Buxoro davlat pedagogika instituti

Pedagogning IRD – mutaxassis sifatida pedagogning individual ravishda o‘zida u yoki bu kasbiy-pedagogik sifat, bilim, ko‘nikma, malakalar, kasbiy kompetentlik sifatlarini shakllantirish va rivojlantirish ehtiyojlariga tayangan holda ishlab chiqqan shaxsiy-amaliy xarakterdagi dasturi sanaladi. IRDda kasbiy faoliyatni tashkil etish uchun zarur bo‘lgan BKM, kasbiy kompetentlik sifatlarini shakllantirish va rivojlantirish muddatlari belgilanadi.
Taqdim etilgan nuqtai nazarlar bir-biriga zid emas, balki amaliyotchi o'qituvchining kasbiy kompetensiyasining mazmunini aks ettiruvchi qo'shimcha, ammo mutaxassis sifatlari o'quv jarayonida asoslanadi. Shunday qilib, masalan, E.A.Tarxanova, kelajakdagi o'qituvchining kasbiy mahoratini hisobga olgan holda, bu bilim, kasbiy va hayotiy tajriba, qadriyatlar va moyilliklardan foydalangan holda kasbiy pedagogik faoliyatning real vaziyatlarida yuzaga keladigan kasbiy muammolarni hal qilish qobiliyatini belgilaydigan integrativ xususiyat sifatida taqdim etadi. Shuni ta'kidlash kerakki, ushbu ta'rif kelajakdagi o'qituvchi va amaliy o'qituvchining malakasi xususiyatlari o'rtasidagi aniq chegaralarni ta'minlamaydi. Shu sababli, kelajakdagi mutaxassis va o'qituvchi-amaliyotchining vakolatidagi jiddiy farqlar haqida gapirish mumkin emas. Kasbiy kompetensiya darajasi haqida gapirish yanada to'g'ri.
Faoliyat predmetining kasbiy kompetensiyasining asosiy darajalari sifatida tadqiqotchilar ta'lim, kasbiy tayyorgarlik, kasbiy tajriba va professionallikni ta'kidladilar. O'qish va kasbiy tayyorgarlik universitetda ta'lim olish jarayonida shakllanadi, u yerda kasbiy tayyorgarlik ta'lim natijasi sifatida ko'rib chiqiladi. Kasbiy tajriba va professionallik mutaxassisning amaliy faoliyati jarayonida shakllantirilgan.

1. 
   professionallik kasbiy tajriba
   
2. 
   kasbiy tayyorgarlik
   
3. 
   o'qitish
   

Shakl 1. Faoliyat predmetining kasbiy vakolatining asosiy darajalari
Kasbiy kompetentsiyani shakllantirish ta'lim mazmuni orqali, shuningdek kasbning asoslarini o'zlashtirish jarayonida shakllangan kasbiy ko'nikmalar orqali amalga oshiriladi. S.A.Nelyubov ta'kidlashicha, kasbiy kompetentsiya avvalambor ma'lum bir mutaxassisni tayyorlash va tayyorlash bilan belgilanadi, shu jumladan kasbga yaxlit kontseptual yondoshish, ishning ahamiyatini tan olish, funktsiyalarni bajarishda maqbul ishlab chiqarish, kasbiy etika, o'zini o'zi boshqarish, o'zini o'zi tashkil etish va o'zini rivojlantirish.
Bo'lajak o'qituvchi sifatida talabalarning kasbiy mahoratini inobatga olgan holda, biz buni quyidagicha taqdim etishimiz mumkin (2-rasm):
Kasb-hunar ta'limi har qanday bosqichida o'qitish sifatini rejalashtirilgan natija bilan taqqoslashga imkon beradigan oraliq natija;
Universitet bitiruvchisi modelida ifodalangan bo'lajak o'qituvchini o'qitish va o'qitish maqsadi.
Bo'lajak o'qituvchi sifatida talabaning kasbiy mahorati
oraliq natija, ta'lim maqsadi,
o'qitish holatini tavsiflovchi,
o'quvchilarga sifatli ta'lim