeyen bir cevap olması halinde sadece göndericiye cevap 



olarak iletilmesi gerektiği, 

   Üyeliğin  bildirildiği  ilk  mesajda  yer  alan  bazı  faydalı  bilgiler,  adresler  bulunmaktadır.  Üyelikten  çıkma 



isteğiniz,  bir  süreliğine  mesajlarınıza  bakamayacağınız  için,  geçici  olarak  üyeliğinizin  dondurulması  gibi 

istekleriniz için bu adreslerin tutulması gerekmektedir.  

E-posta listelerinin  kullanım alanı gelişen teknoloji ile birlikte çok hızlı bir şekilde artmıştır. Bu kullanım 

alanlaranı yönelik örnekler vermek konunun daha iyi anlaşılması için yararlı olacaktır; 

  Bir şirketin/kurumun/derneğin haftalık/aylık vs haber bültenleri ve duyuruları 



  Bir yazılımla ilgili haberleşme/bilgi paylaşımı 

  Ortak ilgi alanları bulunan kişilerin haberleşmesi  



Görüldüğü  üzere  kullanım  alanlarının  iletişim  ve  bilgi  paylaşımı  gibi  ortak  paydaları  bulunmaktadır. 

Gelişen teknolojinin de temeline bakarsanız iletişim ve bilgi paylaşımı esastır. 

Günümüzde bazı internet siteleri, e-posta listelerine de hizmet vermektedir. Kendi bünyesinde oluşan liste 

için  belli  miktarda  bir  diski  kullanıcı  üyelerin  hizmetine  açmaktadır.  Bu  diskte  kullanıcılar  çeşitli  dosyalar 

oluşturup bunları orada saklayabilmektedir. Böylece o liste ile ilgili bazı gerekli bilgileri her kullanıcı bir yerlerden 

bulup edinme yerine, listenin web sitesine girip oradan temin edilebilmektedir. Ayrıca bu ortamda çeşitli anketlerin 

oluşturulup  sonuçlarının  değerlendirilmesi,  sohbet  oturumlarının  açılıp  yönetilmesi  mümkün  olmaktadır.  Hatta 

verilen  bütün  bu  hizmetler  sitenin,  gönderilen  liste  mesajlarına  eklediği  reklamlar  sayesinde  ücretsiz  olarak 

yapılabilmektedir. 

 

II.  HABER GRUPLARI  (NEWSGROUP) :  

Haber  grubu,  internet  kullanıcılarının  her  türlü  konuda  bilgi  alışverişi  yapmalarını  sağlamak  amacıyla 

oluşturulmuş  tartışma  ortamlarıdır.  Haber  sunucuları  (News  Server)  sayesinde  çeşitli  konulardaki  haber  grupları 

(Newsgroups)  içerisinde bilgiler almak,  mesajlara cevap yazmak veya tartışılan  konu  hakkında aktif  olarak görüş 

bildirmek mümkündür (

http://www.meb.gov.tr/duyurular/duyurular/internetEtigi/intEtik.htm

, 8 Kasım 2005). 

 Basit  e-posta  mesajlarından  sonra  internetin  en  eski  kısmı  ve  hala  oldukça  geniş  bant  genişliğine  sahip 

alanıdır. .( 

http://bornova.ege.edu.tr/%7Eenis/bildiri/

, 7 Kasım 2005) 



 

 

 

 



Yüklə 4,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin