2-topshiriq. So`z va terminning o`xshash va farqli jihatlarini taqqoslang va tahlil qiling.
VENN DIAGRAMMASI - 2 va 3 jihatlarni hamda umumiy tomonlarini solishtirish yoki taqqoslash yoki qarama-qarshi qo’yish uchun qo’llaniladi.
Tizimli fikrlash, solishtirish, taqqoslash, tahlil qilish ko’nikmalarini rivojlantiradi.
3-topshiriq.Blits-so‘rov Mutaхаssislikka оid so‘z va terminlarning imlosi, yasalishi va qo‘llanilishi”.
«BLITS SO`ROV» ТЕХNOLOGIYASI Ketma-ketlik va izchillikni o`rnatishga qaratilgan texnologiyadir.
Iqtisodiy terminlar izohi
Yakka baho
Yakka xato
Guruh bahosi
Guruh xatosi
To’g’ri javob
Mutaxassislar tomonidan maxsus qabul qilingan, rasmiylashgan so`zlar – terminlar
Bajariladigan ishlar ko`rsatiladigan xizmatlari uchun oldindan to`lanadigan pul yoki moddiy qiymat ko`rsatgichdagi to`lovlar – avans
Davlat byudjetidan beriladigan mablagdagi ulushi – kvota (ulush, qism)
Tovar qiymatining puldagi shakli – narx
Yuridik va jismoniy shaxlar tomonidan qonunchilikda belgilangan to`lov majburiyatlarining o`z muddatlarida bajarilmaganligi uchun solinadigan jarima –penya
Bozorlarda muomaladagi pul mablaglari miqdorining tovar hajmidan ustunligi, yuqoriligi natijasida vujudga keladi – inflatsiya
Mamlakatlar pul birligining ifodasi – valyuta
Tavakkalchilik asosida kredit sifatida mijozlarga berish hamda hisoblashuv, to`lov jarayonlarini amalga oshirishga xizmat qiluvchi subyekt – ba nk
4-topshiriq. Quyida berilgan matndan sinonimlarni aniqlang va matn asosida jadvalni to‘ldiring. Royal Dutch kompaniyasi ko‘lami bo‘yicha eng yirik kompaniyalardan biri hisoblanadigan gidrokorbanat ishlab chiqaradigan korxonadir. Gigant kompaniya dunyo miqyosida 100 000 dan ortiq ishchi kuchini ish bilan ta’minlaydi.Ulardan 8000 tasi Angliya fuqarolarini tashkil qiladi.
So‘z/ibora
Sinonimi
Yirik
gigant
yog‘
Kompaniya
dunyo miqyosida
Insonlar
Ba’zida sinonimlar ma’no jihatidan aniq bo‘lmasligi mumkin. Masalan, “korxona” so‘zi uchun “firma” aniq sinonim bo‘la oladi, lekin “rahbar” so‘zining o‘rniga “boshqarucvhi” so‘zi rasmiy ma’noda qo‘llaniladi.
Ko‘pchilik so‘zlar uchun aniq sinonimni uchratish qiyin. (masalan, sanoat, madaniyat, iqtisod)
5-topshiriq.Quyida ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarning sinonimlarini toping.
Professor Hik tadqiqotdagi topilmalar bo‘yichaso‘rovnoma olib bordi.
Statistika o‘quvchilar soni proporsional oshib borayotganini ko‘rsatdi.
Institutning taxmini bahs-munozaralarga sabab bo‘ldi.
Narx - bu tizimga asosiy yetishmovchilik bo‘lishi mumkin.
Ular birinchi tanlovda fikr jamlashlari kerak.
Leksiyadan so‘ng u g‘oyani aniqlashtirishga harakat qildi.
Uch muammo analiz qilinishi kerak.
Korpus saqlanib qolinishi mumkin, ammo maqsad o‘zgartirilishi kerak.
Yog‘ ishlab chiqaruvchilar maqsadi: mahsulot hajmini kamaytirish va jahonda narxlarni oshirish.
Kichik oilalarning ko‘rsatkichi oxirgi o‘n yillik ichida tezkor ravishda ko‘tarildi.
6-topshiriq. Akademik yozishda talabalarda uchrashi mumkin bo‘lgan ba’zi qiyinchiliklar yoritilgan. Diqqat bilan o‘qib chiqing va ajratib ko‘rsatilgan so‘zlarga e’tibor bering. Myullerning fikricha, ob-havoning tubdan o‘zgarishi global isish, xususan, dengiz harorati bilan bog‘liq. Biroq Kenzia (2013) ning fikricha, Myuller bu mavzu ustida bosh qotirishi tabiat muvozanatini buzilganligini (disfunksiya) ko‘rsatadi va ushbu hodisaga hech qanday dalil yo‘qligini, suv toshqinlari va kuchli bo‘ronlar kabi hodisalar hozirgi kunda dolzarb bo‘layotganini anglatishni ta’kidlaydi. U asosiy masala sifatida sel ko`p bo`ladigan joylarda o‘sayotgan aholini nazarda tutadi. Myullerni xavotirga solayotgan masala Tinch okeanining shimoliy qismidagi harorat 1968-yildan buyon 0,5 darajaga oshgani edi, lekin Kenzia ushbu holni tabiatda sodir bo‘layotgan o‘zgarishlar deb qabul qilgan.
Biroq Javez (2009) va Saymonslar (2011) birgalikda YUNESKO homiyligi asosida 2000-yildan beri uch karra olib borilayotgan tashviqot ishlarini tanqid qilib chiqishgan.
7-topshiriq. Til muhokamasi.Quyidagi so`zlar tilning umumiy xususiyat larini bayon qilish uchun ishlatiladi.Sherigingiz bilan ro‘yxatdagi so‘zlarni muhokama qiling.Har biriga bittadan misol keltiring. Ko‘p ma’nolilik - bir necha ma’noga ega so‘z. Noaniqlilik.
Hangoma (anekdot) - biror bir voqea yoki hodisani tasvirlovchi hikoya.
Qolip ( klishe) - asossiz qo‘llanilgan so‘z va ibora.
Evfemizm - biron bir so‘zning to‘liq ma’nosini to‘g‘ridan-to‘g‘ri bayon etmaslik uchun qo‘llaniladi.
Oshirib aytish - real voqea-hodisani yaxshiroq yoki yomonroq tasvirlash.
Iboralar – soz`lashuv uslubida qo‘llaniladigan, ko‘chma ma’noga ega so‘z.
Metafora - biron bir so‘zda ma’no ko‘chishinig yuz berishi.
Paradoks - shubhasiz to`g‘ri hisoblangan fikrni inkor etish.
Maqol - inson xulqi va tarbiyasiga qaratilgan nasihat.
Matal - ko‘p so‘zlangan va o‘zida haqiqat aks ettirgan fikr va mulohaza.
Qiyoslash - ikki buyumni o‘zaro qiyoslash.
Da’vat - tez-tez qaytariladigan ibora bo‘lib, asosan biror narsani reklama qilish uchun qo‘llaniladi.
Bayonot - biron bir voqea-hodisaning rasmiy ifodasi.
Konspekt - ma’lumotning qisqacha mazmuni.
Kamtarin gapirish - biron-bir voqea hodisani to‘liq bayon etmaslik.
