Budjet hisobi
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4
- Zak. 211 4 9 budjet m ablag‘lari oluvchilaming xarajatlarini toMashga o ‘tkazib berilgan m ablag‘lar qayd qilinadi. S a vo l va to p s h iriq la r 1. M ahalliy moliya organlarida mahalliy budjetlarga tushgan darom adlar sum m asiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 2. M ahalliy moliya organlarida mahalliy budjet daromadlariga ortiqcha tushgan va mahalliy moliya organi tomonidan soliq tolovchilarga qaytarilgan summalarga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 3. M ahalliy moliya organlarida m ahalliy budjet daromadlariga kelib tushgan noaniq summalarga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 4. M ahalliy moliya organlarida m ahalliy budjet daromadlariga aniqlanmagan tushum sifatida kelib tushgan summ alar haqiqatda muayyan budjetning darom adi ekanligi aniqlanganda bu summaga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 5. M ahalliy moliya organlarida m ahalliy budjet daromadlariga aniqlanmagan tushum sifatida kelib tushgan summ alar haqiqatda muayyan budjetning darom adi emasligi aniqlansa va bu summa soliq to’lovchilarga qaytarilgan bu sum m aga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 6. M ahalliy budjetga um um davlat soliqlari va daromadlaridan bel- gilangan m e ’y o r l a r asosida ajratmalar qilinganda mahalliy moliya organi buxgalteriya xizmatida bu qilingan ajratma summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 7. M ahalliy budjet darom adlariga yil davomida umumdavlat soliqlari va darom adlaridan ortiqcha ajratm alar qilinganligi aniqlanda va yil oxirida bu sum m ani qaytarib berishga m ahalliy budjetning bankdagi hisobvarag'ida m ab la g 1 bo'lmaganda, bu ortiqcha tushgan ajratmalar summasiga qa n d a y buxgalteriya provodkasi tuziladi? 8. K elgusi yili, o'tgan yili mahalliy budjet daromadlariga ortiqcha o'tkazilgan va vaqtincha mahalliy budjet daromadlariga o'tkazilgan summalar, m ahalliy budjetning bankdagi hisobvarag’iga kelib tushgan birinchi darom adlardan respublika budjeti hisobiga o'tkazib berilganda qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 9. M ahalliy moliya organida budjet mablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarning hisobotlariga asosan ular tom onidan amalga oshirilgan kassa xarajatlari sum m asiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 10. M ahalliy moliya organida budjet mablag'larini bosh tasarruf qiluvchilarning bankdagi hisobvaraqlaridan avval berilgan budjet mablag'lart qaytarib olinganda qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 50 T O ‘ R T lN C H l BO B. M O L IY A O R G A N L A R 1 D A D A V L A T B U D J E T ID A N M O L IY A L A S H T IR IS H V A D A V L A T B U D J E T I X A R A J A T L A R I H 1SO BI 1. B U D J E T D A N M O L I Y A L A S H T I R I S H H I S O B I T U S H U N C H A S 1 Davlat budjetining asosiy qismi xalq xo‘jaligi va ijtimoiy-madaniy tadbirlami moliyalashtirishga y o ‘naltiriladi. Tasdiqlangan davlat budjetida ko‘zda tutilgan hamma tadbirlarning o ‘z vaqtida va to‘la moliyalashtirishni amalga oshirish moliya organlarining asosiy vazifasi hisoblanadi. Bu vazifani bajarish uchun m oliyalashtirish va budjct xarajatlarining tayinlanishi b o ‘yicha amalga oshirish, buxgaltcriya hisobini to‘g‘ri tashkil qilish lozim boMadi. Budjetdan mablag‘lar xo‘jalik yurituvchi subycktlarga va budjct tashkilotlariga budjct bo‘yicha tasdiqlangan summ alar doirasidagina beriladi. Ayrim-ayrim tadbirlarga sa rf qilinishi m o‘ljallanib budjet bo‘yicha tasdiqlangan xarajatlar summalari budjet mablagMari (ajratmalari), deb ataladi. Davlat budjetidan xo‘jalik yurituvchi subyektlar va budjet tashki- lotlarini moliyalashtirish bank muassasalari orqali am alga oshiriladi. Davlat budjetidan moliyalashtirish dcganda budjct m ablag‘larini tasarruf qiluvchilarga tasdiqlangan budjetda ko‘zda tutilgan xarajatlarni amalga oshirish uchun budjetdan mablag1 berish tushuniladi. 2 . B U D J E T M A B L A G ‘L A R I N I T A S A R R U F Q I L U V C H I L A R , U L A R M N G H U Q U Q L A R I V A M A J B U R I Y A T L A R I 0 ‘z ixtiyoriga maqsadli tayinlanish bo‘yicha sarflash uchun budjetdan m ablag1 oluvchi tashkilotlarning rahbarlari budjet m ablag‘larini tasarruf qiluvchilar hisoblanadi. Ularga berilgan huquqlar, javobgarlik va m as’ulligi bo‘yicha budjet m ablag‘larini tasarruf qiluvchilar respublika budjeti bo'yicha uch darajaga b o ‘linadi, ya'ni: 1. Budjct mablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilar. 2. Budjet mablag‘larini ikkinchi daraja tasarruf qiluvchilar. 51 3. Budjet m ablag‘larini uchinchi daraja tasarruf qiluvchilar. Ularga bcrilgan huquqlar, javobgarlik va m as’ulligi bo‘yicha mahalliy budjctlar b o ‘yicha budjet m ablag‘larini tasarruf qiluvchilar ikki darajaga bo‘linadi, y a ’ni: 1. Budjet mablagMarining bosh tasarruf qiluvchilari. 2. Budjet mabiagMarini uchinchi daraja tasarruf qiluvchilar. 0 ‘zbckiston Respublikasining rcspublika budjeti hamda Qoraqal- pog‘iston Respublikasi budjeti bo‘yichabudjet rnablagMarini bosh tasarruf qiluvchilar vazirliklar, idoralar va boshqa markaziy tashkilotlaming rahbarlari hisoblanadi. M ahalliy budjetlar bo'yicha budjet rnablagMarini bosh tasarruf qiluvchilari hokimiyatlaming boshqarma(boMim) boshliqlari hisob- lanadi. Budjet mabiagMarini ikkinchi daraja tasarruf qiluvchilar tasarrufida tashkilotlari boMgan tashkilotlaming rahbarlari hisoblanadi. Budjet mabiagMarini bosh va ikkinchi daraja tasarruf qiluvchilari tasarrufidagi tashkilotlaming rahbarlari budjet mabiagMarini uchinchi daraja tasarru f qiluvchilari hisoblanadi. Budjet mabiagMarini uchinchi daraja tasarruf qiluvchilarga budjctdan olgan hudjct mabiagMarini mustaqil sarfiash huquqi bcrilgan. Mahalliy budjetlar bo'yicha budjet mabiagMarini tasarruf qiluvchilaming ikki darajaga boMinishi mahalliy organlam ing ikki bo‘g‘inga boMinishi bilan bogMiqdir. Quyi darajadagi budjet mabiagMarini tasarruf qiluvchilar, ularga bcrilgan huquq doirasiga qarab quyidagilarga boMinadi: 1) budjet mabiagMarini tasarruf qiluvchilar tomonidan budjet tashkilotlari xarajatlari uchun, shuningdek budjet mabiagMarini quyi budjet tashkilotlari o ‘rtasida taqsimlash uchun oMkaziladigan budjet mabiagMarini oladigan, mustaqil smctaga ega boMgan tashkilotlar rahbarlari; 2) budjet mabiagMarini tasarruf qiluvchilar tomonidan smetada ko‘rsatilgan tadbirlar bo‘yicha qilinadigan xarajatlar uchun oMkaziladigan budjet mabiagMarini oladigan, mustaqil smetaga ega boMgan tashkilotlar rahbarlari. 52 3 . M O L I Y A O R G A N L A R I D A 0 ‘Z B E K I S T 0 N R E S P U B L I K A S I R E S P U B L J K A B U D J E T I B O ‘Y I C H A M O L I Y A L A S H T I R I S H H I S O B I 0 ‘zbekiston Rcspublikasining respublika budjetidan respublika ahamiyatiga ega bo‘lgan xarajatlar moliyalashtiriladi. Respublika budjetidan moliyalashtirish yuqorida keltirilgan xarajatlami mablag1 bilan ta ’minlash «Tayinlash sertifikati»ni tuzish yo‘li bilan 0 ‘zbckiston Rcspublikasi Moliya vazirligi tomonidan taqdim qilingan toMov topshiriqnomalariga asosan M arkaziy bankning Toshkent shahar Bosh boshqarmasi Hisob-kitob kassa markazida ochilgan Moliya vazirligining 23402 «Respublika budjcti mablagMari» dcpozit hisobvarag‘idagi qoldiq doirasida amalga oshiriladi. 0 ‘zbekiston Rcspublikasi Moliya vazirligi tomonidan taqdim qilingan to ‘lov topshiriqnomalari « to io v maqsadi»da xarajatlaming bo ‘limi, bobi, paragrafi va qaysi oy uchun moliyalashtirilganligi k o ‘rsatiladi. ToMov topshiriqnomasidagi jadvalda xarajatlar guruhlar b o ‘yicha k o ‘rsatiladi, bunda birinchi guruh xarajatlari turi, hisobi va analitik hisobi yoyilmalari bo‘yicha ko‘rsatiladi. 0 ‘zbckiston Respublikasi M oliya vazirligi tom onidan Respublika budjetidan kapital qo‘yilm alarga ajratm alar jo riy budjet yili uchun tasdiqlangan R espublika investitsiya dastu riga muvofiq qurilishlarning aniq ro‘yxatlariga va amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq ajratiladi. 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan kapital qo‘yilmalar xarajatlarini moliyalashtirish uchun ajratilgan m ablag‘lami kirim qilish maqsadida, vazirlik va tashkilotlarga 23422 «Respublika budjetidan moliyalashtirish» hisobvaraqlari faqat 0 ‘zbekiston Rcspublikasi Markaziy bank Toshkent shahar Bosh boshqarmasi Hisob- kitob kassa markazida va Respublika tijorat banklarining amaliyot Bosh boshqarmalarida ochiladi. Respublika budjetidan kapital qo'yilm alar xarajatlarini moliya lashtirish uchun mablag‘larO ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligining to‘lov topshiriqnomasiga asosan vazirlik va budjet tashkilotlarining 23422 «Respublika budjetidan moliyalashtirish» hisobvaraqlariga o ‘tkaziladi. 53 Investitsiya dasturlarini moliyalashtirish uchun ajratilgan mablagMar bo‘yicha «Tayinlash scrtifikati» (12-shakl) 0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligi tomonidan tasdiqlanadi. Respublika budjetida turuvchi budjet tashkilotlami moliyalashtirish maqsadida M oliya vazirligi tomonidan taqdim etilgan to‘lov topshiriq- nomalari « to‘lov maqsadi»da xarajatlarning bo‘limi, bobi, paragrafi va qaysi oy uchun moliyalashtirilganligi ko‘rsatiladi. T o‘lov topshiriqnomasidagi jadvalda xarajatlar guruhlar bo‘yicha k o ‘rsatiladi, bunda birinchi guruh xarajatlari turi, hisobi va analitik hisobi yoyilmalari bo ‘yicha k o ‘rsatiladi. Respublika budjetida turuvchi budjet tashkilotlami moliyalashtirish maqsadida Moliya vazirligi tomonidan taqdim etilgan to io v topshi- riqnomalari «to‘lov maqsadi»da xarajatlarning bo‘limi, bobi, pa- ragrafi va qaysi oy uchun moliyalashtirilganligi ko‘rsatiladi. T o‘Iov topshiriqnomasidagi jadvalda xarajatlar guruhlar b o ‘yicha k o ‘rsatiladi, bunda birinchi guruh xarajatlari turi, hisobi va analitik hisobi yoyilmalari bo‘yicha ko ‘rsatiladi. R espublika budjetidan kapital q o ‘yilmalarni moliyalashtirish uchun ajratilgan m ablaglar qoldiqlari m oliyaviy yil oxirida olib q o ‘yilm aydi va keyingi moliyaviy yilda, budjetdan m oliyalashtiriladigan limit doirasida ishlatiladi. Keyingi m oliyaviy yil uchun tasdiqlangan R espublika investitsiya dasturiga budjet m ablag‘lari qoldiqlari mavjud b o ‘lgan obyektlar kiritilm agan bo 'lsa, ushbu m ablag‘lar qoldiqlari ishlatilm asdan Respublika budjetiga qaytariladi. Kapital q o ‘yilmalarni m oliyalashtirish uchun ajratilgan mab!ag‘lar qoldiqlarini keyingi m oliyaviy yilda ishlatish uchun m oliya organlarining alohida ruxsati b o ‘lishi lozim. 