Budjet hisobi
Yüklə 3,75 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
qabul qilish-topshirish
dalolatnomusi tuziladi. Qabul q ilish-topshirish dalolatnom asi buxgalteriya hujjatlarining yig'm ajildlarini qabul qiluvchi va topshiruvchining javobgarliklarini 118 ajratish uchun tuziladi. Shu bilan birga, uning m aqsadi buxgaltcriya hujjatlarining yig ‘m ajildlarini qabul qilish-topshirish vaqtida hisobning boshlang‘ich hujjatlarining, hisobotlarning va, birinchi navbatda, m oddiy zaxiralar va pul m ablag‘lari hisoblarining holatini k o ‘rsatish ham da hisobni tashkil qilish va m oliyaviy nazoratni yaxshilash uchun zarur chora-tadbirlam i ishlab chiqish uchun kcrakli b o ‘ladigan m a ’lumotlarni y ig ‘ishdir. Buxgaltcriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini bosh buxgaltcrlar (qabul qiluvchi va topshiruvchilar) tom onidan qabul qilish-topshirish budjct tashkiloti rahbarining b u y ru g 'ig a asosan am alga oshiriladi. B uyruqda buxgaltcriya hujjatlarining yig ‘m ajildlarini qabul qilish- topshirish muddatlari ko‘rsatiladi. B uxgalteriya hu jjatlarin in g y ig ‘m ajildlarin i to p sh irish d a yuqo- ri tash k ilo tn in g bosh b u x g altcrin in g vakili q a tn a sh ish i kerak. A m m o, yuqori tashkilot b osh b u x g altcrin in g v ak ili k elm asa ham b u x g alteriy a hujjatlarining y ig 'm a jild la rin i qabul q ilish va to pshirish to ‘xtatilm aydi. A gar avvalgi b osh b uxg alter v a fo t ctg an lig i yoki boshqa buxgalteriya h u jja tla rin in g y ig ‘m ajild la rin i to p sh irish d a q atn ashishi m um kin b o ‘lm agan sabablar bilan lav o zim id an ozod qilingan b o ‘lsa, u holda y a n g i tayinlan gan b o sh b u x g a lte r va yuqori tash k ilo t bosh b u x g altcrin in g vakili to m o n id a n b u x g altcriy a hu jjatlarin in g y ig ‘m ajildlarini h a r vaqtdagi kabi ta rtib d a od atdag i qabul q ilish-topshirish d alo latn o m asi tuziladi. B uxgaltcriya hujjatlarining yig'm ajildlarini qabul qilish-topshirish oldidan kassaning holati tekshiriladi. Kassani tekshirish dalolatnom asi buxgaltcriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini topshirayotgan tom onidan va qabul qilib oluvchi tom onidan ham da yuqori tashkilot bosh buxgaltcrining vakili tom onidan im zolanadi va buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini qabul qilish-topshirish dalolatnom asiga ilova qilinadi. Kassani tekshirish dalolatnom asi im zolangandan so ‘n g buxgaltcriya hujjatlariningyig‘majildlarini topshirayotgan bosh buxgalter, buxgaltcriya xizm atiga rahbarlik qilishdan chctlatiladi. Bir vaqtning o ‘zida yangi tayinlangan bosh buxgaltem ing to ‘lov topshiriqlariga, cheklarga va boshqa bank hujjatlariga im zo chekish huquqi rasm iylashtiriladi. Bu im zo chekish huquqi rasm iylashtirilgunga qadar bank hujjatlariga 119 avvalgi bosh buxgalter yangi tayinlangan bosh buxgalter nazorati ostida im zo chckaveradi. B undan buyon buxgaltcriya hujjatlarining yig‘m ajildlarini qabul qilayotgan bosh buxgalter buxgaltcriya hisobi va hisobotining holatini tekshirish bilan birga buxgalteriya xizm atining jo riy ishiga rahbarlik qiladi. B uxgalteriya hujjatlarining yig ‘m ajildlarini topshirish buxgalteriya xizm ati tom onidan oxirgi m arta topshirilgan balans asosida am alga oshiriladi. Q abul qilish-topshirish dalolatnom asida qaysi sana holatiga buxgalteriya hujjatlarining yig ‘m ajildlarini topshirish am alga oshirilganligi ko'rsatilgan b o ‘lishi kerak. Buxgaltcriya hujjatlarining yig ‘m ajildlarini qabul qilish-topshirish jarayonida m oddiy zaxiralar va pul m a b la g ‘lari hisobi, balansning hisob-kitob m oddalarini hamda budjet tashkilotining hisobotining holati tekshiriladi. B uxgaltcriya hisobining v a hisobotining holati tekshirilgandan so ‘ng qabul qiluvchi va topshiruvchi, hamda yuqori tashkilot bosh buxg altcrinin g vakili tom onidan im zolanadigan buxgalteriya hujjatlari y ig 'm ajild larin in g qabul qilish-topshirish dalolatnom asi tuziladi. Q abul qilish-topshirish dalolatnom asi hujjatlar bilan asoslangan b o ‘lishi kerak, am m o buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini qabul qilish-topshirish taftish usullari bilan amalga oshirilishi kerak cmas. A gar buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘majildlarini topshirish jarayonida su istc’m ol qilish hollari aniqlanilsa, u holda buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini qabui qilib oluvchi shaxs yuqori tashkilotdan hujjatli taftish tayinlashni talab qilish huquqiga ega bo ‘ladi. Am m o, bu buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini qabul qilish-topshirishni to ‘xtatishga sabab bo'lishi m um kin cmas. T opshirayotgan qabul qilish-topshirish dalolatnom asining biror- bir jo y la rig a rozi b o ‘lm agan hollarda, u qabul qilish-topshirish dalolatnom asiga imzo chekishda tegishli dalil-isbotli izohlar qilishga haqlidir, yuqori tashkilot bosh buxgalterining vakili csa m azkur norozilik hollariga o ‘zining yozm a xulosasini berishi kerak. Qabul qilish- topshirish dalolatnom asi uch nusxada tuziladi, uning birinchi nusxasi budjet tashkilotining rahbariga tasdiqlash uchun beriladi, ikkinchi nusxasi yuqori tashkilotning bosh buxgalteriga yuboriladi, uchinchi 120 nusxasi csa buxgalteriya hujjatlarining y ig ‘m ajildlarini topshirayotgan shaxsga beriladi. Buxgalteriya xizm atida ishlovchi har b ir xo d im o ‘zining vazifa va m as’uliyatlarini aniq bilishi va ulam ing bajarilishiga jav ob gar ekanligini his qilishi uchun bosh buxgalter buxg alteriy a xizm atining barcha xodim lari uchun vazifa va m as’uliyatlarni belgilaydi. Bosh buxgalter tashkilot tom onidan am alg a oshirilayotgan ham m a xo ‘jalik opcratsiyalarining nazoratini va b u xgalteriya hisobi schyotlarida qayd qilinishini, tczkor axborotlar taqdim qilishni va belgilangan m uddatlarda buxgalteriya hisobotini tuzishni t a ’minlaydi. B osh buxgalter tashkilot rahbari bilan birgalikda m od diy qiym atliklam i va pul mablagMarini qabul qilish va bcrish ham da hisob-kitob va m oliyaviy m ajburiyatlari va x o ‘jalik shartnom alari u ch un asos b o ‘lib xizm at qiladigan hujjatlarga im zo chckadi. Bu h u jjatla r bosh buxgalterning im zosisiz haqiqiy em as, deb hisoblanadi va ijro uchun qabul qilinm aydi. Imzo chekish huquqi bunga vakil qilingan shaxslarga budjct tashkiloti rahbarining yozm a farmoyishi bilan berilishi m um kin. Bosh buxgalterning buxgalteriya xizm ati u chu n talab qilinadigan hujjatlam i va m a ’lum otlam i rasm iylashtirishga va buxgalteriya xiz- m atiga topshirishga doir talablari budjct tashkilotining barcha xodim lari uchun majburiy hisoblanadi. B udjct tashkilotining bosh buxgaltcriga shartnom a va m oliyaviy tartibga to ‘g ‘ri kelm aydigan opcratsiyalar b o ‘yicha hujjatlam i ijroga va rasm iylashtirishga olish m an ctiladi. B unday hujjatlar haqida bosh buxgalter budjet tash k ilo t rahbariga yozm a axborot beradi. Budjet tashkiloti rahbaridan y uqo rid a ko'rsatilgan h ujjatlam i hisobga qabul qilishga yozma farm oyish yoki hu jjatga ikkinchi m arotaba imzo olganda bosh buxgalter uni ijro etadi. B undan so ‘ng qonunga zid b o ig a n opcratsiyalar amalga oshirilganligi uchun budjet tashkilotining rahbari javob beradi. M oddiy javobgar shaxs(kassir, om bor m ud iri va boshqa)iam ing tayinlanishi, alm ashtirilishi va b o ‘shatilishi budjet tashkilotining b o sh buxgalteri bilan kelishilgan holda am alga oshiriladi. 121 3. B ü D J E T T A S H K I L O T L A R I X A R A JA T L A R S M E T A L A R I IJ R O S IN IN G H Ï S O B 1 G A D O I R B U X G A L T E R IY A H U J J A T L A R I Hisob rcgistrlarida yozuvlar buxgalteriya hujjatlari asosida qilinadi. X o‘jaIik operatsiyalarining am alga oshirilganligini va ulam i am alga oshirishga berilgan farm oyishlam i qayd qilgan boshlang‘ich hisob hujjatlari buxgalteriya hisobi uchun asos b o ‘ladi. B oshlang‘ich hisob hujjatlari x o ‘ja lik operatsiyalari oshirilayotgan vaqtda yoki ular am alga oshirilgandan s o 'n g tuziladi. Buxgalteriya hisobining tczkorligini va ishonchligini ta ’minlash uchun hujjat m a ’lum x o ‘ja lik operatsiyasini tavsiflaydigan ishonchli m a ’lum otlarga ega boMishi kerak. Har bir hujjat o ‘zining tayinlanishiga to ‘la jav ob berishi va yuridik kuchga ega boMishi uchun u m a’lum m inim um k o ‘rsatkich(rekvizit)larga ega b o ‘lishi kerak. Yüklə 3,75 Mb. Dostları ilə paylaş:
|