Budjet hisobi
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
(G'aznachHikka
o'tish sharoitida: 147-«Budjet m ablag'lari bo'yicha budjet m ablag'lari oluvchilar oldidagi m ajburiyallar» subschyoti) yoki K redit 100 - « T ash k ilo t x arajatlari uchun talab qilib olgunga qadar depozit h iso b v a ra g ‘i» subschyoti (G'aznachilikka o'tish sharoitida: l47-«B udjet m ablag'Iari bo'yicha budjel m ablag'Iari oluvchi/ar oldidagi majburiyatlar» subschyoti). S arf qilingan oziq-ovqat mahsulotlari hisobdan chiqarilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 215 - « B u d jctd an tash q ari fondlar b o 'y ic h a xarajatlar» subschyoti; K redit 061 - « O ziq -o v q at m ahsulotlari» subschyoti. D avolash-profilaktika m uassasasi tom onidan ovqatlanish talonlari sotib olinganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 132 -« P u l bujjatJari» subschyoti; K redit 178 - «B o sh q a d eb ito rlar va kreditorlar b ilan hisob-kiloblar» subschyoti. Ovqatlanish talonlari berilganida va ular m aqsadli tayinlanishi b o ‘yicha ishlatilganida quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 215 - « B u d jetd an tash q ari fondlar b o 'y ic h a xarajatlar» subschyoti; K redit 132 - «Pul h u jjatlari» subschyoti. Statsionar davolash-profilaktika m uassasasida davolanayotgan bcm orlar ovqatlanishini t a ’m inlash bilan b o g 'liq xarajatlar hisobdan chiqarilganida: a) kasalliklam ing ay rim turlariga y o iiq q a n bem orlam ing va kasal aholi ayrim toifalarining ovqatlanishini ham da barcha bem orlam ing nonushtasini ta’m inlash bilan bog'liq xarajatlar sum m asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 230 - « T ash k ilo t xarajatlari va boshqa tadbirlar uchun budjetdan m o liy alash tirish » subschyoti (G'aznachilikka o'tish sharoitida: 237-«Budjet mablag'Iari bo'yicha budjet mablag'Iari oluvchi/ar oldidagi majburiyat» subschyoti) yoki D eb et 140 - « T a s h k ilo t x a ra ja tla ri va b o sh q a ta d b irla r uchun b u d jetd an m o liy a la s h tiris h g a d oir h iso b -k ito b la r» su b sch y o ti (G 'azna ch ilik ka o 'tis h sharoitida: l4 7-«B udjet m ablag'Iari b o 'y ich a bu d jet m ablag'Iari oluvchi/ar oldidagi majburiyat» subschyoti); K redit 215 - « B u d jetd an tashqari fondlar b o 'y ic h a xarajatlar» subschyoti. b) ovqatlanish qiym atining to'lovlari fuqarolam ing shaxsiy mab- lagMari, shuningdek, tashkilotlam ing, m uhtojlarga yordam ko ‘r- satish fondlari va boshqa hom iylam ing m ablag‘Iari hisobidan am alga 31 2 oshirilgan bem orlam ing ovqatlanishini ta ’m inlasb bilan b o g ‘liq xarajatlar sum m asiga quyidagi buxgalteriya provodkasi tuziladi: D ebet 174 - «D epozit sum m alarga doir h iso b -k ito b lar» subschyoti; K redit 215 - «B udjctdan tashqari fondlar b o ‘y ic h a x a ra ja tla r» subschyoti. Savot va topshiriqlar 1. Maxsus mablag'larga doir operatsiyalarning hisobi uchun budjet tashkilotlarida qaysi schyotlar qo'llaniladi? 