Budjet-soliq tizimi

Davlat byudjetining 2019-2021
yillardagi ijrosi haqida ma’lumot

Agar 2020 yil uchun tasdiqlangan prognozlarda Konsolidatsiyalashgan byudjet defitsitining eng koʻp miqdori mavjud boʻlmagan boʻlsa (garchi bunday koʻrsatkich ilgari har doim tasdiqlangan), 2021 yil uchun prognozlarda defitsit 6,5% darajasida belgilangan boʻlsa, 2022 yil uchun 3%gacha kamaytirildi. Defitsit bor ekan, savol tugʻiladi: uni nima bilan qoplash mumkin. Quyidagilar defitsitni qoplashning inflyatsiyadan tashqari asosiy manbalari hisoblanadi:

Agar 2020 yil uchun tasdiqlangan prognozlarda Konsolidatsiyalashgan byudjet defitsitining eng koʻp miqdori mavjud boʻlmagan boʻlsa (garchi bunday koʻrsatkich ilgari har doim tasdiqlangan), 2021 yil uchun prognozlarda defitsit 6,5% darajasida belgilangan boʻlsa, 2022 yil uchun 3%gacha kamaytirildi. Defitsit bor ekan, savol tugʻiladi: uni nima bilan qoplash mumkin. Quyidagilar defitsitni qoplashning inflyatsiyadan tashqari asosiy manbalari hisoblanadi:

• soliq ma’muriyatchiligini qat’iylashtirish;

 

• davlat kafolati ostida olinadigan tashqi qarzlar.

2018 yildan boshlab hukumat kafolati ostidagi tashqi qarzlar keskin oʻsishni boshladi va 2021 yildan barqarorlashdi. Bunda, ushbu qarzlarning katta qismi davlat byudjetini qoplashga yoʻnaltiriladi (8-jadval). Soliq yukining kamayishi bilan Davlat byudjetining daromad qismi kamayadi yoki yetarli darajada oʻsmaydi, lekin uning хarajatlar qismi kamaymaydi, balki yanada katta sur’atlarda oʻsib boradi. Davlat byudjetining defitsiti hosil boʻladi. Uni shu jumladan tashqi qarzlar bilan ham qoplashadi. Bunda, ushbu tashqi qarzlar ma’lum vaqtdan keyin yana katta foizlar bilan qaytarilishi kerak. Uni yana Davlat byudjetidan qaytarish kerak boʻladi.

2018 yildan boshlab hukumat kafolati ostidagi tashqi qarzlar keskin oʻsishni boshladi va 2021 yildan barqarorlashdi. Bunda, ushbu qarzlarning katta qismi davlat byudjetini qoplashga yoʻnaltiriladi (8-jadval). Soliq yukining kamayishi bilan Davlat byudjetining daromad qismi kamayadi yoki yetarli darajada oʻsmaydi, lekin uning хarajatlar qismi kamaymaydi, balki yanada katta sur’atlarda oʻsib boradi. Davlat byudjetining defitsiti hosil boʻladi. Uni shu jumladan tashqi qarzlar bilan ham qoplashadi. Bunda, ushbu tashqi qarzlar ma’lum vaqtdan keyin yana katta foizlar bilan qaytarilishi kerak. Uni yana Davlat byudjetidan qaytarish kerak boʻladi.

Bunday tizimni kechiktirilgan soliqlar tizimi deb atash mumkin:

soliqlarni kamaytiramiz - хarajatlarni qarzlar hisobiga qoplaymiz - qarzlarni boʻlgʻusi soliqlar hisobiga qoplaymiz. Bunda, agar iqtisodiyot jadal rivojlanmasa, kelgusida qarzni yoki soliqlarni koʻpaytirish yoхud qarz olishni yanada oshirish hisobiga qoplashga toʻgʻri keladi

E`TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT