Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

9900 
mkuniy moliyaviy nаtijаni hisobgа oluvchi schyotlаr 
T 
9910 
Yаkuniy moliyaviy nаtijа 
5-Qism. Bаlаnsdan tаshqаri schyotlаr 
001 
Qisqа muddatliijаrа bo‘yichа olingаn аsosiyvositаlаr 
Z 

---

540 
002 
Jаvobgаrlikdasаqlаshgа olingаntovаr-moddiyboyliklаr 
Z 
003 
Qаytа ishlаshgа qаbulqilingаnmаteriаllаr 
Z 
004 
Komissimgа qаbul qilingаn tovаrlаr 
Z 
005 
Montаjqilishuchunolingаnmaxsus-uskunаlаr 
Z 
006 
Qаt’iy hisobda turuvchi blаnkаlаr 
Z 
007 
To‘lovqobilimtigа 
egа 
bo‘lmаgаndebitorlаrningqаrzlаrinizаrаrhisobidahisobdanchiq
аrish 
Z 
008 
Mаjburimtlаrvа to‘lovlаrnitа’minlаsh – olingаn 
Z 
009 
Mаjburimtlаrvа to‘lovlаrnitа’minlаsh – berilgan 
Z 
010 
Uzoqmuddatliijаrа 
shаrtnomаsibo‘yichа 
topshirilgаn 
аsosiyvositаlаr 
Z 
011 
Ssudashаrtnomаsibo‘yichа olingаnmol-mulk 
Z 
012 
KEyingi 
davrning 
soliq 
solnnаdigаn 
bаzаsidan 
chiqаrilаdigаn xаrаjаtlаr 
Z 
013 
Vаqtinchаlik soliq imtig’zlаri (turlаri bo‘yichа) 
Z 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

541 
MUNDARIJA 
KIRISH............................................................................................................................................3 
1-MODUL: “BUXGALTERIYA VA KASBIY FAOLIYAT ASOSLARI” 
1-MAVZU. BUXGALTER KASBINING TADRIJIY RIVOJLANISHI.......................................6 
2. KITOBDA HISOB YURITISHNI PAYDO BO’LISHI VA RIVOJLANISHI.........................10 
3. HISOB ISHLARIDA IKKI YOQLAMA YOZUVNI PAYDO BO’LISHI VA 
RIVOJLANISHI............................................................................................................................13 
4. BUXGALTERIYA HISOBINI RIVOJLANISHI HAQIDA....................................................15 
5. HISOB ISHLARI RIVOJLANISHINI BOSQICHLARGA AJRATISH HAQIDA................17 
6. O’ZBEKISTONDA BUXGALTERIYA HISOBINI RIVOJLANISHI HAQIDA...................20 
7. BUXGALTERIYA HISOBINI MAKTABLARI HAQIDA.....................................................21 
8. XO’JALIK HISOBI TO’G’RISIDA TUSHUNCHA VA UNGA QO’YILADIGAN 
TALABLAR…………………………………………………………………………….…...…24 
2-MAVZU. BUXGALTERIYA HISOBI XIZMATINI TASHKIL 
ETISH............................................................................................................ ..............................33 
1. BUXGALTERIYA HISOBI XIZMATINI TASHKIL QILISHNING HUQUQIY 
ASOSLARI...................................................................................................................................33 
2. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING “BUXGALTERIYA HISOBI TO’G’RISIDA”GI 
QONUNI VA UNING AHAMIYATI..........................................................................................40 
3. BUXGALTERIYA HISOBINI TASHKIL QILISH SHAKLLARI..........................................42 
3-MAVZU. BUXGALTER KASBIGA QO’YILADIGAN TALABLAR 
1. BUXGALTERLIK KASBINING MOHIYATI........................................................................50 
2. BUXGALTERIYA HISOBI JAMOAT TASHKILOTLARI, ULARNING ROLI VA 
AHAMIYATI...............................................................................................................................54 
3. BUXGALTERLARNI SERTIFIKATLASH TIZIMI...............................................................57 
4. BUXGALTERIYA HISOBI VA AUDIT IXTISOSLIGI BO’YICHA O’QITILADIGAN 
FANLAR TIZIMI......................................................................................................................... 63 
4-MAVZU. O’ZBEKISTONDA OLIY TA’LIMNING O’RNI....................................................65 
1. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI MUSTAQILLIGI VA UNING OLIY TA’LIM TIZIMIGA 
IJOBIY TA’SIRI............................................................................................................................65 
2. OLIY TA’LIMNING MOHIYATI, XUSUSIYATLARI VA O’ZBEKISTONDA UNING 
RIVOJLANISH BOSQICHLARI.................................................................................................68 
3. O’ZBEKISTONDA TALABALAR TARKIBINING O’SISHI, OTM LARINING MODDIY 
TEXNIK BAZASINING MUSTAHKAMLANISHI...................................................................87 
4. O’QUV JARAYONINI TASHKIL ETISHDA EHMLARDAN FOYDALANISH.................91 
5. O’QUV JARAYONIDA PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALAR O’RNI.................................92 
5-MAVZU. BUXGALTERLARNI O’QISH JARAYONINI TASHKIL ETISHNING ILMIY 
ASOSLARI....................................................................................................................................97 
1. OTM LARDA KADRLAR TAYYORLASH BO’YICHA IXTISOSLIKLAR, O’QUV 
REJALARI VA ULARNI TAKOMILLASHTIRISH...................................................................97 
2. NAZARIY VA AMALIY TA’LIM UZVIYLIGI...................................................................104 
6-MAVZU. OLIY O’QUV YURTIDA O’QITISHNING ASOSIY 
SHAKLLARI...............................................................................................................................106 
1. O’QUV MASHG’ULOTLARINING ASOSIY TURLARI....................................................106 
2. KURS ISHLARI, LOYIHALAR, MALAKAVIY BITRUV VA DIPLOM ISHLARI.........114 
3. MASLAHATLAR, ULARNING SHAKLLARI VA O’QISH JARAYONIDAGI ROLI.....116 
4. TALABALARNING ISHLAB CHIQARISH VA BITIRUV OLDI AMALIYOTI, UNI 
TASHKIL ETISH XUSUSIYATLARI.......................................................................................117 
7-MAVZU. MUSTAQIL TA’LIM VA TALABALAR MEHNATINI ILMIY TASHKIL 
ETISH..........................................................................................................................................129 
1. TALABALARNING MUSTAQIL ISHI VA UNI TASHKIL ETISH...................................129 
2. O’QUV MANBALARI BILAN ISHLASH..............................................................................131 

---

542 
3. TALABANING VAQT BYUDJETI, ISH KUNI, ULARDANSAMARALI 
FOYDALANISH.........................................................................................................................135 
4. TALABALAR ATTESTATSIYASI, UNI TASHKIL ETISH VA 
O’TKAZISH................................................................................................................................137 
5. KITOBLAR BILAN ISHLASH..............................................................................................149 
8-MAVZU. TALABALARNING ILMIY-TADQIQOT ISHINI TASHKIL ETISH 
1. YOSHLAR VA FAN...............................................................................................................155 
2. TALABALARNING ILMIY-TADQIQOT ISHLARINI TASHKIL ETISH........................159 
3. ILMIY TADKIKOT ISHLARI TURLARI............................................................................161 
4. ILMIY-TADQIQOT ISHLARINING AHAMIYATINI OSHIRUVCHI OMILLAR...........161 
5. KO’RIK-TANLOV, KONKURS, VIKTORINA VA OLIMPIADALAR............................166 
2-MODUL: «BUXGALTERIYA HISOBI NAZARIYASI» 
9-MAVZU. BUXGALTERIYA HISOBINING MOHIYATI VA AHAMIYATI....................167 
1. KORXONA HAQIDA TUSHUNCHA, UNI BOSHQARISH 
TIZIMI.........................................................................................................................................167 
2. BUXGALTERIYA HISOBINING PREDMETI TAVSIFI....................................................170 
3. BUXGALTERIYA HISOBI METODI VA METODOLOGIYASINI TAVSIFI................174 
4. XО‘JALIK MABLAG‘LARINI TURKUMLASH.................................................................182 
5. XО‘JALIK MUOMALALARI TО‘G‘RISIDA TUSHUNCHA.............................................191 
6. BUXGALTERIYA HISOBINING MAQSADI, VAZIFALARI, FUNKSIYALARI VA 
UNING OLDIGA QО‘YILADIGAN TALABLAR...................................................................193 
7. BUXGALTERIYA HISOBINING SUBYEKTI VA OBYEKTI............................................195 
8. BUXGALTERIYA HISOBINING ASOSIY QOIDALARI (TAMOYILLARI)....................200 
9. IQTISODIYOTNI MODERNIZATSIYALASH SHAROITIDA BUXGALTERIYA 
HISOBINING О‘RNI VA UNING OLDIGA QО‘YILADIGAN TALABLAR........................203 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIY VAZIYATLAR.....................214 
10-МАVZU. BUXGALTERIYA BALANSI..............................................................................223 
1. BALANS HAQIDA TUSHUNCHA.......................................................................................223 
2. BUXGALTERIYA BALANSINING TUZILISHI, TARKIBIY QISMLARI, MAZMUNI VA 
AHAMIYATI…………………………………………………………………………………225 
3. XО‘JALIK MUOMALALARI TA’SIRIDA BALANSDA SODIR BО‘LADIGAN 
О‘ZGARISHLAR........................................................................................................................237 
4. HISOB SIYOSATIDA BALANSNI YORITIB BERISH TARTIBI.....................................243 
5. BALANSGA TEGISHLI BО‘LGAN MOLIYAVIY HISOBOT 
ELEMENTLARI.........................................................................................................................245 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIYVAZIYATLAR......................257 
11-МАVZU. XO’JALIK OPERATSIYALARIDA IKKIYOQLAMA 
YOZUV………………………………………………………………………………………...262 
1. BUXGALTERIYA HISOBI SCHYOTLARI, ULARNING TUZILISHI VA KORXONANI 
BOSHQARISHDAGI ROLI........................................................................................................262 
2. AKTIVLAR, PASSIVLAR VA MAJBURIYATLARNI HISOBGA OLUVCHI 
SCHYOTLARTAVSIFI.............................................................................................................264 
3. SCHYOTLARDA IKKI YOQLAMA YOZUV VA UNING ИҚТИСОDИЙ 
МОҲИЯТИ.................................................................................................................................269 
4. SINTETIK VA ANALITIK HISOB........................................................................................277 
5. SCHYOTLAR REJASI VA UNI TURKUMLASH................................................................281 
6. BALANS BILAN SCHYOTLARNING ALOQASI...............................................................292 
7. SCHYOTLARNI TURKUMLASH TAMOYILLARI. ..........................................................292 
8. OBOROT QAYDNOMALARI VA ULARNI TAVSIFI........................................................295 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIY VAZIYATLAR......................314 
12-MAVZU. BIZNES JARAYONLARI VA ULARNI HISOBGA OLISH………………..…322 

