Central asian journal of education and innovation

 
Page 39 
 
CENTRAL ASIAN JOURNAL OF EDUCATION 
AND INNOVATION 
Volume 2, Issue 2, Part 2 February 2023 
www.in-academy.uz 
oʼz-oʼzini boshqara bilish qobiliyatiga egaligini koʼrsatdi. Oqibatda talabalar oʼqituvchining 
ruhan barqaror ekanliklarini angladi. Shu sababli keyingi safar ular oʼqituvchini kamsitish 
yoki ustidan kulishni istashmaydi. Bayon etilgan vaziyatda oʼqituvchi:
Oʼqituvchining yechimi. Tarix fani oʼqituvchisi qoʼllagan metodlar: 
1) hikoya;
2) tushuntirish; 
3) tasvirlash;
4) suhbat;
5) namoyish. 
4. Taʼlim-tarbiya jarayonlari, pedagogik faoliyat hamda hodisaning tarkibiy elementlarini 
tizimlashtirish, sintezlash, bosqichlarni izchil ifodalashni taqozo etadigan keys. Keys bayoni. 
Mashq bajarishni tashkil etish bosqichlari:
1) oʼqituvchi nazorati ostida talabalar tomonidan oʼquv harakatining;
2) zarur koʼnikma va malakalar shakllangunicha oʼquv harakatlarning koʼp bora takrorlanishi;
3) dastlabki bajarilishi oʼqituvchining faoliyat maqsadi va mazmunini tushuntirishi; 
4) topshiriqni bajarish ketma-ketligini koʼrsatishi. Ushbu holatda mashq bajarishni tashkil 
etish bosqichlari notoʼgʼri koʼrsatilgan. Keys topshirigʼi. Mashq bajarishni tashkil etish 
bosqichlarini zarur izchillikda ifodalang. Oʼqituvchining yechimi.
Mashq bajarishni tashkil etish bosqichlari:
1) oʼqituvchining faoliyat maqsadi va mazmunini tushuntirishi; 
2) topshiriqni bajarish ketma-ketligini koʼrsatishi; 
3) oʼqituvchi nazorati ostida talabalar tomonidan oʼquv harakatining dastlabki bajarilishi;
4) zarur koʼnikma va malakalar shakllangunicha oʼquv harakatlarning koʼp bora takrorlanishi.
5. Pedagogik bilimlarni amalda qoʼllash, mavjud koʼnikma va malakalarni toʼlaqonli namoyon 
etishga doir keys. Keys bayoni. Ogʼzaki bayon qilish metodlari talabalarning umumiy 
madaniyati, mantiqiy fikrlash va bilish qobiliyatini rivojlantirishga xizmat qiladi. Keys 
topshirigʼi. Ogʼzaki bayon qilish metodi turlarini “Baliq skeleti” grafik organayzerida ifodalang. 
Oʼqituvchining yechimi: Bugungi kunda respublika taʼlim muassasalaria taʼlim oluvchilar 
faoliyatini nazorat qilishda “assesment” sinovi keng qoʼllanilmoqda. “Аssesment” 
texnologiyasi (ingl. “essesment” – “baho”, “baholash”) – talabalarning bilim, koʼnikma va 
malakalari darajasini har tomonlama, xolis baholash imkoniyatini taʼminlovchi topshiriqlar 
toʼplami Mazkur texnologiya shaxsning kasbiy tayyorgarligi, mutaxassis sifatida 
shakllanganlik darajasi hamda kasbiy kompetentlik sifatlariga egaligini aniqlash, baholashga 
xizmat qiladi.
Bozor munosabatlari sharoitida mehnat bozorida ustuvor oʼrin egallagan kuchli raqobatga 
bardoshli boʼlish har bir mutaxassisdan kasbiy kompetentlikka ega boʼlish, uni izchil ravishda 
oshirib borishni taqozo etmoqda. “Аssesment” texnologiyaning yaratilish tarixi oʼtgan asrning 
30-40- yillariga borib taqaladi. Dastlab texnologiya mavjud harbiy vaziyatlarni toʼgʼri baholay 
oladigan, harbiy harakatlar jarayonini samarali boshqaradigan, zarur oʼrinlarda oqilona 
harakatni tashkil eta oladigan ingliz hamda nemis harbiylari orasidan bilimdon, tadbirkor, 
mahoratli harbiylar, shuningdek, ofitserlarni tanlash maqsadida qoʼllanilgan. Keyinchalik 
ushbu texnologiya tadbirkorlik sohasiga ham samarali tatbiq etildi. Texnologiya birinchi 
marta 1954-yilda “AT&T” kompaniyasi tomonidan tadqiqot dasturlarini amalga oshirish 
doirasida qoʼllanilgan Toʼrt yildan soʼng malakali menejerlarni tanlash maqsadida qoʼllanila 

---