Bob maktabgacha yoshdagi bolalarni har tomonlama tarbiyalashda estetik tarbiyaning ahamiyati

Estetik tarbiya axloqiy, aqliy, mehnat va jismoniy tarbiya bilan chambarchas bog’liqdir.
Estetik va axloqiy tarbiyaning o’zaro bog’liqligi shundaki, kishining go’zallikni idrok etishdan quvonishi uning boshqa kishilarga yaxshilik qilganidan xursand bo’lishiga o’xshab ketadi. Aksincha, go’zallikni ko’ra bilmaslik undan zavqlanmaslik yomon ishlarni qilishga olib keladi. San'atning tarbiyaviy kuchi shundaki, u odamni hayotdagi voqealarni, hodisalarni chuqur his-hayajon bilan idrok etishga majbur etadi. Estetik tarbiya mehnat tarbiyasi bilan chambarchas bog’liqdir. Mehnat faoliyati bolalarni quvontiradi, ular bironta foydali ishni bajarayotib, biron kerakli narsani yasayotib o’zlarining kuch va imkoniyatlari o’sib borayotganini sezadilar. Agar inson estetik jihatdan tarbiyalangan bo’lsa, u har qanday qiyin ishda ham go’zallikni ko’ia oladi va uni yaxshi, zo’r shavq-zavq bilan bajaradi.
Estetik va jismoniy tarbiya o’rtasida mustahkam bog’lanish bor. Kishining mustahkam cog’ligi, jismoniy kamolotisiz uning go’zalligini tasavvur etib bo’lmaydi. Uning chiroyli gavda tuzilishi, harakatlarni chiroyli bajarishi, musiqa ostida chiroyli

9
harakatlar qilishi va hokazo lar shular jumlasiga kiradi.

Ko’pchilik pedagog va psixologlarning tadqiqot ishlari bolalarning ijodiy faoliyatlari, hissiyotlari, estetik tasavvurlarining o’ziga xos xususiyatini va ulardagi estetik tasavvur va hissiyotlarning qanday rivojlanishini ochib bergan.Bu tekshirishlar bolalardagi estetik tasavvur va hissiyotlarni rivojlantirishni ulardagi ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish bilan birga qo’shib olib borish keraq degan xulosaga olib keldi. Estetik tasavvurning o’ziga xosligi shundaki, idrokning boshqa turlariga qaraganda narsalarni his qilish shakli - «ko’rinadigan» va «eshitiladigan» narsalar butunlay boshqa mazmun kasb etadi. Oddiy idrok qilishda narsalarning ko’rinishi, ohangdorligi unchalik muhim bo’lmay, balki uning ahamiyati muhimdir.
Estetik idrok qilishda esa eng muhimi - idrok qilayotgan narsaning obrazi, uning ifodali tomonlarini, nozik ranglarini ko’ra
bilish talab qilinadi.
SHuning uchun estetik tarbiya yuqori darajadagi sensor madaniyatni, kuzatuvchanlikning rivojlangan bo’lishini talab etadi.Kishi narsa va hodisalarga go’zallik mezoniga asoslangan holda, alohida qadr- qimmat bilan yondoshgandagina estetik kechinmalar paydo bo’ladi.
Estetik hislar fikrlash bilan bevosita bog’liqdir. Estetik kechinmalarda har doim xayol ishtirok etadi, busiz go’zallikni idrok etish ham, ijodiy faoliyatni rivojlantirish ham mumkin emas. Xayol faoliyat jarayonida shakllanadi. O’yin, rasm chizish, ertaklarni eshitish xayolning ishlashini talab etadi. Dastlabki vaqtlarda xayol faoliyat jarayonida narsalar bilan ta'sir etish natijasida yuzaga keladi. Keyingi bosqichlarda esa, ijodiy faollikning tashqi shakllaridan sekin-asta fikrlashga o’tadi. Bola rasm chizganda yoki o’ynaganda obrazni tasvirlashdan yoki ifodalashdan oldin shu obrazni idealida yaratadi.
Badiiy asarlarni idrok qilganda ham xuddi shunga o’xshash voqea yuz beradiki, bolalar asardagi qahramonlarga xayolan qo’shilib, ularning xatti-harakatlarida o’z xayollari bilan qatnasha boshlaydilar. Demak,-


1
Estetik kechinmalar murakkab hodisa bo’lib, hissiyotlar,
xayol va fikrning faol ishlashini, o’z fikr va hissiyotlarini
ifodalashga, faoliyatga ehtiyoj tug’ilishi kabi xususiyatlarni o’z ichiga oladi.

1.