Bino va inshootlar konstruksiyasi

МПа
E
20
m in

;
5
.
2
...
8
.
1
/
m in
m ax

E
E
МПА
E
20
...
15
min

:
6
.
1
...
3
.
1
min
max

E
МПа
E
15
...
5
.
7
m in

Agar nisbat 
m in
m ax
E
yuqorida keltirilgan qiymatlardan cho‘kishga nisbatan bir 
jinsli deb qabul qilinadi. 
Zamin gruntlari turlicha cho‘kish xususiyatiga ega bo‘lsa va ayniqsa, bu hol 
katta kuch ta'sirida yuzaga kelsa, u holda inshootning fazoviy 
mustahkamligini oshirish yo‘llarini ta'minlash lozim bo‘ladi, bu esa inshoot 
loyihalash davrida yo‘l qo‘yiladigan deformatsiya qiymatini oshirishga imkon 
beradi. 

---

19 
Inshoot fazoviy mustahkamligini oshirish, uni cho‘kish chiziqlari bilan alohida 
bo‘laklarga ajratish, inshoot devorlarini gorizontal temirbeton belbog‘lar bilan 
o‘rash va hokazolar orqali amalga oshiriladi. Ba'zi hollarda inshootni 
kelajakdagi cho‘kishga chidamliligini oshirish maqsadida imorat konstruktiv 
elementlarini plastik sharnirlar kiritish yo‘li bilan o‘zgartirish ham maqsadga 
muvofiqdir. 
Xulosa qilib aytganda, zamin va poydevorlar loyihasini tuzishda 
qurilish maydoni geologik tasviri va gruntlarning fizik -mexanik xossalari 
yordamida inshootning yuqori konstruktiv elementlariga bo‘lgan talab ham 
ishlab chiqiladi. 
Qurilish 
maydonining 
gidrogeologik 
sharoitlari.
Zamin 
va 
poydevorlar, bino va inshoot yerto‘lalari qurilishida ish olib borish turini 
tanlashda qurilish maydonida o‘tkazilgan gidrogeologik qidiruvlar natijasidan 
foydalaniladi. 
Qurilish maydonida olib borilgan gidrogeologik qidiruv jarayonida 
quyidagilar aniqlanadi: 
• grunt qatlamlaridagi suvning nisbiy sathi; 
• grunt qatlamlaridagi suv oqimining yo‘nalishi va tezligi;
• suv sathining sharoit bo‘yicha o‘zgarishi va bu o‘zgarishga 
atmosfera 
yog‘inlarining 
ta'siri. 
Shuningdek 
suv 
sathining 
eng ko‘p va eng kam bo‘lgan qiymatlari: 
• gruntlarning o‘zidan suv o‘tkazish qobiliyati; 
• grunt qatlamidagi suvlarning ximik xossalari. 
Yer osti suvlarini kimyoviy tekshirish. Gidrogeologik izlanishlar jarayonida 
yer osti suvlari albatta kimyoviy tekshirishdan o‘tkazilishi k e r a k . B u e s a
s u v t a r k i b i d a g i b a ' z i m o d d a l a r n i n g p o yd e v o r materialiga yemiruvchan 
ta'sirini o‘rganishda xizmat qiladi. 
Yer osti suvlarini kimyoviy analiz qilishda quyidagilarga alohida 
ahamiyat bermoq kerak: kislota tarkibiga, karbonat mustahkamligiga, sulfat 
va magneziy tuzlariga, erkin holdagi ugleokislotalar borligiga va boshqalar. 

---

20 
Yuqorida aytib o‘tilgan moddalarning qiymatiga qarab poydevorlarni 
ulardan himoya qilish yo‘llari ishlab chiqiladi. 

---

21