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bank muassasalariga kapital qo‘yilmalar bo‘yicha xarajatlami budjetdan moliyalashtirish uchun pul mablagMari o ‘tkazib beradi. Bank muassasalarining ko‘chirmalari va tegishli hujjatlar asosida 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligida yuqorida keltirilgan operatsiyaga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D e b e t 0 1 3 * « 0 ‘z b e k is to n R e s p u b l i k a s i b a n k m u a s s a s a l a r i d a g i k a p ita l q o ‘y i l m a l a r v a b o s h q a ta d b ir la m i m o liy a la s h tir is h u c h u n b u d je t m a b l a g 'I a r i h i s o b v a r a g 'i » s u b s c h y o ti; 54 K r e d it 0 1 0 - « R e s p u b lik a b u d je ti n i a b l a g 'l a r i d e p o z it h is o b v a ra g ‘i» s u b s c h y o ti. Kapital q o ‘yilmalar xarajatlari uchun bank muassasalarida kapital qo'yilmalarga ochilgan krcditlar qaytarib olinganda 0 ‘zbekiston Rcspublikasi Moliya vazirligida quyidagi buxgaltcriya provodkasi tuziladi: D e b e t 0 1 0 - « R e s p u b lik a b u d je ti m a b l a g 'l a r i d e p o z it h is o b v a r a g 'i» s u b s c h y o ti; K r e d it 0 1 3 - « O 'z b c k i s t o n R c s p u b l i k a s i b a n k m u a s s a s a l a r i d a g i k a p i t a l q o 'y i l m a l a r v a b o s h q a t a d b i r l a m i m o l i y a l a s h t i r i s h u c h u n b u d j e l n i a b l a g 'l a r i h i s o b v a r a g 'i » s u b s c h y o t i . 4 . Q O R A Q A L P O G ‘I S T O N R E S P U B L I K A S I B U D J E T I V A M A H A L L I Y B U D J E T L A R D A N M O L I Y A L A S H T I R I S H H I S O B I Qoraqalpog‘iston Respublikasi, viloyatlar va Toshkcnt shahri aha- miyatiga ega bo‘lgan xarajatlar Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetidan va mahalliy budjetlardan moliyalashtiriladi. Qoraqalpog‘iston Rcspublikasi budjeti va mahalliy budjetlardan moliyalashtirish uchun tegishli m oliya organlari tomonidan budjet m ablagiari oluvchilaming bank muassasalaridagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlariga to‘lov topshiriqnomalari bo‘yicha budjet mablagMarini o ‘tkazish yo‘li bilan amalga oshiriladi. Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjctlarda turuvchi budjet mablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming bank muassasalaridagi talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlariga budjet mablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilami saqlashga sarflanadigan mablag‘lami alohida, budjet mablag‘larini bosh tasarruf qiluvchilaming tasarrufidagi budjet tashkilotlariga o‘tkazib beriladigan hamda markazlashtirilgan tadbirlar uchun sarflanadigan mablag‘lami alohida qilib moliya organlarini to io v topshiriqnomalari bilan o‘tkazib beriladi. 0 ‘tkazib berilgan budjet mab!ag‘lari summalariga Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligida va m ahalliy moliya organlarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D e b e t 0 1 4 - « M a h a l l iy b u d j e t l a m i n g b u d j e t m a b l a g 'l a r i b o 'y i c h a b u d j e t m a b l a g 'l a r i o l u v c h i l a m i n g d e p o z i t h i s o b v a r a q l a r i » s u b s c h y o t i ; K r e d i t 0 1 1 - « M a h a lliy b u d je t m a b l a g 'l a r i d e p o z i t h i s o b v a r a g 'i » s u b s c h y o t i . 55 Q o r a q a lp o g ‘is to n R e s p u b lik a s i b u d je ti v a m a h a lliy b u d je tla rd a n b a n k m u a s s a s a la r i o rq a li k a p ita l q o ‘y ilm a la m i m o liy a la s h tir is h m a m la k a tn in g r e s p u b lik a b u d je tid a n k a p ita l q o ‘y ilm a la m i m o liy a la s h tir is h d a q o ‘lla n ila - d ig a n u s u l b ila n a m a lg a o s h ir ila d i. Q o r a q a lp o g ‘is to n R e s p u b lik a s i b u d je ti v a m a h a lliy b u d jc tla r h is o b id a n k a p ita l q o ‘y ilm a la r x a r a ja tla r in i m o liy a la s h tir is h m a q s a d id a a jra tilg a n m a b la g ‘la r in v e s tits iy a d a s tu rid a b c lg ila n g a n h a r b ir y o ‘n a lish b o ‘y ic h a a lo h id a o c h ilg a n 2 3 4 2 4 « M a h a lliy b u d jc td a n m o liy a la s h tiris h » h is o b v a r a g ‘ig a o ‘tk a z ila d i v a o ‘rn a tilg a n ta rtib d a t o ‘lo v la r a m a lg a o s h ir ila d i. Q o r a q a lp o g ‘is to n R e s p u b lik a s i b u d je ti v a m a h a lliy b u d je tla rd a n a jra tilg a n k a p ita l q o ‘y ilm a la r x a ra ja tla r in i m o liy a la s h tir is h t o ‘g ‘r is id a g i h is o b o t b a n k l a r to m o n id a n o ‘m a tilg a n ta rtib d a m o liy a o r g a n la rig a ta q d im e tila d i. Kapital qo‘yilmalar xarajatlari uchun mahalliy moliya organlari bank muassasalariga kapital qo‘yilmalar bo‘yicha xarajatlami budjctdan moliyalashtirish uchun pul mablagMari o ‘tkazib beradi. Bank muassasalarining k o ‘chirmalari va tegishli hujjatlar asosida Qoraqalpog‘iston Respublikasi Moliya vazirligida hamda mahalliy moliya organlarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: Debet 013 - «O 'zbckiston Respublikasi bank muassasalaridagi kapital qo'yilm alar va boshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun budjet m ablag'lari hisobvarag‘i» subschyoti; K redit 011 - «Mahalliy budjet m ablag'lari depozit hisobvarag'i» subschyoti. Q o r a q a l p o g 'is to n R e s p u b lik a s i b u d je ti v a m a h a lliy b u d je tla r d a n k a p ita l q o ‘y ilm a la r x a r a ja tla ri u c h u n b a n k m u a s s a s a la rid a k a p ita l q o ‘y ilm a la rg a o ‘tk a z ib b c rilg a n m a b la g ‘ q a y ta r ib o lin g a n d a b a n k m u a s s a s a la rin in g k o ‘c h irm a !a ri v a te g is h li h u jja tla r a s o s id a Q o r a q a lp o g ‘is to n R e sp u b lik a si M o liy a v a z ir lig id a v a m a h a ll iy m o liy a o rg a n la rid a q u y id a g i b u x g a lte riy a p ro v o d k a s i tu z ila d i: Debet 0 1 1 - «M ahalliy budjet m ablag'lari depozit hisobvarag'i» subschyoti; Kredit 013 - «O 'zbekiston Respublikasi bank muassasalaridagi kapital qo'yilm alar va boshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun budjet m ablag'lari hisobvarag'i» schyoti. Q o ra q a lp o g ‘isto n R e s p u b lik a s i b u d je ti v a m a h a lliy b u d je tla rd a n m o liy a la s h tiris h s u m m a la ri v a u la r o ‘zg a rish in in g a n a litik h iso b i « B u d jet 56 mablag‘lari oluvchilaming budjet mablagMari bo'yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlari va kassa xarajatlari» kitobida (3-shakl) amalga oshiriladi. Bu kitobda Qoraqalpog‘iston Rcspublikasi Moliya vazirligida va mahalliy moliya organlarida: 013-«0‘zbekiston Rcspublikasi bank muassasalaridagi kapital qo‘yilmalami vaboshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun budjet mablagMari hisobvarag'i» subschyotida hisobga olinadigan kapital qo‘yilmalar va boshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun budjet mablag‘lari, ulaming mavjudligi va holati; 0l4-«iMahalliy budjctlaming budjet mablagMari bo‘yicha budjet mablagMari oluvchilaming depozit hisobvaraqlari» subschyotida hisobga olinadigan budjet mablagMarini oluvchilaming bank muassasalaridagi budjet mablagMari bo'yicha talab qilib olgunga qadar asosiy depozit hisobvaraqlaridagi mablagMari, ulaming mavjudligi va holati; 020-«Budjet xarajatlari» subschyotida Qoraqalpo- gMston Rcspublikasi budjeti va mahalliy budjctlar b o ‘yicha kassa xarajat- larining analitik hisobi olib boriladi. Ortiqchamoliyalashtirishningoldiniolish m aqsadida, moliyalashtirish b o ‘yicha toMov topshiriqnomalari mahalliy m oliya organlarining buxgalteriya xizmatlari tomonidan budjet mablagMari oluvchilaming talab qilib olgunga qadar depozit hisobvaraqlari va kassa xarajatlari Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|