Buxoro davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti ingliz tilshunoslik kafedrasi


masalan - masalan (exempli gratia)



Yüklə 170,5 Kb.
səhifə15/17
tarix19.05.2022
ölçüsü170,5 Kb.
#58689
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17
kuirs iwi2

masalan - masalan (exempli gratia)

pm-post meridiem

et al. - va boshqalar (va boshqalar)

va hokazo - et cetera

i.e. - id est


Nutqning boshqa qismida va boshqa xususiyatlar to'plamida yangi so'zni kiritish jarayoni, lekin hech qanday lotin elementlarini qo'shmasdan konversiya deb nomlanadi. Biroq, har doim bu asl va olingan so'zlarning asosiy shakllari bo'lib, ular bir-biriga mos keladigan va omonim ekanligini yodda tutish kerak. So'zning asosiy shakli tushunchani eng mavhum tarzda ifodalaydi. Ismlar uchun bu umumiy ish singular, sifatlar uchun-ijobiy shakl, fe'llar uchun-infinitiv va boshqalar. So'z shakllanishining o'ziga xos turi bo'lib, konversiya ko'plab tillarda mavjud, ammo zamonaviy ingliz tilida u alohida intensivlik bilan rivojlanadi. Bu erda asosiy sabab-bu so'zning tegishli bo'lgan qismini belgilaydigan signallarni yoki rasmiy belgilarni tasniflash sifatida xizmat qilishi mumkin bo'lgan morfologik elementlarning yo'qligi. Bu erda ba'zi misollar:
back (noun-спина, verb-обратный процесс, adj-задний, adv-снова, заново)
bosh sahifa (ot, fe'l, adj, adv)
jimjitlik (ot, fe'l)
yumaloq (ot, fe'l, adj, adv)
Bundan tashqari, ko'plab affikslar ingliz tilida homonimdir. Shunday qilib, umumiy tovush naqshida nutqning mumkin bo'lgan qismi haqida hech qanday ma'lumot mavjud emas.
oqlamoq-fe'l
qiz-ism
yog'och - adj.
ko'pincha-adv.
Konversiyani ingliz tilida keng tarqaladigan sabablarga ko'ra, Otto Jesperson ta'kidlaganidek, diaxronik ravishda murojaat qilish kerak. Ismlar va fe'llar birinchi navbatda ularning oxirlarini yo'qotish tufayli o'z shaklida bir xil bo'lib qoldi.
Qadimgi Ingliz Zamonaviy Ingliz Tili
caria(n) - fe'l parvarish(fe'l, ot)
joru-ism. uz
drincan-verb drink (fe'l,ot)
drinca, drinc-ism. uz
slepan-fe'l uyqu(fe'l,ot)
slep-ism. uz
Kamdan-kam hollarda bu zamonaviy ingliz tilida tushirilgan prefiks edi.
pemund-aql(fe'l, ot)
Frantsuz tilida nutqning turli qismlariga tegishli bo'lgan bir xil yo'nalishdagi ko'plab juft so'zlarni frantsuz tilidan qarz olishda ma'lum bir omonimiya zamonaviy ingliz tilida konversiyalar paydo bo'lishiga olib keldi. Bunday so'zlar affikslarni yo'qotishning mavjud naqshidan foydalangan va fonetik jihatdan bir xil bo'lgan:
Qadimgi Frantsuz Zamonaviy Ingliz Tili
eschequer (v) tekshirish (v / n)
eschec (n)
crier(v) faryod (v / n)
cri (n)
Ilmiy tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, konversiya muntazam yoki naqshli omonimiya. Bunday bo'lish u bir qator o'ziga xos xususiyatlarga ega, ya'ni qo'shimchalar va prefiks so'zlarni konvertatsiya qilish mumkin va zamonaviy ingliz tilida mavjud bo'lsa-da, bu hali ham kam uchraydi.
komissiya-v / n
Bu tabiiy ko'rinadi, chunki morfemalarga bo'linadigan so'z allaqachon ma'lum tarkibiy korrelyatsiyalarning a'zosi hisoblanadi. Shunday qilib, biz otdan fe'l hosil qila olmaymiz kelish, chunki bir xil ildizning fe'li mavjud - kelish. Shuni unutmaslik kerakki, bu aylantirish so'z-bino bir Birlashgan morfologik va sintaktik yo'lidir.


