Dispersiya va standart og’ishish nima va qanday hisoblanadi?
Javobi. Dispersiya statistika da ma'lumotlar ning necha taqdirda ajralganligini ifodalaydi. Dispersiya, ma'lumotlarning o'rtacha qiymatdan qancha uzoq bo'lishi, ya'ni o'rtacha qiymatning qiymatlar to'plami bilan qanchalik uzoqlikka ega bo'lganligini ko'rsatadi.
Standart o'zgarish, ma'lumotlar to'plamidagi qiymatlarning o'zaro dalolatli bo'lishini ko'rsatadi. Standart og'ishish, ma'lumotlarning o'zgarishi darajasini ifodalaydi. Bu, ma'lumotlar to'plamidagi har bir qiymatning o'rtacha qiymatdan necha og'ir yoki hafif ekanligini aytadi.
Dispersiya va standart og'ishishning hisoblanishi quyidagi formulasidan foydalaniladi:
Dispersiya = [(x1 - x)2 + (x2 - x)2 + ... + (xn - x)2] / n
Standart o'qish = Dispersiya
Bu formulalarda, xi - ma'lumotlar to'plamidagi birinchi qiymat, x - ma'lumotlar to'plamidagi o'rtacha qiymat va n - ma'lumotlar soni.
Pearson korrelyatsiya kofitsenti qanday hisoblaniladi?
Javobi. Pearson korrelyatsiya koefitsenti statistikada ma'lumotlar o'rtasidagi bog'liqlikni (yo'qolishni) aniqlashda foydalaniluvchi ko'p ishlatiladigan bir ko'rsatkich hisoblanadi. Bu koefitsent -1 va +1 oralig'ida bo'lishi mumkin va ko'rsatkichning qarama-qarshi yo'nalishda (tushunmovchilikda) ham o'zgartirish mumkin. Koefitsent 1 ga yaqin bo'lganda, ikkala ma'lumotlar o'rtasidagi bog'liqlik kuchliroq, -1 ga yaqin bo'lganda esa, ular orasidagi bog'liqlik kuchliroq yo'qolishga yaqin.
Pearson korrelyatsiya kofitsenti quyidagi formuladan hisoblanadi:
r = [R - X(X - x)(y - y)] / r - x(X-x)2 R-X(X-y)2]
Bu formulada, x va y bir xususiyatlar jadvallari, x̅ va y̅ ularning o'rtacha qiymatlari, Σ simvollari jumlalash amallarini ifodalaydi. Korrelyatsiya kofitsenti qiymati, -1 va +1 oralig'ida bo'ladi. Ko'p paytlarda, korrelyatsiya kofitsenti hisoblanayotgan ma'lumotlar soni juda ko'p bo'lgani uchun, ko'rsatkich Excel yoki boshqa dasturlar yordamida hisoblanishi osonroq bo'ladi.
