Biznesni rejalashtirish



Yüklə 134,46 Kb.
səhifə8/8
tarix24.03.2022
ölçüsü134,46 Kb.
#54129
1   2   3   4   5   6   7   8
BIZNESNI REJALASHTIRISH-намуна

Chiqindilar me’yori

3-jadval


Jarayon

Foiz

1. O’rov

0,15

2. Tandalash

0,16

3. Shlixtalash

0,28

4. Proborlash

0,4

5. To’qish

0,7

Har bir bosqich uchun mahsulotlar chiqish hajmini aniqlanadi.



(2)

Bu yerda:

Qc – bir soatda ishlov beriladigan yarim tayyor mahsulot hajmi

Fm – chiqindi me’yori



1-bosqich uchun:

Q1=

68,26

-

68,26

*

0,15

=

68,15

kg

100

2-bosqich uchun:

Q2=

68,15

-

68,15

*

0,16

=

68,04

kg

100

3-bosqich uchun:

Q3=

68,04

-

68,04

*

0,28

=

67,85

kg

100

4-bosqich uchun:

Q4=

67,85

-

67,85

*

0,4

=

67,58

kg

100

5-bosqich uchun:

Q5=

1422,00

-

1422,00

*

0,7

=

1412,05

metr

100

5-bosqichda yakuniy mahsulot hajmi mato bo’lganligi sababli 1 soatda ishlab chiqariladigan mato hajmini aniqlanadi. Buning uchun 4-bosqichda aniqlangan yarim tayyor mahsulot hajmi 1 metr mato uchun sarf me’yoriga bo’linadi (68.26:0.048=1422.00 metr).

Yuqoridagi ma’lumotlardan kelib chiqqan holda ishlab chiqarishda qatnashadigan jihozlar sonini aniqlanadi:



  1. O’rov jarayoni uchun:

    Js=

    68,15

    =

    0,6

    =

    1

    120

    *

    0,97

  2. Tandalash jarayoni:

    Js=

    68,04

    =

    0,4

    =

    1

    195

    *

    0,96

  3. Shlixtalash jarayoni uchun:

Js=

67,85

=

0,5

=

1

150

*

0,94


  1. Proborlash jarayoni uchun:

    Js=

    67,58

    =

    0,6

    =

    1

    115

    *

    0,98

  2. To’quv jarayoni uchun:

Js=

1412,05

=

425

3,5

*

0,95

Yuqoridagi hisob-kitoblardan kelib chiqqan holda “________________” korxonasida jami ishlab chiqarishda ishtirok etadigan jihozlar soni 429 taga teng.
Ishlab chiqaruvchi jihozlar qiymati hisobi

4-jadval

Jihoz turi

Jihoz soni

Jihoz qiymati, ming so’m

1. O’rov

1

525

2. Tandalash

1

630

3. Shlixtalash

1

710

4. Proborlash va ip ulash

1

250

5. To’quv

425

1760000

Jami

429

1762115

Hisoblarni xom-ashyo va materiallar sarfini aniqlashda davom ettiriladi.


Zaruriy xom-ashyo va materiallar sarfi miqdori jadvali

5-jadval

Mahsulot birligiga sarflnadigan xom-ashyo turi va nomi

Sarf me’yori, 1 metr mato uchun (kg)

Yil davomida ishlab chiqariladi-gan mahsulot jami, metr

Yillik xom -ashyo hajmi, kg

Xom -ashyo materiallar qiymati, so’m

Jami qiymat, ming so’m

1. Tola

0,048

3400000

163200

3000

489600

2. Kraxmal

0,04

3400000

136000

5000

680000

3. Kley

0,35

3400000

1190000

2000

2380000

4. Soda

0,3

3400000

1020000

5000

5100000




5. Sovun

0,3

3400000

1020000

7500

7650000

6. Xloramin

0,2

3400000

680000

12000

8160000

7. Paxta yog’i

0,4

3400000

1360000

3500

4760000

Jami

X

x

5569200

x

29219600


Tashkiliy va xodimlar rejasi

Korxonani boshqarish uchun chiziqli funksional tizimdan foydalanish samarali hisoblnadi va u quyidagicha tasvirlanadi:





2-chizma.

Bo’limning asosiy mazmunini xodimlarga bo’lgan talabni aniqlash, ishchilar sonini hisoblash, ish haqi fondini hisoblash tashkil etadi.

Ishchilar sonini hisoblashda quyidagi formuladan foydalanish tavsiya etiladi:

Is=Js / Nxk (3)

bu yerda:



Js - jihozlar soni,

Nxk xizmat ko’rsatish me’yori.

Har bir bosqich bo’yicha ishchilar soni alohida aniqlnadi.

Xususan, tayyorlov bosqichidagi ishchilar ham jihozga xizmat ko’rsatish me’yori asosida aniqlnadi, ya’ni to’qimachilik korxonasida me’yor bo’yicha bir o’rash jihozi uchun ikki kishi, bir tandalash jihozi uchun ikki kishi, bir shlixtalash jihozi uchun ikki kishi, bir proborlash va ip ulash jihozi uchun ikki kishi xizmat qilishi belgilangan.

Yuqoridagi (3) formula asosida to’quv bosqichi uchun ishchilar soni aniqlnadi. Xizmat ko’rsatish me’yori ATPR-120 to’quv jihozlari uchun 10-12 jihoz, STB to’quv jihozlari uchun 6-7 jihoz qabul qilinadi yoki quyidagi tartibda avvalo xizmat ko’rsatish me’yori aniqlnadi. Bunda kuzatishning xronometraj uslubidan foydalanib, 1 metr mato uchun to’g’ri keladigan qo’llanadigan vaqo’llanmaydigan ish usullariga sarflnadigan vaqt o’lchnadi va belgilnadi.

Qo’llanadiganish usullariga sarflnadigan vaqt deyilganda, jihoz ishlab turgan vaqtda ham bajariladigan ish usullari tushuniladi, ya’ni bu vaqt sarflari asosiy mashina vaqti bilan qo’llanadi. Lekin bu ish usullari ishchining e’tibori qaratilishi hamda ularni faol kuzatilayotganligi uchun xizmat ko’rsatish me’yorini aniqlashda hisobga olinadi. Qo’llanmaydigan vaqt deyilganda esa to’quv jihozining tanaffuslarini keltirib chiqaruvchi ish usullariga sarflnadigan vaqt tushuniladi. Ularni o’z vaqtida bartaraf etish ishlab chiqarish jarayonining uzluksizligini ta’minlaydi.

To’quv jihoziga xizmat ko’rsatuvchi ishchining mahsulot birligiga

to’g’ri keladigan qo’llanmaydigan asosiy ish usullariga vaqt sarfi.

6-jadval


Ish usullari

Qo’llanmaydigan vaqt, sek.T1

1. Uzilgan iplarni ulash.

27

2. Texnik sabablarga ko’ra o’zi to’xtagan jihozlarni yurgizish

6

3.Xom-ashyoni jihozga o’rnatish

30

4.Tayyor mahsulotni jihozdan olish.

35

Jami

98

To’quv jihoziga xizmat ko’rsatuvchi ishchining mahsulot birligiga

to’g’ri keladigan qo’llanadigan ish usullariga vaqt sarfi.

7-jadval

Ish usullari

Qo’llanadigan vaqt sarfi, sek.T2

1.Asosiy ipni to’g’rilash

6

2.Matoni tozalash

5

3.Xom -ashyoni chiqindilardan tozalash

7

4. Urchuq ipini almashtirish

8

Jami

26

Xizmat ko’rsatish me’yori quyidagicha aniqlnadi:

Nxk = Tm + T2 /T1*Kb=1028+26/98=11 ta

bu yerda:



Tm - 1 metr matoga to’g’ri keladigan mashina vaqti, sek/ metr,

Tm = 3600/ A eki 1/A=3600/3,5=1028 sekund

bu yerda:



A - jihozning soatlik nazariy ish unumi, metr/ soat,

Kb - ishchining foydali mehnat bilan band bo’lish koeffitsienti (Kb =0.5-06)
Korxonaning shtatlar jadvali

8-jadval



Xodimlar tarkibi

Soni

Oylik ish haqi, ming ming so’m

Yillik ish haqi, ming ming so’m

I.

Davr xarajatlari tarkibidagi ish haqi, jumladan:

14

4230

335756

1.

Direktor

1

4200

50400

2.

Bosh iqtisodchi

1

3800

45600

3.

Bosh hisobchi

1

3500

42000

4.

Bosh moliyachi

1

3300

39600

5.

Mutaxassislar

2

1870

44880

6.

Xizmatchilar

3

1680

60480

7.

Boshqalar, yordamchi ishchilar

5

880

52800

II.

Ishlab chiqarish xarajatlari tarkibiga kiruvchi ish haqi:

39

2062

965225

1.

Ishchilar

39

2062

965225

 

Jami

53




1300985

Ishbay ish haqini aniqlashda quyidagi formuladan foydalanish tavsiya etiladi:



Ix = 12*Is*Mm*Ko’r.m*(1+Kq.t.)

bu yerda:



12 – yildagi oylar soni

Is – ishchilar soni

Mm – ish haqining eng kam miqdori

Ko’r.m - o’rtacha malaka koeffitsienti

Kq.t.qo’shimcha to’lovlar koeffitsienti

Ko’r.m2.76 ga teng.

Ishchilar soni 39 ta ishchi.



Ix=12*39*679330*2,76*(1+0,10)=965225 ming so’m

O’rtacha yillik ish haqi fondini ham aniqlash tavsiya etiladi.



