Binaların qaz xəttində qaz cihazlarında qəza-bərpa

QAYNAQ VƏ KƏSMƏ İŞLƏRİ haqda qaztəhlukəsizliyi bölməsində var


QAİTC-22..MAGİSTRAL QAZKƏMƏRİNDƏ TƏMİR İşlərnin aparılması(Qəza-bərpa odlu işlər )
Təmir işlərinə başlamamışdan əvvəl təmir olunacaq qaz kəməri üzərində olan bağlayici avadanlıqların bağlanması ilə işlək sistemdən tədric olunur .İcərsində olan qaz şam vaistəsilə havaya üfürlür və kəmərdə izafi təzyiq 40-150mm su stunu hədində olmasına həzarət edilir
Təzyiq altında olan bütün qabların acıq havaya üfürlüb boşaldılması və yaxud boş sistemin yüklənməsində bağlayıcı avadanlıqların acılıb bağlanması ,sistemin boşaldılması və yüklənməsi işləri dağdıcı rezonans hadisələrindən və aerodinamik zərbədən yayınmaq məqsıədi ilə
Bağlayıcı avadanlığa dək və pndan sonrakı təzyiqlər fərqi nəzərə alınmaqla tədiricən ,müəyən zaman müdəti ərzində icra olunmalıdır . Yüksək təzyiqli qaz kəmərlərində ezərində qoylacaq şamlar qaz kəmərnin diametrindən asili olaraq ,yaşayiş məntəqələrindən, meşə zolağı dəmir yolu , avto magistral və sənse müəsələrinin yerləşdiyi ərazilərdəki məsafə diametri 100-500mm dən 600m, 500-800mm- dən 800m, 800-1400 mm –dən 1000m məsafadə olmalıdır .Təmir sahəsidə təzyiq altinda olan qaz kəmərnindən qaz havaya üflənərkən ,şamın bağlayıcı avadanlığı havaya acılmazdan qabaq onun yaxin ətrafinda olan maşın mexanizmlər küləyin əks istiqaməti üzürə 150 m məsafəyə qədər uzaqlaşdırılmalıdır .Təmir işləri başa catana qədər bağlayıcı avadanlığın yaninda mütləq növbəti qoyulmalıdır ,Təzyiq altinda olan bağlayici avadanlıqda sizma ola bilər və buna təbii hal kimi baxmaq lazımdır BU sarli avadanlıqsa onun gğvdəsinə yönələn yağlama borusuna yağ vurmaq lazimdir .,bu tədbir kömək etməsə onda qazin hansı tərəfdən sızması müəyənləşdirlir ,sızma olan tərəfə 15-20 m aralı məsafadə kəmərin üst tərəfi səthində D=150m ölcüdə deşik acılır və orada əlavə şam qoyulur .BU halda kəsmə və qaynaq işləri kəsici və qaynaqcinı polar sipər örtuklə qorumaqla qaz kəmərində təzyiq 200-250mm su stunu hədində olduqda aparlır BU usulda əlavə şam qoyulması ücün borunun üst səthində D=150mm deşik acarkən ,kəsilən yer kəsildikdə ,kəsilən yer kəsildikcə ardıcıl olaraq asbes palcıqla suvanmalıdır ,Kəsmə başa cattdıqdan sinra kəsilib suvanan yerdə cuzu yananma su ilə söndürüldükdən sonra qapaq acilır və ora şam qoyulur Təmir işləri görülməsi ücün normadan artıq təzyiqdən tədiric etmək ücün odlu iş görülən yerdən 10 m sağa və sola .tərəflərdə(əgər qaz kəmərnin diametri D=5oomm),qaz kəmərnin üst səthində 200-250 mm ölcüdə oval formada deşiklər acılır , Bu deşikdən qaz gələn tərəflər aciq saxlanılmaqla ,kəmərin daxilində onun daxili diametrinə uyğun ölcudə rezin tıxac şarlar salnaraq yerləri müəyənləşdirlir və sıxılmış hava ilə ,yaxud hava nososu ilə tixac forması alıb borunu tam bağlanana dək doldurlur ,sarlarin oksigen qazi ilə doldurmaq qadağandır.
