Burgulash va portlatish ishlari

Elektr – gidravlik burg‘ulash. Bu usul nam sharoitda impuls razrayadini tok zanjirida hosil qilishi hisobiga gdravlik urish hosil bulish evaziga burg‘ulanadi.

Portlatib burg‘ulash usuli. Bu usulga quduqga suyuq xolda portlovchi moddani vaqti – vaqti bilan yuborib turish, portlab burg‘ilovchi mashina quvuri konussimon uchidan esa qattiq portlovchi moddani 150200 gramdan soatiga 2025 zarayad yuboriladi. Bu usulda  300 mm va chuqurligi 40 m li quduq belgilanadi.

Shpur va quduqlar kavlash. Shpurlar kavlash uchun ko‘p hollarda pnevmatik otboyka bolg‘asi (perferator) ishlatiladi. U dalotali burg‘ulash asbobi qo‘llaniladi. Unda krestavinali va yuldizsimon burg‘u va qoplama qo‘llaniladi.

Shpurlar:  45 mm va chuqurligi 2,5 metrli yengil qo‘l burg‘u bolg‘asi,  4775 mm va chuqurlik 2,5 m dan ortiq bo‘lsa o‘rtacha og‘irlikldagi burg‘u bolg‘asi, agar ko‘rsatilganlar undan ortiq bo‘lsa maxsus aravaga o‘rnatilgan yengil uch oyoqqa o‘rnatilgan burg‘u bolg‘achalar yordamida burg‘ulanadi.
Yongil elektraparatlar yordamida esa  46 mm va chuqurligi 5 m gacha bo‘lgan turli qattiqlikdagi gruntlarni burg‘ulash mumkin. Uning qirqish qismi almashtiruvchan bo‘lib.


Rasm. 6.1. Chuqurlar burg‘ulashda ishlatiladigan jixoz va asboblar.
a-burg‘ilash bolg‘asi (perferator); b-elektr parma; v-kolenkoit elektr parma; g – burg‘u golovkasi shakllari; qo‘lda ishlovchi issiqlik ishlovchi sxemasi; d – burg‘u – shgun; 1. konus simon uchlik; 2. yonish kamerasi; 3. yonilg‘i quvurchasi; 4. shtok; 5. kuvur; 6. xovo jumragi; 7. bosim o‘lchagich; 8. xavo rezina ichagi; 9. yoqilg‘i jumragi; 10. yonilg‘i rezina ichagi; 11. reduksion klapan; 12. yoqilg‘i nasosi; 13. yoqilg‘i baki; 14. parma; 15 qo‘l buruning umumiy ko‘rinishi; 16. jelenok; 17. klapan.

Ular burg‘ulash shtangasiga qotiriladi. Qo‘lda ishlatiladigan elektr parma (rasm 6.1.b) da keltirilgan. Kolonkali elektr parma (rasm 6.1.v), tirgakli kolonkaga qotirilgan bo‘lib, avtomatik uzatkichi mavjud. Parmaning ishchi organi bo‘lib almashuvchan qirqgich hizmat qiladi u parma shpindeli patroniga o‘rnaydi. Bunday burg‘ulashda hosil bo‘lgan (shlam) yumshagan grunt parmani tezlik bilan ko‘tarish orqali amalga oshiriladi.

Termik usulda burg‘ulash krisstal strukturali va qattiq jismlarni burg‘ulashda qo‘llaniladi. Ular avtomobil yoki traktorga o‘rnatilib, baozida qo‘lda ishlatiladigan termik ishlatiladi. Xatto qo‘lda ishlatilgan termik burg‘ulashning mexnat unimdorligi mexanik parmalashdan 1012 marotaba samaraliroq. Qo‘lda ishlatilgan termik burg‘u (rasm 6.1.d)  30 mm bo‘lgan metall quvur qoplama bo‘lib, uning ichiga reaktiv gorelka o‘rnagan, undan kerosin sachrab turadi. Termik burg‘u sachratgan olov xarorati 18002000⁰S atrofida.
Agar burg‘ulash uchun yuqori xarorat kerak bo‘lsa, u xolda kislorod o‘rniga siqilgan xavo yuborilsa xarorat pasayadi. Issiq xaroratdan maydalangan jinslar siqilgan xavo taosirida yuqoriga otilib chiqadi.
Avtomobil yoki traktor o‘rnatilgan termometr termobur yordamida  130 mm, chuqurligi 8 metrgacha, qo‘lda ishlaydigan termik burg‘u yordamida esa  60 mm, chuqurlikni esa 1,52,0 metri yetkazish mumkin.
Muzlagan gruntlarni bug‘ulashda esa siqilgan issiq xavo ishlatib, ular yordamida  5070 mm va chuqurligi 2 metr chuqurlar hosil qilish mumkin.
Shpurlarni qo‘lda burg‘ulash yumshoq gruntlarni 5,0 metr chuqurlikka kavlash mumkin. Qo‘l parma uchida turli almashuvchan uchliklar o‘rnatiladi *parma, jelenka v.xk. (pasm 6.1.e). Ularni turi: sochiluvchan gruntlar, bir yoki ikki lopastli gruntlar, bog‘langan gruntlarda esa ilon izi parma yoki jelenka.

Quduqlarni burgulash

Quduqlarni urish, aylantirish va titratish yo‘li bilan burg‘ulanadi.