2.5. Um umdavlat soliqlari va daromadlaridan mahalliy
budjetlarga ajratmalar hisobi
Davlat budjetiga kclib tushgan soliq va boshqa to‘lovlar hisobidan
Rcspublika budjetiga, Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjetiga hamda
mahalliy budjetlarga o ‘rnatilgan miqdorda ajratm a qilinadi.
Davlat budjeti daromadlari hisobiga kclib tushgan kunlik soliq va
boshqa to‘lovlar hisobidan Rcspublika budjetiga, Qoraqalpog1 iston
Respublikasi budjetiga va mahalliy budjetlarga ajratmalar banklar
tomonidan dasturiy ta’minot asosida belgilangan foiz miqdorida amalga
oshiriladi. Zarur bo‘lgan hollarda, mahalliy budjetga ajratmalar q o ‘l
yordamida amalga oshirilishi mumkin. Davlat budjeti daromadlari
hisobidan Respublika budjetiga, Qoraqalpog1 iston Respublikasi budjetiga
va mahalliy budjetlarga ajratmalar bo‘yicha buxgalteriya o‘tkazmalari
memorial orderlar bilan rasmiylashtiriladi.
Qoraqalpog* iston Respublikasi budjetiga va mahalliy budjetlarga
kunlik ajratmalar to‘g ‘risidagi vedomost moliya organlariga hamda
budjet hisobvarag‘idan ko‘chirma bilan birga davlat soliq organlariga
beriladi.
Davlat budjeti daromadlari hisobidan Respublika budjetiga, Qora-
qalpog‘iston Respublikasi budjetiga va m ahalliy budjetlarga ajratmalar
alohida har bir soliq va boshqa to'lovlar b o ‘yicha, ularning shaxsiy
hisobvaraqlaridan ajratma qilinadi.
Umumdavlat soliqlari va daromadlaridan mahalliy budjetlarga
ajratmalar respublika budjeti hisobiga o'tkaziladi va bu budjetning
xarajatlari ko‘rinishida ifodalanadi.
Mahalliy budjetlarga umumdavlat soliqlari va daromadlaridan
yuqori budjet tomonidan tasdiqlagan foizlar asosida ajratmalar qilinadi,
moliya organiga bank muassasalari tomonidan tuziladigan ajratmalar
37
vedomosti beriladi. Bu vedomostga asosan 0 ‘zbekiston Respublikasi
Moliya vazirligida qilingan ajratmalar summasiga quyidagi buxgalteriya
provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 2 0 - « B u d j e t x a r a j a t l a r i » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 1 0 - « R c s p u b l i k a b u d je ti m a b la g M a ri d e p o z i t h is o b v a r a g ‘i» s u b
s c h y o t i.
Mahalliy budjetlam i ijro etuvchi moliya organlarida bu summalar
daromadga olinadi va bu operatsiya quyidagi buxgalteriya provodkasi
tuziladi:
D e b e t 0 1 1 - « M a h a l l i y b u d j e t m a b la g M a ri d e p o z i t h i s o b v a r a g ‘i» s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 4 0 - « B u d j e t d a r o m a d l a r i » s u b s c h y o ti.
Mahalliy budjet daromadlariga yi! mobaynida ortiqcha ajratmalar
summalari tushganda, ular «Daromadlar» kitobida alohida qator bilan
ajratiladi. Agar yil oxirida mahalliy budjetning «Mahalliy budjet
mablagMari depozit hisobvarag‘i»da mablag‘ y o ‘qligi uchun respublika
budjetiga qaytarilmagan, mahalliy budjetda umumdavlat soliqlari va
daromadlaridan ortiqcha olingan ajratmalar qolsa, bu summalar moliya
organi tomonidan hisobdan chiqarilishi kerak. Bu operatsiya uchun
mahalliy moliya organlarida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi:
D e b e t 0 4 0 - « B u d j e t d a r o m a d l a r i » s u b s c h y o ti;
K r e d it 0 4 2 - « V a q t i n c h a m a h a lliy b u d je t d a r o m a d l a r i g a o 't k a z i l g a n s u m m a la r »
s u b s c h y o t i .
Kelgusi yili m ahalliy budjetning «M ahalliy budjet mablagMari
depozit hisobvaragM »dagi birinchi tushum laridan bank muassasasi
mahalliy budjetni ortiqcha olgan ajratm alarini olib q o ‘yadi va
respublika budjeti darom adlarini asliga keltirish uchun ulam i
qaytaradi.
Mahalliy budjetlar daromadlari hisobvaragMga tushuvchi, umum
davlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar hisobi, mahalliy sharoit-
larga bogMiq holda o'm atiluvchi shakllar bo‘yicha hududiy moliya
organlari tomonidan tizimsiz olib boriladi. Umumdavlat soliqlari va
daromadlaridan ajratmalar bu shaklda har bir quyi budjet bo‘yicha
hamda mazkur budjetning quyidagi ko'rsatkichlariga binoan: soliq yoki
daromadning nomi; ajratma uchun o'm atilgan foiz; ajratilgan summa,
hisobga olinadi. Shaklga yozuvlar bank muassasalaridan mahalliy
38
budjetlarga ajratmalar vedomosti olingandan keyin amalga oshiriladi.
Yozuv qilinishidan oldin hududiy m oliya organining buxgalteriya
xizmati, vedomostda ko‘rsatilgan ajratm alar summasini, tasdiqlangan
budjet bo‘yicha o ‘matilgan foizlarga mos kelishini tekshiradi. H ar b ir
oyning tugashi bilan mazkur shakl bo‘yicha oy uchun va yil boshidan
buyon yakuniy jamlangan summalar hisoblab chiqiladi. Har bir budjet
bo‘yicha umumdavlat soliqlari va daromadlaridan ajratmalar summ asi,
har oyda quyi budjetlar ijrosi haqidagi oylik hisobotlar bilan taqqoslanib
boriladi. Bundan tashqari, umumdavlat soliqlari va daromadlaridan
butun hududiy budjet bo‘yicha tushgan va qiiingan ajratmalar summ asi,
bank muassasalarining oylik hisobotlari m a ’lumotlari bilan o ‘zaro
solishtiriladi.
3 . M O L I Y A O R G A N L A R 1 D A B U D J E T N I N G
P U L M A B L A G ‘L A R I H I S O B I
Davlat budjetining pul mablag‘lari bank muassasalarida budjetning
pul mablag'lari hisobvaraqlarida saqlanadi va moliya organlari tom o-
nidan birinchi tartibli 01-«Pul mablag‘lari» birinchi tartibli subschyo-
tida hisobga olinadi. Bu schyotning debeti b o ‘yicha budjetning pul
mablag‘larining tushumlari qayd qilinsa, bu schyotning kreditida csa
budjetning pul m ablag‘larini sarflanishi qayd qilinadi.
Birinchi tartibli 01-«Pul mablag‘lari» schyoti, quyidagi bir necha
ikkinchi tartibli schyotlarga (subschyotlarga) ega:
010 - «Respublika budjeti
mablag‘lari
depozit
hisobvarag‘i»
subschyoti;
011 - «Mahalliy budjet mablag‘lari depozit hisobvarag’i» subschyoti;
013 - « 0 ‘zbekiston Respublikasi bank muassasalaridagi kapital
qo‘yilm alar va boshqa tadbirlami moliyalashtirish uchun
budjet mablag'lari hisobvarag‘i» subschyoti;
014 - «Mahalliy budjetlaming budjet mablag'lari bo‘yicha budjet
mablag‘lari oluvchilaming depozit hisobvaraqlari» subschyoti;
015 - «Maqsadli sxemalar bo'yicha hisob-kitoblami olib borish
uchun moliya organining bankdagi maxsus hisobvarag'i»
subschyoti.
39
R espublika b u d jetin in g bankdagi m ab la g ‘Iari hisobi
Respublika budjcti daromadlariga quyidagi mablag‘lar kirim
qilinadi:
1) qonun hujjatlarida belgilangan soliqlar, y ig‘imlar, bojlar va boshqa
majburiy to‘lovlar;
2) davlat moliyaviy aktivlari va boshqa aktivlami joylashtirish,
foydatanishga berish va sotishdan olingan daromadlar;
3) qonun hujjatlariga muvofiq meros olish, hadya etish huquqi
bo‘yicha davlat m ulkiga o ‘tgan pul mablag‘lari;
4) yuridik va jism oniy shaxslardan, shuningdek chet el davlatlaridan
kclgan qaytarilmaydigan pul tushumlari;
5) rezident yuridik shaxslarga va chet el davlatlariga berilgan budjet
ssudalarini qaytarish hisobiga berilgan to‘lovlar;
6) qonun hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa daromadlar.
Bundan tashqari O ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining
23402 «Respublika budjeti mablag‘lari» dcpozit hisobvarag‘iga quyi
dagi mablag‘lar kirim qilinishi mumkin:
1) 0 ‘zbckiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan ajratilgan
qisqa muddatli kreditlar;
2) davlat qisqa muddatli obligatsiyalarini sotishdan kelib tushgan
mablag‘lar;
3) davlat maqsadli fondlaridan ajratilgan m ablag‘lar;
4) Moliya vazirligining boshqa depozit hisobvaraqlaridagi mablag‘lar.
Respublika budjetiga Davlat budjetidan ajratma qilingan va boshqa
kelib tushgan m ablag‘lam i kirim qilinishini ta’minlash maqsadida
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi uchun Markaziy bank Toshkent
shahar va hududiy Bosh boshqarmalari hisob-kitob kassa markazlarida
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga 23402 «Respublika budjeti
mablag‘ lari» asosiy va tranzit hisobvaraqlari ochiladi. Markaziy bankning
hududiy Bosh boshqarmalari hisob-kitob kassa markazlarida ochilgan
23402 tranzit hisobvaraqlaridagi mablag‘lar 0 ‘zbekiston Respublikasi
Moliya vazirligining 23402 «Respublika budjeti mablag'lari» asosiy
depozit hisobvarag‘iga o ‘tkazib beriladi.
40
0 ‘zbekiston Respublikasi M oliyavazirligida010-«Respublikabudjeti
mablagMari depozit hisobvaragM» subschyotida bank muassasalaridagi
respublika budjetining m ablag‘lari hisobga olinadi. Bu subschyotda
operatsiyalar bir oyda bir marotaba 0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy
bankining oylik hisobotlari va boshqa hujjatlar asosida, kapital
qo‘yilmalami moliyalashtirishga o ‘tkazilgan mablagMar, qisqa muddatli
budjet ssudalari va boshqa budjetlar bilan o‘zaro hisob-kitob b o ‘yicha
summalaming o ‘tkazilishi va tushumi bo'yicha bir turli operatsiyalar
bo'yieha jam i summalarda hisobga olinadi.
Respublika budjetida turuvchi budjet tashkilotlam i moliyalashtirish
uchun Respublika budjeti daromadlari hisobidan qilinadigan toMovlar
0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligi tomonidan taqdim qilingan
toMov topshiriqnomalariga asosan Markaziy bankning Toshkent
shahar Bosh boshqarmasi Hisob-kitob kassa markazida ochilgan
0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining 23402 «Respublika
budjeti mablagMari» depozit hisobvarag‘idagi qoldiq doirasida amalga
oshiriladi.
Xo‘jalik hisobidagi tashkilotlarga Respublika budjetidan ajratilgan
mablagMar, ulaming 23405 «Nobudjet muassasalarga Respublika budjeti
hisobidan ajratilgan mablagMar» hisobvaraqlariga kirim qilinadi. Xo‘jalik
hisobidagi tashkilotlarga Respublika budjeti hisobidan ajratilgan mablagMar
hisobidan ish haqi, 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan
ro'yxatga olingan xarajatlar smetasi hamda xodimlar ro‘yxati (shtatlar)
jadvali o‘miga tuzilgan kalkulatsiya asosida belgilangan muddatlarda
beriladi. Xo‘jalik hisobidagi tashkilotlaming 23405 «Nobudjet muassasalarga
Respublika budjeti hisobidan ajratilgan mablagMar» hisobvaraqlaridan
amalga oshiriladigan boshqa xarajatlar, ushbu kalkulatsiyada ko‘rsatilgan
maqsadlar bo‘yieha amalga oshiriladi.
Mahalliy budjet mablagMari hisobi
0 ‘zbekiston Respublikasi banklari tomonidan mahalliy budjet
mablagMarining hisobini yuritish uchun QoraqalpogMston Respublikasi
Moliya vazirligiga23432 «Mahalliy budjetm ablagM ari-Qoraqalpog'iston
41
Respublikasi», Toshkent shahar hamda viloyat moliya boshqarmalariga
23430 «M ahalliy budjet mablag‘lari-V iloyat» va tuman (shahar) moliya
organlariga 23426 «Mahalliy budjet mablag1 lari - Tuman/shahar»
hisobvaraqlari ochiladi.
Qoraqaipog‘iston Respublikasi budjeti va mahalliy budjet hisobida,
moliya yilining oxiriga qolgan m ablag‘laming qoldig4i yangi yil hisobiga
qoldiq bo‘lib o ‘tkaziladi.
011-«MahaIliy budjet m ablag‘lari depozit hisobvarag‘i» subschyo-
tida Qoraqalpog‘iston Respublikasi moliya vazirligida va mahalliy
moliya organlarida Qoraqalpog‘iston Respublikasi davlat budjeti va
mahalliy budjetlam ing bank muassasalarida saqlanadigan pul m ablag‘lari
hisobga olinadi. Har bir mahalliy budjet uchun bank muassasalarida
alohida «M ahalliy budjet m ablag‘lari» depozit hisobvarag‘i ochiladi.
Har kuni m ahalliy moliya organi, bank muassasalaridan mahalliy
budjet m ablag‘lari hisobvarag‘idan ko‘chirma va tegishli hujjatlami
oladi va ular asosida mahalliy m oliya organida 011-«Mahalliy budjet
m ablag'lari depozit hisobvarag‘i» subschyotiga bu operatsiyalar bo‘yicha
buxgalteriya yozuvlari qilinadi.
Dostları ilə paylaş: |