Biznes boshqaruv asoslari

Ehtiyojlar va ularning turlari 
3
Русча-ўзбекча луғат. Т., “ЎзФА нашриёти”, 1953, 111-бет. 
T
/ 
r Ehtiyojni 
guruhlash 
belgilari 
Ehtiyojlar turlari 
1. 
Ahamiyatiga qarab 
a) birlamchi (quyi) ehtiyojlar 

fiziologik ehtiyojlar, ya’ni: 
• oziq-ovqat 
• kiyim-kechak 
• uy-joylarga bo‘lgan ehtiyojlar 
• xavfsizlikka va sotsial himoyaga bo‘lgan ehtiyojlar 
b) yuqori darajadagi ehtiyojlar 

 
sotsial ehtiyojlar, ya’ni: 
• hurmatga 
• muhabbatga 
• e’tiqodga va hokazolarga bo‘lgan ehtiyojlar 

ma’rifat va ma’naviyatga bo‘lgan ehtiyojlar 

o‘zlikni anglashga bo‘lgan ehtiyojlar 

---

Alohida shaxs va jamiyat nuqtai nazaridan ehtiyojlarni quyidagicha guruhlash mumkin (2-
jadval). 
2-jadval 
Ehtiyojlar ro‘yxati
2. 
Tabaqalanishiga qarab 
• millati 
• tarixi 
• geografik joylanishi 
• jinsi va yoshi 
• sotsial mavqesi bo‘yicha ehtiyojlar 
3. 
Tarixiyligiga qarab 
• o‘gkinchi 
• hozirga 
• bo‘lg‘usi ehtiyojlar 
4. 
Qoniqish darajasiga qarab • to‘la qoniqtirgan 
• qisman qoniqtirgan 
• umuman qoniqtirmagan ehtiyojlar 
5. 
Tarqalish darajasiga qarab 
• geografik: umumiy, regional 
• sotsial: daromad bo‘yicha tabaqalanish, umumiy, sotsial guruh 
6 
Shakllanishiga 
• asosiy 
• ikkilamchi 
• *egri, bilvosita ehtiyojlar 
7. 
Qaytalanishiga qarab 
• bir martalik bo‘lgan 
• vaqt-vaqti bilan, davriy, takrorlanib turadigan 
• doimiy bo‘lgan ehtiyojlar 
8. 
Qo‘llanilishiga qarab 
• faqat bir soha 
• bir necha soha 
• barcha sohaga zarur bo‘lgan ehtiyojlar 
9. 
Jamiyatning 
munosabatiga 
qarab 
• salbiy
• neytral, turg‘un
• ijobiy ehtiyojlar 
10. Iste’mol qilish usuliga qarab • yakka
• guruh 
• ijtimoiy iste’molga mo‘ljallangan ehtiyojlar 
11. Yoshi va daromad darajasiga 
qarab 
• elastikligi bo‘sh bo‘lgan ehtiyojlar 
• elastikligi yuqori bo‘lgan ehtiyojlar (yuqori darajadagi 
ehtiyojlar) 
T/r 
Shaxs uchun 
T/r 
Jamiyat uchun 
1.