O’rtih= Ish(j)/Is=965225/39=24749,35ming so’m

bu yerda:



Ish(j) – jami ishbay ish haqi fondi,so’m,

Is - jami ishbay ishlovchi ishchilar soni.

Xarajatlar rejasi

9-jadval



Xarajat nomlari

Qiymati, ming so’m

I.

Ishlab chiqarish xarajatlari

30268564,75

1.

Xom- ashyo materiallar

29219600

2.

Ish haqi xarajatlari

965225

3.

Amortizatsiya xarajatlari

176211,5

4.

Joriy ta’mirlash xarajatlari, 3%

52863,45

5.

Transport xarajatlari

292196

6.

Kommunal xarajatlar

438294

II.

Kelgusi davr xarajatlari

342956

1.

Ma’muriy xodimlar ish haqi

335756

2.

Marketing xarajatlari

292196

 

Jami

30611520,75

Mahsulot birligi uchun sarflanadigan xarajatlar:

Xb=30611520,75 / 3400000 = 9003 so’m

Mahsulot birligi bahosi:



9003 * 1,10 = 9904 so’m

bu yerda:



1,10 – foyda normasi.

Asosiy texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar

10-jadval



Ko’rsatkichlar

Qiymati, ming so’m

1.

Sotish hajmi, ming so’m

33672672,83

2.

Xarajatlar, ming so’m

30611520,75

3.

Foyda, ming so’m

3061152,08

Yuqoridagi hisoblar uchun ayrim narx va xarajatlar shartli olingan.



2. Keramik plitalarni ishlab chiqarishga qaratilgan biznes reja

Biznes rejaning titul varag’i.
Loyiha nomi

Yangi mahsulotni ishlab chiqarishni tashkil etish.



Ishlab chiqarish bosqichi:

Dastlabki texnik-iqtisodiy asoslash.



Loyiha tashabbuschisi

“Bunyod” M.CH.J

Mazkur biznes reja loyihani qo’llab – quvvatlash uchun qarorlarni qabul qilish holatidan tashqari oshkor etmaslik sharti bilan ko’rib chiqishga havola etiladi.

Biznes loyihani ko’rib chiqish uchun qabul qiluvchi ko’rsatilgan shartlarga amal qilish mas’uliyatini o’z zimmasiga oladi.

Biznes rejadagi ishlab chiqilgan masalalar, taklif va xulosalar loyiha ishtirokchilari bilan kelishilgan holda havola etiladi.

Keramik plitalarni ishlab chiqarishga qaratilgan biznes reja uchun boshlang’ich ma’lumotlar.

1. “Bunyod”korxonasining tashkiliy-huquqiy shakli –M.CH.J.

2. Registratsiyadan o’tish sanasi- 20.10.2018

3. Registratsiya nomeri-

4. Registratsiya joyi-

5. Manzili:

6. Faoliyat turi: ishlab chiqarish.

7. Ustav kapital miqdori- 50000 AQSH dollari

8. Ishlab chiqarish maqsadi: uzoq muddatli kreditdan foydalanish asosida keramik plitalarni ishlab chiqarishni amalga oshirish. Yangi jihozlarni sotib olish asosida jalb qilingan kredetni 20....-yil oxirigacha qaytarish rejalashtiriladi. Kredit foizi 7%

9. Bank rekvizitlari: _________________________________ Mikrokredit Bank.

10. Korxona maydoni 600 m.kv binoni ijaraga oladi.

11. Korxona bo’yicha rahbarlikni bosh rais amalga oshiradi. U korxona faoliyati bilan bog’liq barcha masalalarni mustaqil hal qiladi. Buxgalteriya va statistik xisobotlarning ishonchliligiga moddiy va ma’muriy javobgar hisoblnadi.

Rais marketing, rejalashtirish va boshqa bo’limlar boshliqlarini tayinlaydi. Bosh menejer keramik plitalarni ishlab chiqarish bo’yicha faoliyatni boshqaradi.

12. Rais: Axmedov A.

13. Bosh xisobchi :Solieva Z.

14. Bosh menejer: Qudratov S.

15. Korxona missiyasi bo’lib qurilish korxonalarning va aholining keramik plitaga bo’lgan extiyojlarini o’rganish va qondirish hisoblnadi. Korxonaning va raqobatchi korxonaning kuchli va kuchsiz tomonlari quyidagi jadvalda havola etilgan.

Mahsulot nomi: Keramik plitalar.

Qo’llanish sohasi: aholi uy joylari va xizmat ko’rsatish binolarini jihozlash.

“Bunyod” korxonasidagi qo’llaniladigan ishlab chiqarish jarayoni yakka tartibdagi ishlab chiqarish hisoblnadi. Bunda ishlab chiqarish jarayoni turli universal jihozlardan foydalangan holda amalga oshiriladi, qo’l mehnati salmog’i yuqori hisoblnadi.

Korxona o’z faoliyatini asosan individual iste’molchiga qaratadi. Qurilish sohasiga yangi kirib kelayotgan va asosan shaxsiy uy-joy va offislar qurishga ixtisoslashayotgan firmalar korxona mahsulotining asosiy iste’molchilari hisoblnadi. Hozirgi davrda 9 ta yuridik shaxslar bilan shartnoma tuzilgan. Har uch kundan keyin sotilgan tayyor mahsulot uchun to’lov amalga oshiriladi. Xom-ashyo va materiallar zahirasi ham 3 kunni tashkil etishi rejalashtirilgan. Tuzilgan shartnomalarga asosan birinchi yilda 48500 dona plita ishlab chiqariladi. 2-yilda sotish hajmini 5% ga, 3-yilda esa 10% ga oshirirsh ko’zda tutilgan.

Mahsulot o’zining yuqori sifatliligi va ishonchliligi hamda yuqori sifatli xom-ashyodan tayyorlanishi bilan ajralib turadi.

Bir necha ko’rinishdan iborat bo’lgan keramik plitalar taqdim etiladi.

Istiqbolda mahsulot assortimentini kengaytirish ko’zda tutiladi, ya’ni keramik dekorativ plitka va offis uchun fontanlar ishlab chiqarish o’zlashtiriladi.

Sotish bozori haqida ma’lumot quyidagi jadvalda xavola etiladi.

Sotish bozori haqida ma’lumot

1-jadval

t/r

Ko’rsatkichlar

Farg’ona

100 km masofadagi aholi punkti

100 kmdan uzoq

1

Talab hajmi

Yuqori

Yuqori

O’rtacha

2

Talabni qondirish hajmi

Past

O’rtacha

O’rtacha

3

Raqobat darajasi

O’rtacha

O’rtacha

Yuqori

4

Mahsulot sotib olishga tayyor iste’molchilar

25

10

3

Bozor sig’imi-yil davomida 130 ming dona plitka.



Asosiy raqobatchilar haqida ma’lumot

  1. Keramik plitalar sotish bo’yicha.

  1. Raq 40 ming dona

  2. Raq 50 ming dona

2. Rentabellik ko’rsatkichlari.

  1. Raq – 19% 21400 so’m dona

  2. Raq 21% 20500 so’m dona bahoda 1m.kv uchun

Texnoligiya darajasi bo’yicha.

  1. va 2- raqobatchilar qo’llayotgan texnologiya o’rtacha darajada.

  1. Mahsulot sifati.

  1. Raqobatchi foydalanadigan xom-ashyo ekologok jixatdan toza hisoblanmaydi.

  2. Raqobatchi yuqori sifatli xom-ashyo ishlatadi.

  1. Reklama ikkala raqobatchi ham telereklamadan foydalanadi.

  2. Ishlab chiqariladigan mahsulotning tashqi ko’rinishi.

  1. Raqobatchi standartlarga asosan mahsulot qadoqlaydi.

  2. Raqobatchi standartlarga rioya qilmaydi.

  1. Bozorda korxonaning ish tajribasi.

  1. Raqobatchining bozordagi faoliyati 1 yil

  2. Raqobatchining faoliyati esa 10 yilni tashkil etadi.

“Bunyod” korxonasining mahsulot ishlab chiqarish jarayoni “Nou-xou” asosida amalga oshiriladi hamda ekologik jihatdan toza hisoblnadi. Chunki, ishlov berishda texnologik yoqilg’i o’rniga tabiiy gaz va elektr-energiya hamda ekologik toza hisoblangan xom-ashyolardan foydalanadi. Yuqori darajadagi texnologiyadan foydalanish natijasida atmosferaga zararli gazlar chiqarilmaydi. Atmosferaga faqat katta miqdordagi va yuqori darajadagi issiqlik chiqariladi. Bu albatta mahsulotni kuydirish va quritish bilan bog’liq. Ishlab chiqarish jarayoni uch bosqichdan iborat: tayyorlov, ishlov berish va yakuniy.

Tayyorlov bosqichi mexanizatsiyalashgan va maydalash, quritish, komponentlarni tayyorlash hamda aralashtirish operatsiyalaridan iborat bo’ladi.

Ishlov berish jarayonida mahsulotga yakuniy shakl beriladi. Bu shtampovka, lepka va temik qayta ishlashdan iborat.

Yakuniy bosqichda esa plitkalarga dekorativ ko’rinish beriladi.



Rezyume

“Bunyod” M.CH.J

Manzil:

Telefon:


Faks:

Bosh rais:

Loyiha maqsadi:

Keramik plitalarni ishlab chiqarishni moliyaviy-iqtisodiy jihatdan asoslash.