2. Mazkur budjet tashkiloti tomonidan maxsus mablag'lar bo'yicha bajarib topshirilgan ishlar va ko'rsatilgan xizmatlar uchun buyurtmachilardan bank muassasasidagi maxsus mablag'lar bo'yicha talab qilib olgunga qadar depozit hisobvarag’iga kelib tushgan mablag'lar summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 3. Maxsus mablag'lar bo'yicha sarf qilingan materiallar, pul mablag'lari va boshqa xarajatlar summalariga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 4. Boshqa tashkilotlar tomonidan, maxsus mablag'lar bo'yicha xarajatlarga doir bajarib topshirilgan ishlari va ko'rsatgan xizmatlari summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 5. Ijara va kvartira haqi, transportda bajarilgan ishlarga va boshqa ko'r satilgan xizmatlar uchun hisoblangan summalarga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 6. 080-«lshlab chiqarish (o'quv) ustaxonalarining xarajatlari» schyoti va 081-«Yordamchi (o'quv) qishloq xo'jaliklarining xarajatlari» schyo- tini qo'llamaydigan yordamchi xo'jaliklarda tayyorlangan buyum- lar va mahsulotlarning kirimi qanday buxgalteriya provodkasi tuzilib rasmiylashtiriladl? 7. Depozit summalar kelib tushganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 8. Depozit summalar egalariga qaytarib berilganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 9. Depozit summalar tayinlanishi bo'yicha depozit hisobvarag'idan o'tkazib berilganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 10. Ishlab chiqarish (o'quv) ustaxonalarida tayyor buyumlarni ishlab chiqarish bilan bog'liq bo'lgan xarajatlar summaga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 11. Budjet tashkilotinlng omborlga tayyor buyumlar va tayyor bosma mahsulotlar kirim qilinganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 12.Tayyor buyumlar, tayyor bosma mahsulotlari va ko'rsatilgan xizmatlar sotilganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 313 13.Yordamchi qishloq va o'quv-tajriba xo'jaliklarida mahsulotlar ishlab chiqarish bilan bog'liq xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya pro- vodkasi tuziladi? 14.Budjet tashkilotining omboriga yordamchi qishloq va o'quv-tajriba xo'jaliklarining mahsulotlari kirim qilinganida qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 15. Yordamchi (o'quv) qishloq xo'jaliklarining mahsulotlari sotilganda ularning rejadagi tannarxi summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 16. Shartnomalar asosida bajarilayotgan ilmiy-tadqiqotlar va konstruktorlik ishlarini bajarish bilan bog'liq xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 17. Bajarilgan va shartnomada ko'zda tutilgan qiymati bo'yicha to'lash uchun buyurtmachilarga taqdim etilgan schyotlarda ko'rsatilgan ilmiy-tadqiqotlar va konstruktorlik ishlarining qiymatiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 18. Bajarilgan va buyurtmachiga topshirilgan ilmiy-tadqiqotlar va konstruktorlik ¡shlari bo'yicha haqiqiy xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 19. Shartnomalar asosida bajarilgan ilmiy-tadqiqotlar va konstruktorlik ishlarini sotish natijasida olingan foyda summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 20. Eksperimental qurilmalarni tayyorlash bilan bog'liq xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 21. Materiallarni tayyorlash va qayta ishlash bilan bog'liq bo'lgan xarajatlar va ularning qiymati hamda tashib keltirish, saqlash va shunga o'xshashlar bo'yicha xarajatlar summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 22. Qayta ishlash yoki tayyorlashda olingan qiymatliklaming summasiga qanday buxgalteriya provodkasi tuziladi? 3 14 0 ‘N IK K IN C H I BOB. BUDJET TASHKILOTLARIDA INVENTARIZATSIYA VA SCHYOTLARNING Y IL L IK YAKUNLANISHI 1. B U D JE T T A S H K IL O T L A R ID A M O L -M U L K VA M A JB U R IY A T L A R IN V E N T A R IZ A T S IY A S I Haqiqatda m avjud mol-mulkni aniqlash, haqiqatda m avjud m ol- mulkni buxgaltcriya hisobi m a ’lum otlari bilan solishtirib chiqish, m ajburiyatlarning hisobda to‘la qayd qilinganligini tckshirish inventarizatsiyaning asosiy maqsadi hisoblanadi. Q ayerda jo ylashganidan qat’iy nazar budjct tashkilotining barcha m ol-m ulki va m oliyaviy m ajburiyatlarining barcha turlari inventarizatsiya qilinadi. Blindan tashqari, budjet tashkilotiga tegishli b o ‘lm agan, lekin buxgalteriya hisobida turuvchi (m as’ul saqlashda turuvehi, ijaraga olingan, q ay ta ishlashga olingan) m oddiy zaxiralar va b osh qa m ol-m ulk h am da qandaydir sabablarga muvofiq hisobga olinm agan m ol-m ulk ham inventarizatsiya qilinishi kerak. M ol-m ulk jo y lash g an joyi va m oddiy javobgar shaxsi b o ‘yicha inventarizatsiya qilinadi. M ol-mulk ijaraga berilganda, sotib olingand a, sotilganda ham da yillik moliyaviy hisobot tuzish oldidan, shu yilning 1 -oktabrida inventarizatsiya qilingan m ol-m ulkdan tashqari, inventarizatsiya o ‘tkazilÍshi shartdir. M oddiy zaxiralar yiliga kamida bir m arta inventarizatsiya qilinadi. Asosiy vositalar ikki yiida kamida bir m arta, kutubxona fondlarí esa besh yilda kam ida bir marta inventarizatsiya qilinadi. Pul m ablag‘la ri4 pul hujjatlari, qiym atliklar va qat’iy hisobotdagi blanklar oyiga bir m arta, yoqilg‘i-m oylash m ateriallari va oziq-ovqat m ahsulotlari har chorakda, qimmatbaho m etallar tegishli tarm oq qoidalariga m uvofiq inventarizatsiya qilinadi. Shuningdek asosiy vositalar v a m o dd iy qiym atliklar q ay ta baholanganda, m oddiy-javobgar shaxslar alm ashganda, o ‘g ‘irlash yoki suiiste’moi ham da qiym atliklam ing b uzilishi aniqlanganda, tabiiy ofatlar, yong‘in, avariya yoki ekstrem al sh aroitlar kcltirib chiqargan boshqa favqulodda hodisalar sodir b o ‘lganda, budjet tashkiloti tugatilganda (qayta tashkil qilinganda) tugatish (b o ‘lish) balansini tu zish oldidan va qonunda k o ‘zda tutiigan boshqa hoiatlarda inventarizatsiya 315 o ‘tkaziladi. Jam oaviy m oddiy javobgarlikda budjet tashkilotining rahbari alm ashganda invcntarizatsiya o ‘tkazi!adi. B udjet ta sh k ilo tla rid a inventarizatsiya o ‘tk azish uchun doim iy faoliyat yurituvchi b u d je t tashkilotining rahbari yoki uning o ‘rinbosari (kom issiya raisi), b o s h b u x g alter va boshqa m u tax assis(m uh and islar, iqtiso dchilar, te x n ik la r va bo shqa)lardan iborat tarkibda in v en tarizatsiy a k o m issiy a la ri tuziladi. Ish lar k o llam i katta b o 'lg a n d a m ol-m ulk va m o liy a v iy m ajburiyatlar inv cntarizatsiyasini b ir vaqtda am alga oshirish u ch u n invcntarizatsiya tayinlag an budjet tashkiloti ra h b arin in g vakili (k o m issiy a raisi), m uxand islar, m cxaniklar, ish yurituvchilar, iq tiso d c h ila r, buxgalteriya x izm atin in g xodim i va b osh qalar tark ib id a ish ch i inventarizatsiya kom issiyalari tuziladi. K om issiya ta rk ib ig a inventarizatsiya q ilin ay o tg an q iy m atliklam i, baholarni va b o s h la n g ‘ich hisobni yaxshi b ilad ig an tajribali xo dim lar kiritilish i kcrak. B ir m o d d iy jav o b g ar shax s jav o b g arlig id ag i m ol- m ulkni in v c n ta riz a tsiy a q ilish kom issiyasiga bir xodim ni ketm a-ket ikki m arta ishchi in v c n ta riz a tsiy a k om issiyasig a rais sifatid a tayinlash m an qilinadi. D o im iy fa o liy a t yurituvchi va ishchi invcntarizatsiy a k o m issiy a la rin in g sh a x siy tarkibi b udjet tash k ilo ti rahbarining b u y ru g ‘i bilan la sd iq la n a d i. Inven tarizatsiya o ‘tk azish da kom issiya a ’zolarid an loaqal b itta si qatnashm asligi inven tarizatsiy a natijalari haq iq iy em as, d eb to p ilis h ig a asos boMadi. Doim iy faoliyat yurituvchi inventarizatsiya kom issiyalari qiy- m atliklam ing butligini ta ’m inlash bo‘yicha profilaktika ishlarini am alga oshiradi, invcntarizatsiya o ‘tkazishni tashkil qiladi va ishchi invcntarizatsiya kom issiyalarining a’zolariga yo‘l-yo‘riq beradi, inventarizatsiyaning to ‘g ‘ri o ‘tkazilishi ustidan nazorat tekshiruvini ham da invcntarizatsiyalar o ‘rtasidagi davrda saqlash va qayta ishlash joylarida m oddiy zaxiralam i tanlab-tanlab invcntarizatsiyasini am alga oshiradi, inventarizalsiya natijalarini aniqlashning to ‘g ‘riligini va saqlanish joylarida qiym atliklar bir navdan boshqa navga o ‘tkazilishiga doir takliflam ing asoslanganligini tekshiradi, za m r hollarda, budjet tashkiloti rahbarining topshirig‘i bo‘yicha qayta to ‘la inventarizatsiya o 'tkazadi, qiym atliklam ing kam omadi yoki buzilishiga hamda boshqa 316 tartib buzilishiga y o ‘l q o ‘ygan shaxslardan olingan tushuntirish x atlarin i ko‘rib chiqadi va aniqlangan qiym atliklam ing kam om adi va bu zilish id an ko‘rilgan zararlam i qanday qilib tartibg a solish to ‘g ‘risida ta k liflar bcradi. Ishchi inventarizatsiya kom issiyalari qiym atliklam i va pul m a b - lag'larini saqlanish joylarida inventarizatsiya qilishni va ish lab chiqarishni inventarizatsiya qilishni am alga oshiradi, budjet ta sh k i- lotining buxgaltcriyasi bilan birgalikda inventarizatsiya natijalarini aniqlashda qatnashadi va kam om adlarni berkitish va ortiqchaliklam i b ir navdan boshqa navga o'tkazish ham da kam om adlarni tabiiy k am ay ish m c’yori doirasida hisobdan chiqarish b o ‘y ich a takliflam i ishlab ch iq ad i, moddiy qiym atliklam i qabul qilib olish, saqlash va om bordan chiq arishni tartibga solish, ulam ing hisobi va butligini nazorat qilishni y ax sh ilash masalalari b o ‘yicha ham da me’yoridan ortiq va ishlatilm ayotgan m o d d iy qiym atliklam i sotish haqida takliflar kiritadi. Inventarizatsiya komissiyasi m ol-m ulkning haqiqatda borligini tek - shirish boshlanguncha inventarizatsiya v aq tig a b o ‘lgan oxirgi k irim v a chiqim hujjatlarini yoki moddiy qiym atliklar va pul m ablag‘lari h arak ati to ‘g ‘risidagi hisobotlam i olishi kerak. H isobotlarga ilova qilingan barcha kirim va chiqim h u jjatlarig a inventarizatsiya kom issiyasining raisi «invcntarizatsiyagacha» d e g a n yozuv bilan sanani ko‘rsatib im zo q o ‘yadi. Bu buxgaltcriyaga in v e n tarizatsiya boshlanishidagi holatga m uvofiq hisob m a’Iumotlari b o ‘y ic h a m ol-m ulkning qoldig‘ini aniqlash uchun asos b o ‘ladi. M oddiy ja v o b g a r shaxs «Inventarizatsiya boshlanishidagi holatiga muvofiq m ol-m u lkn in g barcha kirim va chiqim hujjatlari buxgalteriyaga topshirilgan y o k i kom issiyaga berilgan va ulam ing jav o b g arlig ig a kelib tushgan b a rc h a qiym atliklar kirim qilingan, chiqarilganlari csa xarajatga o ‘tk azilgan », deb tilxat beradi. Inventarizatsiya boshlanishi oldidan inventarizatsiya k o m issiy asi a ’zolarining q o ‘liga buyruq, kom issiya raisiga esa nazorat plom balagichi (plom balagich inventarizatsiya kom issiyasi ishlagan vaqti d av o m id a kom issiya raisida saqlanadi) beriladi. B uyruqda inventarizatsiya o ‘tk azish bo‘yicha ishlam ing boshlanish va tugash m uddatlari belgilanadi. 317 A gar m ol-m ulk inventarizatsiyasi bir necha kun davom ida o ‘tkazilsa, u holda m oddiy qiy m atlik lar saqlanayotgan xonalar inventarizatsiya kom issiyasi chiqqanda m uhrlangan bo‘lishi kerak. Inventarizatsiya kom issiyasi ishlagan vaqtda, dam olish vaqtlarida xatlash qog‘ozi (opis) bcrk xonada sh k af yoki seyfda saqlanishi kerak. B uyruq buxgalteriyada «Inventarizatsiya o ‘tk azish to ‘g ‘risidagi buyruqlarning bajarilishi ustidan nazorat qilish kitobi»da ro ‘yxatga olinadi. M oddiy qiym atliklarning haqiqatda borligini tekshirishga kirishishdan avval inventarizatsiya kom issiyasi alohida kirish va chiqish joylari b o ‘lgan qiym atliklar saqlaniladigan xonalar, y e rto ‘lalar va boshqa jo y lam i plom balaydi, barcha oMchagich asboblarining ishga yaroqliligini va ulam i belgilangan ta m g ‘alash m uddatlariga rioya qilinganligini tekshiradi. Inventarizatsiya to ‘satdan o ‘tkazilganda barcha m oddiy qiym atliklar inventarizatsiyaga inventarizatsiya komissiyasi ishtirokida tayyorlanadi, boshqa hollarda esa oldindan tayyorlanadi. U lam ing m iqdorini hisoblash oson bo ‘lishi uchun nom lari, navlari, hajmlari b o ‘yieha m a’lum tartibda guruhlangan, saralangan va joylashtirilgan bo‘lishi kerak. M oddiy q iy m atlik lar inventarizatsiyasi u lam in g har biri joylashuvi va bu qiym atliklar q ay si m oddiy jav o b g ar shaxsning tasarrufida b o ‘lsa, shu m oddiy ja v o b g a r shaxs bo‘yicha o ‘tkaziladi. H aqiqatdagi qoldiqlarni aniqlash m oddiy javobgar shaxsning albatta qatnashuvi bilan am alga oshiriladi. Q iym atliklarning borligi inventarizatsiyada albatta hisoblash, to rtish , o ‘lchash yo‘li bilan aniqlanadi. X atlashlarda inventarizatsiya q ilin a y o tg a n qiym atliklar va o by ektlam ing nomi va m iqdori hisobda q ab u l qilingan nom enklatura va o ‘lchov birligida k o ‘rsatiladi. X atlashlar inventarizatsiya kom issiyasining barcha a ’zolari va m oddiy ja v o b g a r sh a x sla r tom onidan im zolanadi. Xatlash oxirida m oddiy jav o b g ar sh ax slar qiym atliklar kom issiya tom onidan ularning ishtirokida tek sh irilg an lig in i, kom issiya a ’zolariga hcch qanday e ’tirozlari y o ‘qligini va xatlash d a sanab o ‘tilgan qiym atliklarni m a s ’ul saqlashga qabul q ilg an lig in i tasdiqlovchi tilxat beradi. M oddiy javobgar shaxslam ing alm ashuvi m unosabati bilan qiym atliklarning haqiqatda borligi tekshirilganda inventarizatsiya xatlash lard a qiym atliklarni qabul qilib oluvchi sh a x sla r ulam i qabul qilib olganligi haqida imzo 318 chekadi, topshiruvchi shaxslar esa ulam i to p sh irg an lig i xususida im zo chekadi. Tashkilotga tegishli bo ‘lmagan, am m o u n d a turgan qiym atliklarga alohida xatlash ro ‘yxati tuziladi. ¡nventarizatsiya xatlashlari q o ‘lda aniq va tush un arli qilib toMdiriladi. Hech qanday b o ‘yash va tozalashlar qilin ish ig a y o ‘l qo‘yi!maydi. Inventarizatsiya xatlashining har bir bctida m azk u r b ctd a yozilgan m oddiy qiym atliklar tartib raqam larining soni va barcha m oddiy qiym atliklarning natura ko‘rsatkichlaridagi, bu qiym atliklar q an day o ‘lchov birliklarida ko‘rsatilganligidan q a t’iy nazar, m iqdorlarining u m u m iy jam i so‘z bilan ko‘rsatiladi. X atolam i to ‘g ‘rilash x atlash lam in g b a rc h a nusx alarida xato yozuvlarni chizish v a chizilganni ustiga to ‘g ‘ri yo zu v n i q o ‘yish y o ‘li bilan am alga o sh irilad i. T o ‘g ‘rilash lar izo h la n g a n v a inventarizatsiy a k om issiyasining b a rc h a a ’zolari va m o d d iy ja v o b g a r shaxslar tom onidan im zolangan b o ‘lishi kerak. In v e n ta riz a tsiy a x atlashlarida toM dirilm agan q ato rla r q o ldirishga y o ‘l q o ‘y ilm a y d i. X atlashlam ing oxirgi b etlarid a toM dirilm agan q ato rla r c h iz ib q o ‘yiladi. A gar m oddiy ja v o b g a r sh ax slar inventarizatsiy ad an s o ‘n g inventarizatsiya xatlashlarida y o ‘l q o ‘yilgan xatoliklarni a n iq la g a n d a , u la r tezlik bilan (om bor ochilgunga qad ar) bu haqda in v e n ta riz a tsiy a kom issiyasiga m a ’lum qilishi kerak. M oddiy ja v o b g a r sh a x sla rn in g kam om adlar yoki ortiq ch alik lar m oddiy q iy m atlik lar n o m larid ag i, q o ‘yib ketilg anligi, hisoblash d ag i va shunga o ‘x sh ash x a to lik natijasid a sod ir b o ‘lgani h aqidagi ariz alari om bor o ch ilg u n g a q a d a r qabul qilinadi. Inv entarizatsiya k o m issiyasi k o 'rsa tilg a n h o la tla rn i tek shirib chiqadi va ular tasd iqlangan h ollarda aniqlangan x a to la rn i belgilangan tartibda to ‘g ‘rilash am alg a oshiriladi. Budjet tashkilotlarining rahbarlari m oddiy qiym atliklar va pul m ablag‘lari inventarizatsiyasining to ‘g ‘ri va o ‘z vaq tid a o ‘tkazilishiga va ulam ing to ‘satdan o ‘tkazilishini ta ’m inlash ga javobgardirlar. U lar qisqa vaqt ichida qiym atliklarning h aq iq atd a borligi to ‘la va aniq tekshirilishini ta ’m inlaydigan sharoit y aratish g a majburdirlar. Bosh buxgaltcr tegishli boMinmalar va xizm atlam in g rahbarlari bilan 319 inventarizatsiya o ‘tkazishning belgilangan qoidalariga rioya etilishini diqqat bilan nazorat qilishlari shart. Inventarizatsiya tugagandan so ‘ng inventarizatsiya qanchalik to ‘g ‘ri o ktkazilganligini aniqlash uchun nazorat tckshiruvlari o ‘tkazilishi mumkin. U lam i, albatta inventarizatsiya o ‘tkazilgan om bor ochilgunga qadar inventarizatsiya kom issiyalarining a ’zolari va m oddiy javobgar shaxslam ing qatnashuvi bilan o ‘tkazilishi kerak. Inventarizatsiya qanchalik to ‘g ‘ri o ‘tkazilganligiga doir nazorat tekshiruvlarining natijalari dalolatnom a bilan rasm iylashtiriladi va «Inventarizatsiya qanchalik to ‘g ‘ri o ‘tkazilganligiga doir nazorat tekshiruvlarini hisobga olish kitobi»da ro ‘y xatga olinadi. A sosiy v o sita la r in v e n ta riz a tsiy a si Inventarizatsiya boshlangunga qadar inventar kartochkalam ing, inventar k ito b lam in g yoki xatlash ro ‘yxatlarining m avjudligini va holatini, texnik pasportlam ing yoki boshqa texnik hujjatlarning borligini va holatini, tashkilot tom onidan ijaraga, saqlashga va vaqtincha foydalanishga berilgan yoki olingan asosiy vositalarga doir hujjatlarning borligini tckshirib chiqish zarur. H ujjatlar boMmasa, ulam i olishni yoki rasm iylashtirishni t a ’min!ash zarur. Buxgalteriya hisobi rcgistrlarida yoki texnik hujjatlarda to ‘g ‘ri kelm asliklar v a noaniqliklar topilganda ularga tegishli tuzatishlar va aniqliklar kiritilishi kerak. Asosiy vositalar inventarizatsiyasida kom issiya majburiy tartibda obyektlam i naturada ko‘rib chiqishni amaiga oshirish va inventarizatsiya xatlash ro ‘yxatiga ulam ing nomlari, tayinlanishi, inventar raqamlari va asosiy texnik yoki foydalanish ko‘rsatkichlarini yozadi. Hisobga qabul qilinmagan obyektlar hamda obyektlar b o ‘yicha hisob registrlarida ulami tavsiflovchi m a ’lumotlar y o ‘qligi yoki noto‘g ‘ri m a’lumotlar ko'rsatilganligi aniqlanganda komissiya inventarizatsiya xatlash ro‘yxatiga bu obyektlar b o ‘yicha yetishmayotgan yoki noto‘g ‘ri m a’lum otlar va texnik ko ‘rsatkichlam i qo‘shib va to ‘g‘rilab q o ‘yishi kerak. Inventarizatsiyada aniqlangan hisobda y o ‘q obyektlam i baholash joriy qiym at b o ‘y ieh a am alga oshirilishi kerak, eskirishi esa obyektlam ing 320 haqiqiy tcxnik holati b o ‘yicha b elgilanishi kerak. B aholanishi va eskirishi haqidagi bu m a ’lum otlar tegishli dalolatnom alar bilan rasm iylashtiriladi. Inventarizatsiya komissiyasi inventarizatsiyada aniq lang an hisobda b o ‘lm agan obycktlar qachon va k im ning farm oyishi bilan tiklangan(so tib olingan)ligini, ulam i tiklash (sotib olish) xarajatlari qanday q ilib hisobdan chiqarilganligini aniqlashi va buni bayonnom ada qayd qilishi zarur. A sosiy vositalar xatlash ro ‘y x atig a obyektning asosiy tay inlanish ig a muvofiq nom i b o ‘yicha kiritiladi. A gar obyckt qayta tiklashga, rekonstruksiyalashga, kengaytirishga yoki qayta uskunalashga uchragan va buning natijasida uning asosiy tayinlanishi o 'z g arsa, u h olda u xatlashga yangi tayinlanishiga to ‘g ‘ri keladigan no m id a kiritiladi. M ashinalar, uskunalar va kuch qurilm alarining inventarizatsiya xatlashiga yakka-yakka inventar raqami, ish lab chiqargan zavod, ishlab chiqarilgan yili, tayinlanishi, q u w a ti v a b o sh q a la r k o ‘rsatib yoziladi. Foydalanishga yaroqsiz va q ay ta tiklash mum kin b o ‘lm agan asosiy vositalar inventarizatsiya xatlashiga yozilm aydi. Bu o b y ek tlar uchun inventarizatsiya komissiyasi bu obyektlam ing foydalanishga berilgan vaqtini va ulam ing yaroqsiz ho latg a olib kelish sabablarini k o ‘rsatib alohida xatlash tuzadi. 0 ‘z m ol-m ulkining inventarizatsiyasi bilan bir vaqtda ijaraga olingan va m as’ul saqlashda turgan aso siy vositalar ham tekshiriladi. K o‘rsatilgan obyek tlar b o ‘yicha, bu o b y ek tlar m a s’ul saqlashga yoki ijaraga olinganligini tasdiqlovchi h u jjatlarg a havola qilingan holda, alohida xatlash r o ‘yxati tuziladi. M oddiy q iy m a tlik la r in v e n ta riz a tsiy a si M oddiy qiym atliklar inventarizatsiyasi, odatda, m uayyan xonadagi qiym atliklam ing joylashuvi tartibid a am alga oshiriladi. Q iym atliklar tekshirilgandan so ‘ng xonaga kirish jo y i plom balanadi va kom issiya ishlash uchun keyingi xonaga o‘tadi. M oddiy qiym atliklar inventarizatsiya xatlashlariga har birining alohida nom i b o ‘yicha nom enklatura raqam i, turi, guruhi, artikuli, navi, bahosi va miqdori k o 'rsa tib yoziladi. Inventarizatsiya komissiyasi raisi yoki uning top shirig‘i b o ‘yicha kom issiya a ’zolari om bor m udirining va boshqa m o dd iy jav o b g ar 21 - Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|