XULOSA
Bu har doim sifatdosh bilan so'zlar ham konvertatsiya hollarda ataladi mumkin ism bir paradigma qo'yish borib taqaladi yoki yo'qligini bir savol bo'ldi (xususiy, bir asir, bir kap-katta, bir erkak, neytral, bir ona, radikal, intellektual, bir mexanik, qizil, va hokazo.) Shu bilan birga, sof konversiya va substantivatsiya qilingan sifatlar bilan hosil qilingan so'zlar o'rtasida katta farq borligini anglash kerak, konversiyalar esa ular olingan so'zlar bilan muntazam juft omonimlarni hosil qiladi, substantivatsiya holatida bunday muntazam homonimiya namunasi mumkin emas.
Ingliz tilidagi barcha substantivatsiya holatlari ushbu so'z hosil qilish jarayonining turli darajalarini ko'rsatishi mumkin:
1) to'liq substantivatsiya- "xususiy" - bu yerda substantivatsiyalashgan shaklning ma'nosi krutial ravishda o'zgaradi.
2) qisman substantivatsiya-odamlarning guruhlarini bildiruvchi so'zlarda: ko'rlar, o'liklar, inglizlar, kambag'allar va boshqalar.
Bunday holatlar qisman substantivatsiyalangan hisoblanadi, chunki ular hech qachon o'zgarmaydi va shu bilan tegishli sifatlar bilan to'liq o'xshashlikni ko'rsating. Ular faqat aniq maqolalar bilan ishlatiladi. Tilshunoslar orasida kuchli fikr bor, deb atalmish "qisman substantivated sifatlar" cliptisized iboralar ko'proq narsa emas, dastlab bir sifat iborat (Participle II) + bir ot, qaysi birikma istisno chiqib o'ng yoki ikkinchi element edi. A o'rnatilgan ifoda, o'rganish ob'ekti bo'lib, bitta, bo'linmas, ixtisoslashgan ma'no bilan ajralib turadigan, soni ikkitadan kam bo'lmagan (lekin odatda ko'proq) so'zlar guruhidir, shuning uchun har bir to'plam ifodasini alohida birlik sifatida ko'rish mumkin va alohida so'zga tenglashtirish mumkin. Rivojlangan tarixga ega bo'lgan har qanday zamonaviy tilda to'plamli iboralar soni juda katta va bunday birliklarning tabiati juda ko'p qirrali. Bu o'ylash keng tarqalgan xato, majmui ifoda uning mavjudligi so'zlashuv nutqi bilan xarakterlaydi va har doim uning semantik tarkibida ma'noga bir elementi oshiradi, deb, hissiyot kabi, baholash, intensivligi, va boshqalar. - bu xato. O'rnatilgan iboralar stilistik jihatdan neytral bo'lishi mumkin, ular atamalar bo'lishi mumkin, garchi ularning aksariyati tabiatan juda so'zlashuv. Ingliz tilidagi odatiy misollardunyouchun emas, qizil harflar kuni oldida, log kabi uxlashuchun u so'zsiz ketadiva hokazo. To'plamli iboralarning boshlang'ich muammosi ularni nomlashdir va bu erda variantlar frazeologiya, frazeologik birliklar va iboralardir. Biroq, frazeologiya va frazeologik birlik atamalari rus tilshunosligida tan olingan. Bundan tashqari, frazeologiya atamasi tilshunoslikning ushbu turdagi so'z guruhlarini o'rganadigan sohasini ham anglatadi. Shuni ham yodda tutishimiz kerakki, milliy ovozli frazeologik bo'lim rus tilshunosligida eng yaxshi o'rganilgan, ammo bunday birliklar zamonaviy G'arb tilshunosligida hali ham juda yomon va tizimli ravishda o'rganilmagan. G'arb mamlakatlari tilshunoslari asosan tern idiomalarini ikkala so'z guruhiga va bitta so'z birliklariga qo'llaydilar. Bu u yoki bu birlikda namoyon bo'ladigan majoziy ma'no zaminida amalga oshadi. Aslida bu birliklarning barchasi juda heterojen (o'zgaruvchan). Bu erda biz topish mumkin:
a) expressive collaquialisms (to know the rapes (znat VSE come on/vixadi));
b) demotivated units (tit for tat (Zub za Zub));
C)terminology (direct object, empty verse, Adam's Apple);
d)multiplicity of political clichés (summit meeting, Cold War);
e) emotional neutral compounds (forgo, much, much, look forward, also).
Belgilangan iboralarni bepul iboralar va yarim sobit kombinatsiyalar bilan aralashtirmaslik kerak. Erkin ibora qolgan elementlarning natijasiz semantik o'zgarmasdan uning har qanday elementini almashtirishga osonlikcha imkon beradi, masalan.erta borish ga o'zgartirilishi mumkin kech borish, va ma'nosi boring o'zgarmaydi, shuningdek biz uni o'zgartirishimiz mumkin erta boshlashuchun, va boshqalar. Yarim sobit kombinatsiyalarda o'rnini bosuvchi moddalar ham mavjud, ammo ularning chegaralari so'zlarning semantik xususiyatlari bilan belgilanadi, ular almashtirish uchun ishlatilishi mumkin. Masalan, so'zdan iborat naqsh mavjud borish + preposition + maqolasiz ism, masalan.maktabga borish. Biroq, aytilgan naqsh faqat joy nomlari bilan ishlatiladi, masalan.kasalxonaga borish,sudgaborish, ma'ruzagaborish, bozorga borish va hk. Shu nuqtai nazardan, agar ibora ichidagi elementlarning biron bir o'rnini bosish bitta element uchun faqat bir nechta sinonimlar bilan cheklangan bo'lsa, bu odatda asosiy emas yoki bunday almashtirish mumkin emas, ya'ni agar iboraning elementlari har doim bir xil bo'lsa, ya'ni bir xil grammatik shaklda ishlatiladi. so'z tartibi, sobit kontekstni yaratish, keyin guruh belgilangan ifodadir. Nomlash to'plami iborasi, frazeologik birlik yoki frazeologik mavjudot yoki idiomadan farqli o'laroq, eng neytral, shuning uchun eng maqbuldir. This way we do not change anything in such structures as first night, to gild the pill (подсластить горькую пилюлю), on the other hand, calf love (детская любовь, юношеское увлечение), to and fro.

Yüklə 170,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   17




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin