Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

9-jadval 
To’rtinchi operatsiyadan keyingi balans ko’rinishi (ming sо‘mlarda). 
 T/r Moddalar 
Summa Tr Moddalar 
Summa 
1 
Asosiy vositalar 
9400,0 
1 
Ustav kapitali 
12000.0 
2 
Tovarlar
 
3280,0 
2 
Taqsimlanmagan foyda 
2118,3 
3 
Pul mablag’lari 
1961,9 
3 
Kelgusi davr sarflari 
13758.9 
4 
Kassa 
100,0 
4 
Rezerv fondi 
2000,0 
5 
Debitorlar 
-bunak to’lovlari 
-boshqa debitorlar 
12390,7 
980,0 
5 
Kreditorlar 
-ish haqi bo’yicha qarz 
-boshqa kreditorlar 
343,9 
2000,0 
 
Balans 
32422.6 
 
Balans 
32422.6 
Yuqorida ko’rib chiqilgan xo’jalik muomalalarini balans tarkibiga ta’sirini 
quyidagi arifmetik ifodalarda ko’rsatish mumkin: 
1.
∑ A+∑U- ∑U ═ ∑P; 
2.
∑P+∑U-∑U═∑ A; 
3.
∑A+∑U═∑ P+∑U; 
4.
∑ A-∑U═∑ P-∑U; 
Bu yerda; 
1.
∑ A-balans aktiv tomoniningg jami summasi; 
2.
∑ U-sodir bo’lgan xo’jalik operatsiyasinig summasi; 
3.
∑ P- balans passiv tomonining jami summasi; 
Ko’rib chiqilgan misollardan quyidagi xulosalarni qilishimiz mumkin:
 
Birinchidan,
korxonalarning aktivlarini, passivlarini va majburiyatlarini 
tarkibiga, joylanishiga, paydo bo’lish manbaalariga ta’sir etuvchi barcha xo’jalik 
operatsiyalari iqtisodiy mazmun jihatidan to’rt guruhga bo’linar ekan;
 

---

245 
Ikkinchidan,
birinchi guruh xo’jalik operatsiyalar korxona aktivlarining 
tarkibiga, joylanishiga ta’sir etib balansning ikkita aktiv moddasida ichki o’zgarish 
sodir bo’ladi, balansning umumiy qiymati o’zgarmaydi. Bir aktiv modda kamaysa 
ikkinchi bir aktiv modda o’sha summaga ko’payadi. Mablag’larni shakli yoki 
saqlanish joyi o’zgaradi. Ya’ni mablag’larning qayta gruxlanishi sodir bo’ladi;