---

543 
1. BIZNES JARAYONLARINING ASOSIY KO’RSATKICHLARI VA ULARNING 
AHAMIYATI. …………………………………………………………………………………322 
2. XО‘JALIK MABLAG‘LARINI VA MAJBURIYATLARNI BAHOLASH.........................325 
3. KALKULYATSIYANING MAQSADI, VAZIFALARI VA TURLARI...............................332 
4. TA’MINOT JARAYONINING HISOBI………………………………………..………….335 
5. QIYMAT О‘LCHOVINING MOHIYATI VA AHAMIYATI……………………………...347 
6. ISHLAB CHIQARISH XARAJATLARINI TURKUMLASH………………………….…..348 
7. ISHLAB CHIQARISH JARAYONIDA SINTETIK VA ANALITIK HISOBNI TASHKIL 
ETISH……………………………………………………………………………………….….355 
8. ISHLAB CHIQARILGAN MASHULOT (BAJARILGAN ISH, KO’RSATILGAN 
XIZMATI)LARNING HAQIQIY TANNARXINI ANIQLASH……………………………...357 
9. SOTISH JARAYONINING HISOBI......................................................................................359 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIY VAZIYATLAR.....................374 
13-MAVZU. HUJJATLASHTIRISH VA INVENTARIZATSIYA...........................................380 
1. XО‘JALIK MUOMALALARINI HUJJATLASHTIRISH HAQIDA TUSHUNCHA..........380 
2. BUXGALTERIYA HISOBI HUJJATLARINI TURKUMLASH..........................................383 
3. XО‘JALIK MUOMALALARINI HUJJATLASHTIRISH.....................................................385 
4. HUJJATLAR AYLANUVI.....................................................................................................389 
5. QAT’IY HISOBDAGI BLANKLARNI HISOBGA OLISH, SAQLASH, HISOBDAN 
CHIQARISH................................................................................................................................390 
6. BUXGALTERIYA HUJJATLARINI, HISOB REGISTRLARINI VA MOLIYAVIY 
HISOBOTLARNI IDORAVIY VA DAVLAT ARXIVGA TOPSHIRISH VA SAQLASH….396 
7. HUJJATLAR YIG‘MAJILDI MUQOVALARI REKVIZITLARINI 
RASMIYLASHTIRISH...............................................................................................................397 
8. INVENTARIZATSIYA HAQIDA TUSHUNCHA, UNING AHAMIYATI VA 
TURLARI………………………………………………………………………………………400 
9. INVENTARIZATSIYA О‘TKAZISHNI TASHKIL QILISH TARTIBI...............................402 
10. INVENTARIZATSIYA NATIJALARINI RASMIYLASHTIRISH VA BUXGALTERIYA 
HISOBI SCHYOTLARIDA AKS ETTIRILISHI.......................................................................407 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIY VAZIYATLAR.....................415 
14-MAVZU. BUXGALTERIYA HISOBI REGISTRLARI VA SHAKLLARI.......................423 
1. BUXGALTERIYA HISOBI REGISTRLARI HAQIDA TUSHUNCHA..............................423 
2. BUXGALTERIYA HISOBI REGISTRLARIDA YО‘L QО‘YILGAN XATOLIKLARNI 
TUZATISH..................................................................................................................................427 
3. BUXGALTERIYA HISOBI SHAKLLARI HAQIDA TUSHUNCHA, ULARNING 
RIVOJLANISH TARIXI.............................................................................................................428 
4. BUXGALTERIYA HISOBINING MEMORIAL-ORDER SHAKLI....................................430 
5. BUXGALTERIYA HISOBINING JURNAL-ORDER SHAKLI...........................................432 
6. BUXGАLTERIYА HISOBINING SODDALАSHTIRILGАN SHАKLI..............................436 
7. BUXGАLTERIYА HISOBINING АVTOMАTLАSHGАN SHАKLI..................................441 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIMY AMALIY VAZIYATLAR.....................446 
15-MАVZU.BUXGАLTERIYА HISOBOTI............................................................................457 
1. BUXGАLTERIYА HISOBOTI HАQIDA TUSHUNCHА, UNING АHАMIYАTI VА 
TUZILISHI..................................................................................................................................457 
2. MOLIYАVIY HISOBOTLАRNI TUZISH TАMOYILLАRI................................................459 
3.YILLIK (CHORАK, YАRIM YILLIK) HISOBOTLАRNI TUZISH, ULАRNI TO‘LDIRISH 
VА TАQDIM ETISH TАRTIBI..................................................................................................466 
4. BUXGАLTERIYА BАLАNSI (1-SHАKL)...........................................................................473 
5. MOLIYАVIY NАTIJАLАR TO‘G‘RISIDAGI HISOBOT (2-SHАKL)...............................477 
6. O‘Z SАRMOYАSI TO‘G‘RISIDAGI HISOBOT..................................................................479 
7. PUL OQIMLАRI TO‘G‘RISIDAGI HISOBOT (4-SHАKL).................................................481 
MAVZU BO’YICHA MISOLLAR VA AMALIY VAZIYATLAR..........................................488 

---

544 
BUXGАLTЕRIYА HISOBI АTАMАLАRIGА ЕNSIKLOPЕDIK IZOHLАR.........................491 
FOYDALАNILGАN АDABIYOTLАR RO‘YXАTI.................................................................519 
ILOVALAR…………………………………………………………………………………….521 
MUNDARIJA…………………………………………………………………………………..538