Biologik va psixologik jihatlar

S.G. Yunusova, A.N. Rosental, T.V. Baltina. Stress. Psychological and Biological As-
pects.
The article regards the notions of biological, psychological, and emotional stress. Atten-
tion is given to the specifics of professional stress. The correlation between physiological and
psychological indicators of stress is shown.
Adabiyot
1.
Leonova A. B. kasbiy stressni o'rganishga asosiy yondashuvlar / / Vestn.
Mosk. un-ta. Ser. 14. Psixologiya. – 2000. – № 3. - S. 4-22.
2.
Bodrov V. A. insonning stressga chidamliligini aqliy tartibga solish tizimi-opera
-Tavrot / / Psixol. jurnal. – 2000. – Jild 21, № 4. - S. 32-40.
3.
Gabdreeva G. Sh. stressga chidamlilikning jinsiy farqlari / / ruhiy holatlar psixologiyasi
/ Ed. - Qozon: tsit nashriyoti, 2002 yil. -
Yo'q. 4. - 400-410 betlar.
4.
Lazarus R.S. From psychological stress to the emotions: a history of changing outlook //
Ann. Rev. Psychol. – 1993. – V. 44. – P. 1–21.
5.
Stolyarenko A. M. ekstremal psixopedagogika. - M.: birlik Dana, 2002 yil. -607
b.
6.
Selye G. stresssiz stress / Per. ingliz tilidan. E. M. kreps tomonidan tahrirlangan. - M.: Pro-
gress, 1979 yil. – 124 b.
7.
Nikolaeva E. I. Psixofiziologiya. 
Fiziologik psixologiya asoslari bilan psixofiziologik fiziologiya. - M.: tengdosh SE; Logos, 2003 yil. – 464 p.
8.
Helgorn, E., Aufborrow, J. Va Boshqalar. Tuyg'ular va hissiy buzilishlar-M.: dunyo,
1996. – 254 p.
9.
Lazarus R. stress nazariyasi va psixofiziologik tadqiqotlar / /
hissiy stress / Ed. - L.: Tibbiyot, 1970 Yil. - P. 178-208.
10.
Kitaev-yopiq L. A. stress psixologiyasi. - M.: Ilmiy, 1983 Yil. – 356 p.
11.
Koks T. Stress.- M.: Tibbiyot, 1981 Yil. – 213 b.
12.
Suvorova V. V. stress psixofiziologiyasi. - M.: Pedagogika, 1975 Yil. – 318 p.

---

13.
Kassil G. N. tananing ichki muhiti. - M.: Ilmiy, 1978 Yil. – 224 b.
14.
Abolin L. M. hissiy barqarorlikning psixologik mexanizmlari-Qozon: Qozon
nashriyoti. un-ta, 1987 yil. – 261 p.
15.
Margolis B.L., Kroes W.N., Quinn R.P. Job stress: an unlisted occupational hazard // J. Oc-
cup. Med. –1974. – V. 16, No 10. - R. 659-661.
16.
Mushuk M. A. psixologiya va xavfsizlik. - Tallin: Valgus, 1989 – 448 p.
17.
Shcherbaty yu. V. imtihon stressi. - Voronej: Ian studiyasi, 2000 yil. – 120 p.
18.
Shcherbaty yu. V. tibbiyot talabalarining shaxsiy xususiyatlarining vegetativ asab tizimining faoliyati bilan bog'liqligi
/ / Psixol. jurnal. – 2002. - Jild 23, № 1. - P. 118-122.
Stress. BIOLOGIK VA PSIXOLOGIK JIHATLAR
149
19.
Plotnikov V. V. imtihon stressi sharoitida talabalarda Psixovegetativ ko'rsatkichlarni baholash
/ / mehnat salomatligi. – 1983. – № 5. - 48-50 betlar.
20.
Gevorkyan E. S., Dayan A. V., Adamyan T. I. va boshqalar.imtihon stressining
talabalarning psixofiziologik ko'rsatkichlari va yurak ritmiga ta'siri // jurn. yuqori. asab.
faoliyat. – 2003. – Jild 53, № 1. - 46-50 betlar.
21.
Ponomarenko V. A. jangovar stressning ijtimoiy-psixologik mazmuni / / psi-
hol. jurnal. – 2004. - Jild 25, № 3. – P. 98-102.
22.
Frankenheuser M. hissiy stress. - M.: Tibbiyot, 1970 Yil. – 365 p.
23.
Tomashevskaya L. I. yurak-qon tomir va simpatik-adrenal tizimlarning
hissiy zo'riqish bilan aqliy faoliyatga reaktsiyasi / /
operatorlarning mehnat psixologiyasiga oid insholar / Ed. - M.: Tibbiyot, 1974 Yil. – P.276-289.
24.
Meerson F. 3. Patogenez va stressli yurak shikastlanishining oldini olish. - M.:
Tibbiyot, 1984 Yil. – 268 b.
25.
Merlin V. S. integral individuallikning ontogeneziga tizimli yondashuv / /
shaxsni shakllantirish va rivojlantirish psixologiyasi / Otv. L. I. Antsiferov tomonidan tahrirlangan. - M.:
Ilmiy, 1981 Yil. – P. 87-106.
26.
Konopkin O. A., Straxov G. A.
muqobil signallarga reaktsiyaning determinanti sifatida bashorat qilish ehtimoli // Vopr. psixol. – 1971. – № 3. - 46-56 
betlar.
27.
Reutbak A. I., Dedabrishvili T. M. "ochiq dam olish" mexanizmi to'g'risida (
Sechenov fenomeni) / / Docl. SSSR FANLAR AKADEMIYASI. – 1959. - Jild 124, № 4. – P. 957-960.
28.
Krivosheiy M. I., Sandler A. dengiz kasalligi masalasining hozirgi holati / /
harbiy sanitariya. – 1937. – № 10. - S. 20-30.
29.
Hissiyotlarning eksperimental psixologiyasi. - M.: Taraqqiyot, 1978 Yil. – 348 b.
30.
Korolenko T. P. ekstremal sharoitlarda inson psixologiyasi. - L.: Ilm, 1978 Yil. –
345s.

---

31.

---

Wolt S. Emotion and the autonomic nervous system // Arch. Intern. Med. – 1970. –
V. 126, No 6. – P. 1020–1024.
32.
Turovskaya Z. G. yuqori asabiy faoliyatning tipologik xususiyatlarining
vegetativ javobning ba'zi xususiyatlari bilan nisbati to'g'risida //
differentsial psixofiziologiya muammolari. - M.: Pedagogika, 1974 Yil. - P.228-242.
33.
Ukraintseva yu. V., Berlov D. N., Rusalova M. N. odamlarda hissiy stressning individual xulq-atvori va
vegetativ namoyon bo'lishi // jurn. yuqori. asab.
faoliyat. – 2006. – Jild 56, № 2. - P. 183-192.
34.
Ukraintseva yu. V., Rusalova M. N.
shaxsiy stressga chidamliligi bo'lgan odamlarning psixofiziologik xususiyatlari / / USP. fiziol. fanlar. – 2006. – Jild 37, №
2. - P. 19-40.

---

35.
Lazarus R.S. Cognitive and personality factors underlying threat and coping // Psycho-
logical stress / Ed. M.H. Appley, R. Trumbull. – N. Y.: Applcton Century Crofts, 1967. –
P. 11–21.
36.
Abulxanova-Slavskaya K. A. hayot strategiyasi. - M.: Fikr, 1991 Yil. – 299 b.
37.
Antsiferova L. I. qiyin hayot sharoitidagi shaxs: vaziyatlarni qayta ko'rib chiqish,
o'zgartirish va psixologik himoya // Psixol. jurnal. – 1994. -
Jild 15, № 1. - P. 126-130.
09.11.07 da nashr etilgan
S. G. Yunusova va boshqalar.
150
Yunusova Svetlana Gennadievna-biologiya fanlari nomzodi
, Qozon davlat sud universiteti inqiroz va ekstremal vaziyatlar psixologiyasi kafedrasining katta o'qituvchisi
.
Rozental Andrey Nikolaevich-biologiya fanlari nomzodi
, Qozon davlat universitetining inqiroz va ekstremal vaziyatlar psixologiyasi ka-Fedra yordamchisi
.
E-mail: [e-mail]
Baltina Tatyana Valerievna-biologiya fanlari nomzodi, kafedra dotsenti
Qozon davlat universitetining inson va hayvonlar fiziologiyasi.
E-mail: [e-mail]