Biotexnologiya

.
 
Mashg‘ulotmaqsadi:
gen muhandisligi, rDNK tehnologiya asosida olinadigan transgen 
o'simliklar, o'simlik plazmidalari, agrobakterial transformatsiya
 
Mavzuning ahamiyati:
ushbu mavzuda farmatsevtika va gen muhandisligi hamda 
biotehnologiyaning uzviy bog'liqligi ochib beriladi 
Ishningnazariyqismi 
Agrobacteria
guruhiga kiruvchi tuproq bakteriyalari orasida o'simliklarda shish hosil 
qiluvchi turlari bor. O'simlik shikastlangan yoki kesilgan eridan bakteriya kirib oladi. 
So'ngra kirgan eridan shish hosil qiladi. Bu shish 
tojsimon gall
deyiladi. Tojsimon gall 
hujayralari ko'p jihatdan hayvonlardagi saraton kasalligi hujayralariga o'hshab ketadi. 
Tojsimon gall hujayralari to'htovsiz o'sib borish hususiyatiga ega. 
Normal o'simlik hujayralarining o'sishi uchun mahsus gormonlar zarur. Biroq 
tojsimon gall hujayralari 
in vitro
sharoitda mahsus gormonlarsiz ham o'saveradi. 
Bakteriyalar antibiotiklar yordamida nobud qilinsa ham bu hujayralar o'sish qobiliyatini 
yo'qotmaydi. 
O'simlikda shish chaqiruvchi bakteriyalardan biri - 
Agrobacterium tumefaciens. 
Bu bakteriyani o'rganish natijasida shu narsa ma'lum bo'ldiki, o'simlikdagi shishni 
bakteriyaning Ti-plazmidasi chaqirar ekan. Bunda plazmida o'simlik hromosomasiga 
qisman qo'shilib ketadi. 

---

 Agrobacterium tumefaciens 
bakteriyasi ta'sirida tojsimon gallni (shish) hosil bo'lishi. O's imlikdagi shishni 
bakteriyaning Ti-plazmidasi chaqiradi. Bakteriya o'simlik tanasiga kirganida Ti -plazmidaning T-qismi (T-
DNK ya'ni transformatsiyalovchi DNK) o'simlik genomiga qo'shiladi. T -DNKdan tashqari plazmidaning yana 
3 ta zonasi bor; 
vir- 
T-DNKni kesuvchi va o'simlik hujayrasiga kirituvchi genlar zonasi, 
tra
-bakteriyaning 
kon'yugatsiyasini nazorat qiluvchi genlar zonasi, 
ori
-Ti-plazmida replikatsiyasini boshqaruvchi genlar zonasi .