Rezin şarlar borunun daxilinə Yerləşdirilməmişdən əvvəl onun borunun icərsi metal qirintilarindan və ba.qa zərər verici əşyalardan təmizlənir Rezin şarlar zədələnib siradan cıxdıqda və yaxud onlar olmadıqa ,borunun icərsi işin sonunda təmizləmək
şərti ilə isladılmış gil torpaqla doldurlur ,torpaq tixacin üst səthi ilə 45⁰ bucaq altında suvanır ,istər rezin .arlar olsun ,istər palcıx tıxac olsun onların dayanıqlıq vəziyətinə nəzarət olunmalıdır .Şəkil5.43,1.və 2 də göstərildiyi kimi tixaclar qoyulan yerdən bağlayıcı avadanlıqlar və şamlar tərəfə 2m məsafadə U şəkilli manometr qoylur və bu manometrlə təzyiqin 40-150mm su stunu hədində saxlanılmasına nəzarət olunur. Bu hədd faizlə qaz -hava qarışığının yərkibini 5-15% hədində olmasına uyğundur . Beləki ,havanın qazla 5% -dən aşağ tərkibli qarışığı partlayış ,15% -dən yuxarı tərkibi qarışığı isə yanmadır . Ümimiyətlə istismarda olan qaz kəmərlərində və köhnə qaz kəmərləridə i- odlu işlər görülən zaman onlarin icərsidə yapişiıb qalmış korbohidrogenlər temperaturdan buxarlanaraq boruda qaz hava qarışığı yaranmasına səbəb olur .buna qaz kəmərnin aciq tərəfindən daxil olan hava olur ,belə qaz kəmərlərnin daxilinə azot qazı vurlurki bu hava qaz qarışığını zərərləşdirir (azot havanı -196⁰S mayeləşir)
Istismardan cixarilmış və yaxud təmirə saxlanlanlan qablarda odlu işlər görülməsi ücün onlar isti su yaxud su buxarı ilə yuyulduqdan və azot qazı ilə neytrallaşdırıldıqdan sonra aparla bilər .
Bir tərəfi acıq D=700 mm olan və yuxari diametrli qaz kəmərlərində qaz təhlukəli işlər görüldukdə iş yerində təzyiqin 40-150 mm su stunu hədində təmin olunsada kəmərin daxilində partlayış təhlukəli qarışiq yarana bilər ,beləki qaz kəmərhin üst səthində acılmış deşikdən qazin qciq havaya sorulması nəticəsində kəmər daxilində aşağı hissədə boşalma gedir və aciq tərəfdən havanin dolmasına səbəb olur və nəticədə qaz kəmərində hava bərabərliyi yaradır . bu halda qaz kəmərnin daxilində tədiricən səngiyən yanma və ardıcıl olaraq bir hecə partlayiş baş verir ə.
Qaz kəmərnin daxilində partlayiş verən zaman odlu iş dərhal dayandırlir ,işci heyət iş yeriindən uzaqlaşdırlır Belə olduqda işlərin icra olunmasında tətbiq olunan yuxardakı texnoloji ardıcıllığa əməl olunmalıdır ı
Qaz kəmərində azmış cərəyanın təsirindən yaranan koroziya zədələrindən baş verən qaz buraxması cox hallarda borunun alt və aşağı yan səthlərində müşahidə olunur ,bu həmdə torpaöğın kimiyəvi aktivliyindən yarana bilən 3-15mm ölcülü deşiklərdir .. Bəzən bu deşiklər və cürümə qaz kəmərnin 10-15metr uzunluğunu təşkil edir və deşiklər yaranır . Təmir sahəsində D=250 mm-dən yuxarı ölculü yeralti qaz kəmərlərnin yararsiz hissələri eyni diametrli 100p/m yuxarı ğlcülü hisəsi əvəz edildikdə ,təzə qoyulan boru nun uzunluğu cixarlan yararsız borunun uzunluğundan 1,5Dqədər az olmalıdir bu göstərlən qaydada hazirlandıqdan sonra texniki qaydalara rayət etməklə yenə qoylur və qaunaq edilir .İkinci acıq tərəfi isə qaz kəmərnin eyni diamerli ,təzə gödək borunun təmir sahəsinə uyğunlaşdirilması ilə başa catdırlır. Qaz kəmərnin və təzə qoyulan borunun ağızları üzrə qaynaq tikişinin həm zaricdən,həmdə daxildən qaynayıb qarışaraq bircinsli olması məqsədilə bir-birindən 1,5-2,5mm məsafadə aralı olmalı və 25o-30o bucaq altında yonulmalıdır.Qaynaq edilən boruların arasinda meyillənmə 2mm yuxarı olmamalıdır BU usul işin kefiyətlivə qisa müdətdə təhlukəsiz görulməsini təmin edir BU halda borularin qaynaq edilməsi ucun onlarin uclarında faskalar acilmali və qaynaq texnoloji ardiciliqla normal aparilmali və yoxlamadan kecmməlidir Uzərində elektrik mühavizə qurğuları olan bütün qaz kəmərlərində elektrik qaynaq işləri aparilmamişdan əvvəl bu qurğular sökulməlidir ,Təmir işləri başa cattdıqdan sonra qaz kəməri daxilində olan tıxaclar cixarlır ,bütün acıq hissələr qaynaq usulu ilə bağlanır