Bilim sohasi

3.2-rasm Uyqu arteriyasidagi bosimning

vaqtga bog‘liq holda o‘zgarishini
yqu arteriyasidagi bosimning vaqtga bog‘liq holda o‘zgarishini ko‘rsatuvchi tajriba asosida olingan egri chiziq 3.2-rasmda ko‘rsatilgan (tutash chiziq). Rasmda pulsning davri, sistelaning T_s diastolaning T_d davomiyligi va P_c maksimal sistolik bosim ko‘rsatilgan.
(3.8) tenglamaning chap qismidagi integral yurakning bir marta qisqarishi davomida undan siqib chiqarilgan qonning hajmi zarb hajmiga teng bo‘lib, u tajriba asosida topilishi mumkin (3.8)tenglamaning o‘ng qismidagi integral egri chiziq va vaqt o‘qi bilan chegaralangan (3.2-rasm) figuraning yuziga mos kelishini ham aniqlash mumkin. Integrallarning ko‘rsatilgan qiymatlaridan foydalanib, (3.8) formula asosida qon aylanish sistemasi chetki qismlaridagi gidravlik qarshilikni hisoblash mumkin.
Sistola (yurakning qisqarishi) vaqtida elastik rezervuarning kengayishi, sistoladan so‘nggi diastola vaqtida esa qonning chekka qismlarga oqib chiqishi yuz beradi, Q=0. Bu davr uchun (11.6) dan quyidagiga ega bo‘lamiz:

(3.9)
(3.9) ni integrallab, rezervuarda sistoladan so‘nggi bosimning vaqtga bog‘liqligini ifodalovchi formulani hosilqilamiz:

_{ } (3.10)
Bunga mos bo‘lgan egri chiziq 3.2-rasmda shtrix chiziq ko‘rinishida tasvirlangan. (3.5) formula asosida qonning oqib chiqish tezligining vaqtga bog‘liqligini topamiz:

(3.11)
Bunda Q_s=P_s/X₀—sistola oxirida (diastola boshida) elastik rezervuardan oqib

3.3-rasm Qon aylanish sistemasining

elektrik modeli
chiqayotgan qon harakatining hajmiy tezligi.
(3.10) va (3.11) formulalardagi bog‘lanishlarni ifodalovchi egri chiziqlar eksponentalardan iborat. Ushbu model rea lhodisani qo‘pol darajada tavsiflasa-da, u diastola oxiridan jarayonni haddan tashqari sodda va ishonchli ko‘rinishda aks ettiradi. Lekin shu bilan birga bu model yordamida diastola boshidagi bosimning o‘zgarishini tasvirlab bo‘lmaydi. Mexanik model asosida unga o‘xshash bo‘lgan qon aylanish sistemasining elektrik modelini qo‘yish mumkin (3.3-rasm).