Bozor tahlili, qondirilmagan talab mavjudligini ko’rsatadi. Mahsulot sifat va narx bo’yicha raqobatbardosh hisoblnadi. Rejalashtirilgan baho 1 m.kv uchun 26.12 ming so’m. Korxonaning marketing strategiyasi bozorning bo’sh segmentini yangi ko’rinishli mahsulot bilan egallash va bu sigmentda past narxlar siyosati qo’llaniladi.

Xom-ashyo va zaxiralar ta’minoti bo’yicha uzoq muddatli shartnomalar tuzilgan.

Loyihaning moliyaviy – iqtisodiy jixatdan maqsadga muvofiqligi quyidagi ko’rsatkichlar bilan asoslnadi:


  • sotish rentabelligi-10.5%;

  • mahsulot rentabelligi-12.6%;

  • korxonaning to’lov qobiliyati-barqaror ;

  • loyihani amalga oshirish muddati-2.4 yil.

Ishlab chiarish jarayonini amalga oshirish uchun 20000000 so’m miqdorda kredit olingan. Yillik kredit %i- 7%. Kreditni 20... yil oxirigacha uzish rejalashtiriladi.

Kreditni qo’lanish muddati….. yil.

Loyiha 2020 il sentabridan boshlab foyda keltiradi.

Mazkur biznes reja uchun “Mikrokreditbank” dan kredit olinadi.


Korxona va mahsulot tavsifi.
Loyiha tashabbuschisi – “Bunyod” MCHJ hisoblnadi.

Korxona 20.10.2019 da tashkil etilgan.

Tashkiliy-huquqiy shakli -M.CH.J

Mulkchilik shakli – xususiy.

Ustav kapitali miqdori 50000 AQSH dollari.

Bosh rais ..., ish tajribasi 18 yil, xususan boshqaruv bo’g’inida 6 yil.

Bosh hisobchi ______________________________________________________

Korxonaning asosiy faoliyati ishlab chiqarish.

Korxona va raqobatchilarning kuchli va kuchsiz tomonlari jadvalda keltiriladi.

Korxona va raqobatchilarning kuchli va kuchsiz tomonlari.

Ilmiy tadqiqot va marketing sohasida korxona afzallikka ega bo’lsa, menejment va moliya bo’yicha raqobatchi korxona ustunlikka ega. Bu uning 10 yillik faoliyati bilan bog’liq.

Mahsulotning kuchli tomonlari bo’lib bozor segmentini aniq belgilangani va mahsulotni faqat unga yo’naltirilganligi hisoblnadi. Segment – yuqori daromadli aholi. Mahsulot yuqori sifatga ega bo’lib, ekspluatasiya jarayonida uzoq muddat foydalanish va ishonchliligi hamda past narxda sotilishi, yuqori darajaagi texnologiya asosida ishlov berilishi bilan ajralib turadi. Qo’llanilayotgan texnologiya noyob xisoblanib patent huquqi mavjud(124). Tovarning kuchsiz tomonlariga mahsulotning balanslashtirilgan assortimentining mavjud emasligini, iste’molchilar bilan ishlash bo’yicha tajribaning mavjud emasligini, mijozlar talabini to’liq o’rganmaganligini kiritish mumkin.



Tovarning kuchli va kuchsiz tomonlari.

2-jadval.

Tovarning kuchli va kuchsiz tomonlarini o’rganishga qo’yilgan masala.

Mahsulotning kuchli tomonlari

Mahsulotning kuhsiz tomonlari

  1. Mahsulot yo’naltirilgan segmentni aniq belgilay olasizmi?

  2. Mijozlar talabi to’liq o’rganilganmi?

  3. Mahsulotning qanday afzallik tomonlari mavjud?



  1. O’z mahsulotingizni siz tanlagan segmentga samarali uzata olasizmi?

  2. Masulotingiz boshqa raqobatchi korxona mahsuloti bilan raqobatlasha oladimi, xususan:

  • Narx bo’yicha?

  • Sifat bo’yicha?

  1. Mahsulotingiz hayot siklini bilasizmi?




  1. Sizda yangi mahsulot turini yaratish bo’yicha g’oya bormi?




  1. Mahsulot turli-tumanligini va ma’naviy eskirish darajasining turlicha bosqichidaligi nuqtai nazaridan assortimentga egamisiz?

  2. Iste’molchilar talabi asosida takomillashtirish borasida ishlar amalga oshirilganmi?

  3. Yangi mahsulotni yaratish bo’yicha sifat to’garagi tashkil etilganmi yoki siyosat amalga oshiriladimi?

  4. Sizning mahsulotingiz nusxasini raqobatchi ko’chirishi mumkinmi?

  5. Sizning fikrlaringiz tovar yoki mahsulot markasi bilan himoya qilinganmi?

  6. Iste’molchilar shikoyatini o’rganasizmi?

Ha
Yuqori sifat va uzoq muddat foydalanish mumkinligi

Ha

Ha

Ha



Joriy etish va o’sish bosqichi

Ha

Ha



Yo’q

---


yetarli emas

Yo’q
Hozircha

yo’q


Yo’q


Bozor va asosiy raqobatchilar tahlili.

Sotuv bozorlari tahlili ma’lumotlaridan ko’rinadiki istiqbolli bozorlar bo’lib Farg’ona va 100 km radiusdagi aholi yashash punktlari hisoblnadi. Ushbu bozorlarda talabning yuqori darajasi va raqobatning o’rtacha darajasida mahsulotni sotib olishga tayyor haridorlar ulushi mos ravishda 25 va 10 %ni tashkil etadi. Umumiy bozor sig’imi yiliga 130000 dona keramik plitani tashkil etib 1-va 2-raqobatchilar yiliga 90 ming dona plita sotishlarini e’tiborga olinadigan bo’lsa 40 ming dona miqdoridagi bozor bo’sh hisoblnadi.

Asosiy raqobatchi bo’lib 2-raqobatchi hisoblnadi, ya’ni ushbu korxona bozorda ishlash bo’yicha 10 yillik tajribaga ega bo’lib, nisbatan past baho darajasida bozorning 38.5% ni egallab turibdi.

Bozor va asosiy raqobatchilar tahlili.

3-jadval.

t/r

Raqobatchi mahsulot xarakteristikasi

Asosiy raqobatchilar

Birinchi

Ikkinchi

1

2

3



4

5

6



7

8

9



Sotuv hajmi,dona

Egallab turgan bozor salmog’i, %

Baho darajasi so’m/dona

Moliyaviy holati(rentabelligi), %

Texnologiya darajasi

Mahsulot sifati

Reklamaga xarajatlar

Jalb etuvchi tashqi ko’rinishi

Korxonaning bozordagi faoliyati vaqti


40000,0

30,8


21,400

19

O’rtacha



Past

Amalga oshiriladi

Standart qadoqlash

1


50000,0

38,5


20,500

21

O’rtacha



Yuqori

Amalga oshirildi

Ega emas

10


“Bunyod” MCHJ mahsulotining asosiy iste’molchilari bo’lib qurilish firmalari va yangi uy-joy qurayotgan offislar va boshqa xizmat binolarini jihozlash bilan shug’ullnadigan xususiy iste’molchilar, shuningdek yuqori badiiy ko’rinishga ega keramik mahsulotlarni qadrlovchilar maydonga chiqadi.
Marketing rejasi
Guruhlar shartnomalarga ko’ra tovarni taqsimlashda “ishlanb chiqaruvchi- iste’molchi”tizimidan foydalaniladi. Narx “ o’rtacha xarajatlar + foyda” uslubidan foydalangan holda o’rnatiladi. Foyda normasi 20% qabul qilingan.

Keramik plitalarga bo’lgan talab elastik. Keramik plitalar narxining tushishi, ularga bo’lgan talabni oshishiga olib keladi. Bozor narxi quyidagicha bo’ladi.

Korxonaning baho siyosati qiuyidagi jadvalda aks ettiriladi.
Korxonaning baho siyosati.

4-jadval.


Obektni tahlil qilishda quyidagi

savollarga e’tibor qaratiladi

Haqiqiy holat tavsifi.

  1. Mahsulotimiz xarajatlarni, unga bo’lgan talabni va uning raqobatbardoshliligini qanchalik darajada aks ettiradi?

To’liq aks ettiradi. Baho darajasi bozor bahosidan past.

  1. Bahoni o’zgarishiga xaridorlar reaksiyasi qanday?

Talab elastik, bahoning pasayishi hajmning oshishiga olib keladi.

  1. Iste’molchilar baho darajasini qanday baholaydilar

Baho darajasi maqbul hisoblanadi.


Ishlab chiqarish rejasi

Tuzilgan shartnomalarga ko’ra, dastlabki yilda 48500 ta keramik plitalar ishlab chiqarish rejalashtirildi.

Ishlab chiqarish dasturi 1-jadvalda havola etiladi.

Texnologik jarayon sxemasi quyidagi chizmada keltiriladi.



  1. Tayyorlov bosqichi

  • Maydalash

  • Materiallarni quritish

  • Komponentlarni tortish

  • Aralashtirish




  1. Qayta ishlash bosqichi

  • Shtampovka

  • Quyish

  • Lepka

  • Terishga ishlov berish




  1. Yakuniy bosqich

  • Himoyalovchi vositani surish

  • Dekorativ ko’rinishni berish

1-chizma. Texnologik jarayon sxemasi.
Mahsulot ishlab chiqarish uchun zarur bo’ladigan xom-ashyo hisobi quyidagi jadvalda keltiriladi.
Zarur hom-ashyo va materiallar hisobi.

5-jadval.

Mahsulot nomi

Yil

Ishlab chiqarish hajmi

1 dona mahsulot og’irligi, kg

Jami

sof og’irligi

(3q*4q)


Zaruriy xom-ashyo og’irligi, kg. 5x1,4

1

2

3

4

5

6

Keramik plita

2013

48500

5

242500

339500

Ushbu hisoblar asosida jihozlarga bo’lgan ehtiyojni aniqlanadi. Bu hisoblar quyidagi jadvalda havola etiladi.



Jihozlarga bo’lgan umumiy talab hajmini aniqlash.

6-jadval.

Jihoz turi va nomi

Zaruriy xom-ashyo hajmi

kg


Texnoligik koeff.

Jihozning yillik ish vaqti fondi,

soat


Unumdorlik

(kg/soat)



Jihoz birligi. 3q*2q/4q/5q

1











  1. Maydalovchi uskuna

  2. Qurituvchi baraban

  3. O’lchash jihozi

  4. Aralashtiruvchi jihoz SMK 125

  5. Quritish jihozi NS-12

  6. Glazurni purkovchi jihoz

  7. Shtamplovchi jihoz

  8. Pech

339500

339500


339500
339500
339500
339500
339500

339500



1

0.8


0.5
0.3
0.1
0.3
0.85

0.9



3664

3664


3664
3664
3664
3664
3664

3664


50

40

23.5


17.5
15
32
10

22.5


1.8

1.8


1.91
1.54
0.60
0.84
7.65

3.60

Jihozlarning ish vaqti fondi quyidagicha aniqlnadi:

Fn=(365-63)*0.95*2*6.35=3664

Bu yerda:

365- kalendar kunlar soni

63 6- kunlik ish kuni xaftasi tartibidagi dam olish va bayramlar soni

0.95- jihozning ta’mirlash jarayonida turib qolishini e’tiborga olgan holda undan samarali foydalanish koeff.

2- smenalar soni

6.35- ish kuni davomiyligi

Bu jadval asosida ishlab chiqarish jihozlari qiymati aniqlnadi.


Ishlab chiqarish jihozlari qiymati hisobi.

7-jadval

Jihoz turi va

Nomi

Miqdori,

dona

Bahosi,

mln so’m

Qiymati

1

2

3



4

5

6



7

8

9



10

2

2

2



2

1

1



8

4

1



1

3000

2000


6500

2563


625

14875


5000

21000


8000

62675


6000

4000


13000

5126


625

14875


40000

84000


8000

62675





23




243926

Ushbu jadval esa jami asosiy fondlar tuzilmasi qiymatini hisoblash uchun asos bo’ladi.

Asosiy fondlar qiymati.

8-jadval

Asosiy fondlar

Qiymati

Binolar

Ijara

Ishchi jihozlar

235926

Transport vositalari

8000

Boshqalar

---

Jami :

243926


Tashkiliy va xodimar rejasi
Kichik biznes korxonalari uchun boshqaruvning chiziqli funksional tizimidan foydalanish samarali hisoblanadi. Bu quyidagicha ifodalnadi.
2-chizma. Korxonaning boshqaruv tuzilmasi.

Ishchilar soni bajariladigan operasiyalar bo’yicha alohida aniqlnadi. Hisoblarda asos alohida ishlov beriladigan xom- ashyo hajmi qamrab olinadi.

1. Maydalash operatsiyasi bo’yicha.

Is1= = 2 ta ishchi

2. Quritish barabanida bajariladigan operatsiyasi uchun.



Is2= = 2 ta ishchi

3. O’lchash jihozida bajariladigan operatsiya bo’yicha.



Is3= = 1 ta ishchi

4. Aralashtirish jihozida bajariladigan operatsiyalar.



Is4= =1,5≈1 ta ishchi

5. NS-12 Qurilish jihozi bo’yicha.



Is5= = 1ta ishchi

6. Glazur purkovchi jihozida bajariladigan operatsiyalar bo’yicha.



Is6= = 1 kishi

7. Shtampovka jihozida bajariadigan operatsiyalar.



Is7= = 8 ta ishchi

8. Pechda bajariadigan operatsiyalar bo’yicha.



Is8= = 4 ta ishchi

Barcha operatsiyalar bo’yicha ishchilar soni quyidagiga teng bo’ladi.



Is = 2+2+1+1+1+1+8+4= 20 ishchi

Korxonaning shtatlar jadvali quydagi jadvalda aks ettiramiz.



Korxonaning shtatlar jadvali.

9-jadval.

Xodimlar

Tarkibi

Soni

kishi

Oylik ish

haqi, so’m

I. Davr xarajatlari tarkibidagi ish haqi

1.Direktor

2.Bosh iqtisodchi

3. Bosh hisobchi

4. Bosh menejer

5. Texnolog

6. Rassom

7. Kichik xizmat ko’rsatuvchilar



1

1



1

1

1



2

3


4200000(12*4200000)=50400000

3360000(12*3360000)=40320000

3360000(12*3360000)=40320000

350000(12*3500000)=42000000

2800000(12*2800000)=33600000

265000(12*2650000)=31800000

120000(12*1200000)=14400000



II. Ishlab chiqarish

xarajatlari tarkibiga kiruvchi ish haqi

1.Ishchilar


20

172822000


Jami

30 kishi

425662 ming so’m

Ishchilar ish haqi fondi oylik minimal ish haqi bo’yicha aniqlanadi.

IXFi = 20*12*679330 (1+0,6) =172822,0 ming so’m.
Ishlab chiqarish xarajatlari rejasi.
Bu bo’limda ishlab chiqarish xarajatlari quyidagi tartibda hisoblnadi. Avvalo, xom-ashyo va materiallar bo’yicha sarflangan xarajatlar aniqlnadi. Bunda ko’rsatkichlar № 8 jadvaldan olinadi.

Ishchilar ish haqi fondi 41180580,0 so’m bo’lib ijtimoiy sug’urta xarajatlari 9883339 (41180580,0*0.24) so’mga teng. Jami ishchilar ish haqi bilan bog’liq xarajatlar 172822000so’mni tashkil etadi.

Amortizasiya xarajatlari belgilangan tartib bo’yicha hisoblanadi. Ushbu ko’rsatkich 36588900 so’mga teng

Ehtiyot qismlar, jihozlarni ta’mirlash uchun qilingan xarajatlar asosiy fondlar qiymatidan 3% miqdorda olinadi ya’ni 7078 (247656*0.03) so’mni tashkil etadi.



235926x0,03=7078 so’m

Transport uchun xarajatlar xom – ashyo va materilallar qiymatining 1.5% miqdorida olinadi, ya’ni bu 5844000 so’mni tashkil etadi.

Kommunal xizmatlar uchun xarajatlar foydalanilgan suv, elektr energiya va yoqilg’i uchun to’lovlardan iborat bo’ladi. Suv uchun to’lovlarni hisoblashda avvalo bir oyda suvga bo’lgan ehtiyoj aniqlnadi. Bu ehtiyoj o’rtacha 231 m.kub bo’lib, 1m.kub suv uchun to’lov 3000 so’mni tashkil etishini e’tiborga olsak, bir yil uchun bu to’lov 8316000(231*3000*12)so’mni tashkil etadi.

Texnologik maqsadlar uchun sarflarni hisoblashda har bir jarayongacha jihozni harakatga keltiruvchi elektr energiyaga bo’lgan talabi e’tiborga olinadi. Bu talab jihozning yillik ish soatlariga hamda 1kv elektr energiya uchun belgilangan to’lov hajmiga ko’paytiriladi. Binolarni yoritish uchun foydalaniladigan elektr energiya xarajatlarini hisoblashda binolardagi lampochkalar soni va ularning yoritish quvvati hamda ulardan kunlik foydalanish soatlari e’tiborga olinadi. Bir yilda jami 65112 kvt elektr energiya sarf qilinadi deb qabul qilingan. 1 kvt elektr energiya uchun to’lov 78 so’m ekanligini hisobga olgan holda jami elektr energiya uchun to’lov 4818288 so’mni tashkil etadi (65112*78).

Yoqilg’i uchun xarajatlarni hisoblashda bir yilda tabiiy gazga bo’lgan extiyoj aniqlnadi va 1 m3 gaz uchun to’lanadigan to’lov summasiga ko’paytiriladi. Bizning misolimizda bu 2145200 so’mni tashkil etadi.

Kommunal xizmatlar uchun to’lovlar tarkibiga, shuningdek, bino uchun to’lanadigan ijara to’lovlarini ham kiritish mumkin. 1 m.kv joy uchun to’lanadigan ijara to’lovi 34332 so’m deb qabul qilamiz va jami to’lov (600*3433) 2059800 so’mni tashkil etadi.

Kelgusi davr va moliyaviy xarajatlar tarkibidagi ma’muriy xodimlar va xizmatchilar ish haqi tashkiliy va xodimlar rejasidan olinadi. Bu 252840000 so’mni tashkil etadi.

Marketing uchun xarajatlar xom-ashyo va materiallar uchun sarflanadigan xarajatlarning 2 % miqdorida olinadi va 7790000 so’mni tashkil etadi.

Jami xarajatlar mahsulot hajmiga bo’linadi va bir metr mato tannarxi aniqlnadi.

144306335.6 : 48500 = 2975 so’m.

Foyda normasi va yagona daromad solig’ini e’tiborga olgan holda narx tuzatiladi.



2975 *1.15=3421 so’m.

Yuqoridagi hisoblar uchun ayrim narx va xarajatlar shartli olingan.
Yüklə 134,46 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin