Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN
Yüklə 364,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
| 228 | parlaklığı cennetteki derecelerini gösterir. Cennette göksel arabalarla çeşitli deva lar ve dans eden göksel kızlar yaşar. Bununla birlikte tanrılarla savaşan şeytanlar da vardır. Hindu cennet anlayışında yaşlılık, açlık, susuzluk, sıcak, soğuk, hastalık gibi kötü durumlar bulunmamaktadır. Bu mekânda birçok cennet bahçesi bulunur. Cennete layık olanlar parlak süptil (ince) bedenleriyle donatılmışlardır. Hinduizm’e göre cennet is - tenilen herşeyin somutlaşabildiği bir düşünce diyarıdır. Bu da zihinsel ve şehvetli bir zevk alanını oluşturur. Her insan kendi cennetini zevklerine göre kurar. Ancak zevkler bireye sonsuz ve gerçek mutluluğu bahşet - mez. Gerçekliğe susamış bilge kişiler cennetin zevklerine aldırış etmezler. Cenneti cennet yapan ihtiyaçlar ve arzulardır. Ruhun sonsuz mutluluğu ise kişinin içinde olan Atman okyanusuna dalmayla gerçekleşir 107 . Hinduizm’de cennet, erdemli işler yapan ruhların karma sının meyvelerini toplamak için bulundukları mekândır. Cennet âlemine erdemli ruhlar, yani duyularını kontrol edenler, hayır ve iyi işler yapanlar, savaş izleri taşıyan kahramanlar ve kötülüklerden uzak duranlar girerler. Ruhlar iyi amellerinin meyveleri tüke - ninceye kadar cennette kalırlar. Cennette iyi amellerinin karşılığı bittiğinde ruh tekrar bedenlenerek dünya - ya döner. Sonlu tanrısal alemdeki sonlu cennet ebedi değildir, iyi karma tükenince sona erer. Ancak dünya hayatında iyi eylemlerde bulunan kimse öldüğünde cennette bir deva olabilir. Bununla birlikte cennette yeni bir karma oluşturulmaz 108 . Göksel cennettin avantajlarının yanısıra dezavantajı da vardır. Cennetin er - dem meyveleri tükendiğinde kişinin bilinci şaşkın, kalbini korku sarmış bir şekilde dünya düzlemine düşer, yani tekrar ruhgöçüne tabi olur. Hint literatüründe cehennem naraka terimiyle karşılanır. Sanskritçe insan anlamına gelen “ nr/nar ” ile mutsuzluk anlamında “ aka ” kelimelerinin birleşiminden türemiştir ve “insanın mutsuzluğu” anlamındadır. Hindu inancına göre cehennem yerin altındadır. Dolayısıyla yeraltı alemidir. Ancak bu alem de tanrısal alemdir veya duyular aleminin ötesindedir, çünkü ruhların gittiği alemdir. Dünya mekânı ise göksel cennet âlemi ile yeraltındaki cehennem âlemi arasında yer alır 109 . Hinduizm kutsal metinlerinden Bhagavadgita’da cehenneme giriş yolları; “ Bu cehennemin kapısı üçtür: Tutku, öfke ve açgözlülük. Bunlar ruhu yok eder. Bu yüzden bunlardan da sakınmak gerekir.” 110 sözleriyle ifade edilir. Puranalarda ise işkence yeri ya da ce - hennem mekânından bahsedilir. Cehennem dünya yaşamında kötü karma biriktirenlerin keskin, şiddetli ve yoğun acı çektikleri âlemdir. Bu âlem kötü eylemler yapanların bir şans daha elde etmek için dünya âlemine geri döndüğü mekândır. Hinduizm’de cehennemin hükümdarı ölüm tanrısı Yama’dır. Ancak Yama hem günah ve ceza hem de se - vap ve mükafat yönünde etkili bir tanrıdır. Yama, Hinduların günahlarını Chitragupta adlı deftere kaydeder. Hindu kutsal metinlerinde Chitragupta , insanların karma larına göre ödül ve ceza kaydını tutan tanrı olarak tasavvur edilir 111 . Yama’nın diyarında günahkârlar cezalandırıldıkları zaman “ yatana-deha ” adlı kalın bir beden giyinirler. Cehennem azabı ıslah edicidir, ruh yeniden doğduğunda cehennemdeki cezayı anımsa - maz. Fakat eğitici etki vicdandadır. Cehennem ateşiyle temizlenen ruh, daha keskin bir vicdanla yeniden doğar. Bir sonraki doğumda yetilerini daha iyi kullanabilir 112 . Ceza ve mükafat anlamı taşıyan ve bunların da sonluluğunu ihtiva eden tanrısal alemin sonlu durakla - rı olan cennet ve cehennem, mokşa ya ulaşamayan ruhun törpülenerek ruhgöçüne tabi olması için vardır. Nihai hedef mokşa dır, ruhgöçü ise kurtuluş için imkan ve yeniden denemedir. Ruhgöçünde etkili olan ise arzulardır, avidya dır. Avidya , gerçekliği olmayanın gerçekmiş gibi algılanmasıdır. Arzulardan kaynaklanan bu algı ruhun yeniden yaşam döngüsünün pençesinde hapsolmasına yol açar. Ancak ilahi mutluluk ve nihai kurtuluş arzusu mokşa yla yüce Brahman’da sonuçlanır 113 . İnsanoğlunun karma larının sonucuna göre cenn - net ve cehennem doğa yasasının bir gereği olarak dünya âlemi kadar gerçektir. Ancak mutlak bakış açısına göre ne cennet ne de cehennem vardır. Cennet de cehennem de kalıcı bir mesken değildir. Bunlar psikolojik 107 Dwivedi, “Svarga”, 1. 108 Dwivedi, “Naraka”, 1. 109 Dwivedi, “Naraka”, 1. 110 Bhagavadgita , çev. Korhan Kaya (Ankara: Dost, 2011), 68. 111 Sivananda, What Becomes After Death? , 23. 112 Sivananda, What Becomes After Death? , 59. 113 Ali İsra Güngör - Cemil Kutlutürk, “Upanişadların Temel Kavramları, Getirdiği Yeni Yaklaşımlar ve Hint Dinî ve Fel - sefî Dünyasına Katkıları” 12/35 (2009), 43. |