Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN
Yüklə 364,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
| 226 | metinleri okur. Ölmekte olanın ruhunun bir sonraki hayata rahat geçişinin sağlanması için kişi yataktan yere bırakılır. Ölmekte olana kutsal Ganj Nehri’nın suyu verilir ya da üzerine su serpilir 87 . Temiz bir yere yatırılan cenazenin başı güneye doğru gelecek şekilde olmalıdır. Bu esnada ölen kişinin yakınında yakılan ateşe tereyağı, süt gibi çeşitli sunular takdim edilirken cenazenin sağ eline dokunulur ve çeşitli ilahiler oku - nur. Ölen kişinin başında icra edilen bu uygulama erken dönemde kurban merkezli din anlayışının cenaze geleneği olan “ homa” ritüelinin devamı şeklindedir. Ancak zaman içerisinde bu uygulama önemini kısmen kaybetmiştir. Bu yüzden nadiren uygulanmaktadır 88 . Günümüzde ise bireyin bileğine ip bağlanır, diline kutsal fesleğen yaprağı konur. Kutsal fesleğen yaprağı tıbbi özelliklerinin yanısıra evrenin koruyucusu ve yaşatıcısı tanrı Vişnu’nun sembolüdür. Ölümden kısa bir süre sonra aile ölenin etrafında dualar eder. An - cak dua edenler kirli sayıldığından ölene dokunamazlar. Bu sebeple kutsal iplikler ve dini nesneler ölenin üzerinden çıkartılmaz 89 . Sonlu bedenin kirli olması fikri, ruhun ondan kurtulması fikrini de doğurmuştur. Dolayısıyla asıl, kutsal ve ölümsüz olan ruhtur. Çünkü Atman, Brahman’dan gelir ve nihai kurtuluşta da geldiği yere geri döner. Kutsal metinlere dayalı Hindu geleneğinde ölenin en büyük oğlu veya küçük oğlu cenaze ve yasta önem - li bir yerde durur. Çünkü Hindu kutsal metinleri ortanca oğlun son ayinleri gerçekleştirmesini yasaklar. Ölenin oğlu yoksa bu görev aileden başka bir erkek tarafından icra edilmesi gerekir 90 . Cenaze ritüelinde vefat eden kişi öncelikle yıkanır, daha sonra ona beyaz ve yeni geleneksel Hint kıyafetleri giydirilir. Ölen kişiye giydirilen yeni elbiseler ölümden sonraki hayata geçişi sembolize eder. 91 Ölen kişi kadın ise pembe veya kırmızı sari giydirilir 92 . Ölen kişiye giydirilen giysiler genellikle kadının babası ya da erkek kardeşi tarafından temin edilir. Daha sonra çiçekler konulmuş tabuta yerleştirilir. Hindu inancına göre ölen kişi 24 saat süre zarfında yakılmalıdır. Geleneksel olarak bir yaşın altındaki çocuklara yakılma yerine gömme ritü - eli uygulanır. Ölü yakma ateşi ile Agni’nin sunak ateşi tekrar yakılmış olur 93 . Sunak yılın gecelerine denk gelen 360 tuğla ile ve günlerine karşılık gelen 360 yajusmati tuğlasıyla inşa edilir. Ateş sunağının inşası hem zamanın hem de dünyanın yeniden yapılanmasıdır 94 . Bu ölümün yıl ve zaman anlamıyla da ilgilidir. Sınırlı-ölümlü bir sürenin dolması ve yenisinin başlaması anlamındadır. Hindistan’da ölü yakma genel olarak birçok kentte ve Ganj Nehri yakınlarında bulunan elektirikli kre - matoryumlarda yapılır. Bunun dışında köylerde ise ceset, bambulardan yapılmış bir sedyeye konularak öle - nin erkek akrabalarının omuzları üzerinde yakma ritüeli alanına götürülür. Ölü yakma alanlarında cesedin başı kuzeye, yani Himalayalardaki Kailasha Dağı yönüne bakacak şekilde odun yığınının üzerine yerleş - tirilir. Odunların ateşte yanmasını kolaylaştırmak için öncelikle “ ghee ” veya arıtılmış terayağı dökülür 95 . Ardından ölenin oğlu, erkek kardeşi ya da erkek kardeşinin oğlu tarafından dualar, yani mantralar okunur. Bu mantralar ruhun beş prana sının ve yaşam soluğunun bedenden ayrılması için okunan ilahilerdir. Çağrı - lan ruh havayla karışabilir. Beden kendini oluşturan toprak, su, ateş, hava ve eter bileşenleriyle çözülmeye bırakılır. Bu sebeple odunlar ateşe verilir ve beden ateşe sunulur. Ateşe sunmayla ruhun ötelere ilerlemesi sağlanır 96 . Odunların hızlı yanması için pahalı bir ağaç olan sandal ağacı en uygunudur. Cesedin ateşe veril - mesi esnasında yas tutan kişiler ateşe meyve, çiçek, kokulu baharatlar ve tütsü atarlar. Cenaze ritüelinin ate - şi söndükten sonra ateşi yakan erkek birey kapol kriya ritüelini gerçekleştirir. Bu ritüelde kafatası uzun bir sırıkla kırılarak ruhun çıkması sağlanır 97 . Cenaze ritüelinin dördüncü ya da üçüncü gününde yas tutan kişi 87 Shirley Firth, “End-of-life: A Hindu view”, Lancet 366/ (01 Ağustos 2005), 683. 88 Kutlutürk, “Hinduizm’de Cenaze Törenleri”, 182. 89 “Funeral Rites”, 37. 90 Hindu Funeral Rites and Rituals (London: Shree Kutch Satsang Swaminarayan Temple (Mandir), 2006), 23. 91 Kutlutürk, “Hinduizm’de Cenaze Törenleri”, 182. 92 “Funeral Rites”, 37. 93 Aditi G. Samarth, The Survival of Hindu Cremation Myths and Rituals in 21st Century Practice: Three Contemporary Case Study (The University of Texas, 2018), 63. 94 Mircea Eliade, Kutsal ve Kutsal-Dışı , çev. Ali Berktay (İstanbul: Alfa Mitoloji, 2017), 68. 95 “Funeral Rites”, 38. 96 Sivananda, What Becomes After Death? , 7. 97 Aditi G. Samarth, The Survival of Hindu Cremation Myths and Rituals in 21st Century Practice: Three Cotemporary Case Study (The University of Texas at Dallas, 2018), 48. |