umumiy tamoyillar tizimi ishlab chiqilgan:
1) onglilik va faollik — bilimni talabalar tomonidan ongli ravishda va faol qatnashib
egallashlik;
2) ko‗rgazmalilik — ―yuz marotaba eshitgandan bir marotaba ko‗rgan yaxshi‖
tamoyilidan kelib chiqib, bilim berishda turli tuman ko‗rgazma qurollardan samarali foydalanish;
3) tizimlilik va muntazamlilik — bilimni ma‘lum bir tizimda va uzluksiz ravishda berib
borish;
4) mustahkamlik — bilimni tushunarli tilda qayta-qayta takrorlash yo‗li bilan berish;
5) tushunarlilik — bilimni hammaga tushunarli va hammabop qilib berish;
6) ilmiylik — bilimni talabalarga avvaldan mavjud bilimlarga asoslanib va ulardan kelib
chiqqan holda berish;
7) nazariya va amaliyot birligi — bilim berishda nazariy bilimlarning amaliyotda
ishlashini, ya‘ni uni hayot bilan, amaliyot bilan bog‗liqligini ko‗rsatib berish.
Onglilik va faollik tamoyili. Bu tamoyil asosida ilm tomonidan aniqlangan, insonning
haqiqiy bilim egallashi uchun, u-bu bilimlarni chuqur anglab yetgan holda aqliy quvvatini
intensiv ishlatishi natijasida yetishi mumkin, degan qonuniyat yotadi. Bilimlarni anglaganlik
holati quyidagi omillardan kelib chiqadi: o‗qishning sababi; talabaning bilish faolligi darajasi;
talabalarning bilish faolligining boshqarilishi va bilim berishni tashkil qilish hamda boshqa
omillar. Ko‗rgazmalilik tamoyili. Bu hammaga ma‘lum va tushunarli bo‗ladigan tamoyillardan
biri bo‗lib, u qadimiy zamonlardan qo‗llanilib kelingan. Buning asosida quyidagi qonuniyatlar
yotadi: birinchidan, ko‗rish va eshitish orqali olingan axborotlar miyaga turlicha ta‘sir etib,
turlicha xotirada saqlanadi. Qisqacha qilib aytganda, ko‗z bilan ko‗rganda qulok bilan
50
eshitgandagiga nisbatan besh-olti barobar ko‗p axborot olinib, uning miyada saqlanish darajasi
ham yuqori. Ikkinchidan, ko‗zdan borgan axborot qayta ishlashga muhtoj emas.