|
|
səhifə | 3/5 | tarix | 07.01.2024 | ölçüsü | 68,67 Kb. | | #206256 |
| BUXGALTERIYA
Buxgalteriya esabınıń shakillari.
Buxgalteriya formaları qollanılatuǵın registrlar sanı, olardıń maqseti, kórinisi hám mazmunı menen parıq etedi.
Buxgalteriya esabınıń ush tiykarǵı forması ámeldegi:
estelik gúwalıǵı ;
jurnal -buyırtpa.
Eń ápiwayı forması " " bolıp tabıladı, sebebi baslanǵısh hújjet degi (yamasa bir hil operatsiyalar toparı daǵı ) hár qanday operatsiya " Jurnal -tiykarǵı" kitabında jazılǵan bolıp, ol xojalıq operatsiyaları jurnalı (xronologik jazıw ) hám sintetik esaplardı (sistemalı jazıw ) birlestirgen.. " Magazine-main" kitapishunday kórinedi:
Birinshiden, esap kitap dáwiri bası daǵı qaldıqları bul dápterge jazıladı, keyin - hújjetler boyınsha barlıq operatsiyalar, sonnan keyin esabat dáwiri aylanbası anıqlanadı (bul halda jazıwdıń tuwrılıǵı tekseriledi: muǵdarı esabat dáwiri aylanbası barlıq schyotlarning depeti boyınsha hám barlıq esaplardıń krediti boyınsha aylanbalar summasına teń bolıwı kerek) hám esabat dáwiri aqırındaǵı qaldıqlar anıqlanadı. Juwmaqlawshı qaldıq esap qaldıqları tiykarında dúziledi.
Bul forma xızmetkerler sanı kem hám operatsiyaları kem bolǵan kárxanalarda qollanıladı. Bir buxgalter kitap saqlay aladı.
Biraq, buxgalteriya esabınıń birdey jazıwları hár túrlı buxgalteriya registrlarida kóp ret tákirarlanadı, bul jumıs kólemin asıradı. Kishi biznes ushın bul formanıń ápiwayılastırılgan versiyası ámeldegi - odan paydalanıw buxgalteriya betleri: tiykarǵı qurallar, esaplanǵan amortizatsiya ajıratılǵan qarjıları (amortizatsiya); islep shıǵarıw rezervleri hám tayın ónimler; islep shıǵarıw ǵárejetleri; pul hám pul qarjları ; esap -kitaplar hám basqa operatsiyalar ; jetkizip beretuǵınlar menen esap -kitaplar ; mıynet haqı.
Esabat - bul buxgalteriya esabı baslanǵısh balans, tiyisli esaplar boyınsha bólistirilgen hújjetler tiykarında depet hám kredit boyınsha esabat dáwiri ushın aylanbalar, esabat dáwiri aqırındaǵı qaldıq. Mısalı, kassa daǵı naq pulni esapqa alıw tuwrısındaǵı esabat forması tómendegishe:
Protokol maǵlıwmatları shaxmat betinde ulıwmalastırılıp, onıń tiykarında aylanba bet dúziledi. Ga qaray aylanba betasi balans dúziledi.
Shólkemler degi hújjetler aylanıwı biznes processleriniń ajıralmaytuǵın bólegi esaplanadı. Buxgalteriya hújjetleri jumıs waqtına tásir etetuǵın kárxanalarda júz bergen barlıq waqıyalardı jazba túrde jazıp alıw ushın mólsherlengen.
Shólkemler hám hátte isbilermenler ushın mánisi buxgalteriya hújjetleri ájayıp. Olar tekǵana tabıstıń tastıyıǵı bolıp tabıladı ekonomikalıq iskerlik, lekin usı waqıtta júzimdi anıqlawǵa járdem beredi finanslıq jaǵday firmalar. Olardıń tiykarında sub'ektler salıq esap -kitapların ámelge asıradılar, usınıń menen birge, salıqqa ólshewli bazanı kemeytiw, eger nızam hújjetleri kózqarasınan tuwrı dúzilgen hújjetler ámeldegi bolsa.
Kerekli baslanǵısh materiallar, sertifikatlar, bayanatlardıń joq ekenligi keyinirek shólkem ushın kóplegen mashqalalardi keltirip shıǵarıwı múmkin, bul bolsa qadaǵalaw shólkemlerinen qosımsha sorawlar tuwdıradı. Kóbinese bul fakt salıq salınatuǵın bazanı qayta esaplaw ushın tiykar bolıp xızmet etedi.
MChJ kárxananıń ámeldegi iskerligin támiyinlew ushın qanday buxgalteriya hújjetleri bolıwı kerek? Jumıstıń ayriqsha qásiyetlerine qaray, bul kárxana iskerligin tártipke soluvchi hújjetler - buyrıqlar, kórsetpeler, esap siyasatı. Posılka jazıwları, esap -fakturalar, xızmetkerler menen mıynet haqı, basqa naq pul hám bank hújjetleri... Buxgalteriya esabın júrgiziw rejimin ápiwayılastırıw ushın bir hil operatsiyalar tuwrısındaǵı ulıwmalastıratuǵın maǵlıwmatlardı óz ishine alǵan aylanba, jıynama esabatlardan keń paydalanıladı.
Hújjetlerdi tapsırıw hám saqlaw múddeti
Buxgalteriya hújjetleriniń roli hám áhmiyeti hár bir xojalıq jurgiziwshi sub'ekt ushın shubhasız ekenligin esapqa alsaq, olardıń háreketi hám saqlanıwı da málim qaǵıydalarǵa baǵınıwı kerek. Shólkemler ǵárezsiz túrde tómendegi jumıs basqıshların óz ishine alǵan kesteni dúzediler:
qabıllaw yamasa dizimnen ótiw;
emlew; saqlaw ; arxivǵa otkazish;
Dostları ilə paylaş: |
|
|