Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN
Yüklə 364,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.1. MRTYU : ÖLÜM VE CENAZE RİTÜELİ
|
• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
| 225 | doğumda her iki tür karma nın çalışması mümkün değildir. Ruhun iyi karma sı cennette karşılığını almasına karşın kötü karma sı onu farklı formlarda ya da hastalığa muzdarip bir yaşamla tekrar dünyaya düşürebilir 83 . 4. MRTYU : ÖLÜMÜN CENAZE RITÜELI VE ÖLÜM SONRASI HAYATLA İLİŞKİSİ Hint kutsal metinlerinde, mitolojide ölüm mefhumu şekillenirken bir taraftan da insan yaşamını ve ce - naze ritüelini biçimlendirmiştir. Aynı zamanda ölüm sonrası hayat fikri de yaratılış fikrine paralel geliş - miş, hem de kutsal metinlerde ölüme yüklenen anlama göre biçimlenmiştir. Aslında bu ruhgöçü ve mokşa fikrinde özetlenebilir. Ölümün yaşamla ilgili son fiili yönü ölüm olayı ve cenaze ritüelidir. Bunlar insanın ölümüyle ilgili konulardır, yani bireysel ölüm ve onun etrafında şekillenen hususlardır. Yaratılış nasıl evren ve insan üzerine kuruluysa son da bu ikisi üzerine kuruludur. Bu nedenle evrenin ölümü kıyamet olarak da ifade edilebilir. Kıyamet sonrası yaşam ise ölüm sonrası hayat, yani ahiret fikridir. Dolayısıyla ölümün ruhgöçü fikrine bağlı iki boyutu vardır, ilki insanın ölümüdür, ikincisi insanın da içinde bulunduğu evrenin ölümüdür. İlki bireyin ölümü ve cenaze ritüeli, ikincisi ise kıyamet ve ölüm sonrası hayat fikri üzerinden işlenmiştir. Buna göre konu “Mrtyu: Ölüm ve Cenaze Ritüeli” ve “Mrtyu: Ölümün Ölüm Sonrası Hayatla İlişkisi” alt başlıklarıyla ele alınmıştır. 4.1. MRTYU : ÖLÜM VE CENAZE RİTÜELİ Hinduizm’de ölümün, ölüm sonrası hayatta yürünen bilinmeyen ve gözle görülmeyen iki yolu vardır. İlki yeniden bedenlenmeye, ikincisiyse mokşa ya çıkan yoldur. İkisi de Hindu yaşamını biçimlendirirken kişiyi iyi karma ya yönlendirir. İyi karma ise hayatı dine uygun yaşama anlamı taşır. Yaşam ölüme yükle - nen anlamıyla yaşanırken ölüme hazırlık mahiyetindedir. Bu, iyi bir ölümle ölmek fikrini doğurur. Cenaze ritüeli de buna göre şekillenir. Hinduizm’de ölüm ya kurtuluş ya da yeniden doğuş olduğu için, özellikle ikincisi cenaze ritüelini biçimlendirir. Çünkü buna göre ölüm bir son değil, bir sonraki yaşama hazırlıktır. Bu nedenle ölüm üzücü bir durum olmanın yanısıra mokşa ya erişmek ya da bu olmazsa iyi bir doğumla yeniden doğmak için bir kutlamadır. Böylece burada ölümün yaratılış ve doğuş anlamı açığa çıkar. Hinduizm’de beden ve ruh fikri ölüm, ölüm sonrası hayat, ahiret, ruhgöçü ve mokşa fikriyle doğrudan ilişkilidir. Hinduizm’de beden ve evrenin maddi yönü olumsuz kabul edilmemiştir, çünkü her şey mutlak iyi olan Mutlak Bir’den çıkmıştır. Ancak ruh da Mutlak Bir’dendir ve ruhun asıl vatanı ve kurtularak ulaş - ması gereken yer de Mutlak Bir’dir, ona ulaşmaktır. Bu nedenle Hinduizm’de kurtuluş ruh içindir. Beden ise geçici duraklardır. Bedenin ruhu kuşatma ve hapsetme özelliği vardır. Bu nedenle Hindular ruhun du - raklarda kalmasını engellemek ve başka bedenlere geçişini hızlandırmak amacıyla ölülerin yakılması gele - neğini geliştirmişlerdir 84 . Hindu inancına göre cenaze ritüelinde, ateşin alevleri yaratıcı tanrı Brahma’yı temsil eder ve ateş yeni doğum için ruhu temizler. Hindular ölümü bir sürecin sonu olarak görmediğinden cenaze ritüellerinde odaklanılan ve amaçlanılan şey yaşamın ötesinin güçlendirilmesidir 85 . Cenazede bedenin yakılması bir yok oluştur. Ancak bu bedensel yok oluştur ve birey için geçerlidir. Bu anlam evrensel yeniden doğum, yani kalpa çağları söz konusu olduğunda evrensel bedenin yok oluşu anlamına gelir. Evrenin yeniden bedenlen - mesi, Bhagavat Gita’da Şri Bhagavan (Krişna)’ın sözünde açıkça görülür. Şri Bhagavan, evrende dharma azalıp adharma yükseldiğinde (her yuga da) iyiler korunarak ve kötüler yok edilerek dharma nın yeniden kurulması için yeniden bedenlendiğini söyler 86 . Hindu geleneği cenazeyle ilgili inanç ve uygulamaların ayrıntılarında farklılıklar barındırsa da temelde aynıdır. Hindu inancına göre ölmekte olan kişi için Brahmin (din adamı) kişinin ailesiyle birlikte kutsal 83 Sivananda, What Becomes After Death? , 20. 84 Hinduism: Grade 12 World of Religions: A Canadian Perspective (Manitoba, Canada: Manitoba Education, 2019), 74. 85 “Funeral Rites Across Different Cultures”, Юго-Западный государственный университет, 37. 86 Bhagavad-Gītā: As It Is Complete Edition (New York: Collier Books, 1972)4.7-8; Ayr. bkz. Bhagavadgita: Hinduların Kutsal Kitabı , çev. Korhan Kaya (Ankara: Dost Kitabevi, 2001)4.7-8. |