RNK genomlari DNK singari, RNK ham biologik jarayonlar haqidagi ma'lumotlarni
saqlashi mumkin. RNK viruslar va virusga o'xshash zarralarning genomi
sifatida ishlatilishi mumkin. RNK genomlarini oraliq DNK bosqichiga ega
bo'lmaganlar va tarqalish uchun DNK nusxasiga va orqaga RNKga
(retroviruslar) ko'chirilganlarga ajratish mumkin.
Ko'pgina viruslar, masalan, gripp virusi, barcha bosqichlarda faqat
RNKdan iborat genomni o'z ichiga oladi. RNK odatda oqsil konvertida bo'ladi
va unda kodlangan RNKga bog'liq RNK polimerazalari bilan takrorlanadi.
RNKdan tashkil topgan virusli genomlar bo'linadi
mRNA va genom sifatida ishlatiladigan "plyus-strand RNK" ni o'z
ichiga oladi;
faqat genom bo'lib xizmat qiladigan "RNK minus zanjiri" va mRNK
sifatida bir-birini to'ldiruvchi molekula ishlatiladi;
ikki qatorli viruslar.
Viroidlar RNK genomini o'z ichiga olgan va tarkibida oqsil bo'lmagan
patogenlarning yana bir guruhidir. Ular mezbon organizmning RNK
polimerazalari bilan takrorlanadi.
Hujayra tarkibida boshqa xildagi RNKlar ham uchraydi. Ularga quyidagilar kiradi: 1.
Yadroviy geterogenli RNK (yg R
NK), ular yadroda kо‘p genlaming
aralashmasidan iborat. Ulaming ayrimlari birlamchi transkriptlar, yana bir
xiilari yesa qisman shakllangan bо‘lib, intronlar ularda bо‘lmaydi.
2.
Kichik yadroviy RNK (ky RNK) -
yadroda qisqa molekulali bо‘lib,
tarkibida 63 tad
an 220 tagacha nukleotid qoldig‘i bо‘ladi. Ushbu RNKlar о‘z
molekulasida kо‘p miqdorda uratsil tutib, ulami U
-RNK ham deb ataladi. U-
RNKning asosiy vazifasi i-RNK splaysingida ishtirok yetishidir.
76
3.
Hujayra suyuqligida kichik sitoplazmatik RNKlar bо‘lib, tar
kibida 90
dan 330 gacha nukleotid qoldig‘idan iborat. Ular yendoplazmatik tо‘ming lipid
qatlamidan oqsillami tashilishini ta’minlaydi.
