Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN
Yüklə 364,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
| 230 | SONUÇ Hinduizm’de ölüm ( mrtyu ), Vedalardan itibaren kutsal metinlerde belirginleşirken başlangıçtaki yokluk ve açlık, dolayısıyla doğum anlamında yer almıştır. Upanişadlarda ruhgöçü ve mokşa fikrinin belirginleş - mesi ölüme yüklenen anlamı da açığa çıkarmıştır. Mahabharata’da ise yaratılışta ölümün başlangıcı, yara - tılmışların Mutlak Bir’den ayrılması söz konusu olmuştur. Ölüm tanrıçası Mrtyu mitolojide önemli bir yerde dururken onun üç soluğu Agni, Vayu ve Aditya ölümle ilişkili tanrılar olarak tespit edilmiştir. Mrtyu tüm yaratılmış varlıkların efendisidir ve canlıların dünyasına hükmeder. Agni, cenazeleri yakma ritüeliyle ilişkili olan ateş tanrısıdır. Cenazenin kurban, ateşte yakmanın sunu anlamı vardır. Ateşte yakma arınma anlamındadır ve tanrısal aleme geçişi hızlandırma ve kolaylaştır - mayı hedefler. Ölümün başlangıç ve son anlamlı iki yönü, ruhgöçü ve evrensel yeni doğum ile doğrudan ilişkilidir. Ruhgöçüne tabi olma ölüm ve doğum döngüsünü ifade ederken mokşa da gerçekleşense yeniden doğumla yaşanan ölümden sonsuz olarak kurtuluştur. Kurtuluşa eremeyen ruh için ruhgöçü, yeni bir karma yla ölmek ve yeniden bedenlenmeyle-doğumla yeni bir mokşaya ulaşma imkanıdır. Hinduizm’de ölümsüz olan ruhtur, beden ise maddi aleme aittir ve bu nedenle cenaze ritüelinde yakıla - rak kurban edilen bedendir, ancak ruhun ıslahı da söz konusudur. Bu ıslah, samsara çarkında ruh Mutlak Ruh’la birleşene kadar devam eder. Karma , ölüm sonrasında cennet ve cehennemi, ruhgöçünü belirler. Cen - net ve cehennem yaratılmış tanrısal alemin varlıklarıdır ve ruh bu aleme özgü bedenlenme yaşar. Evrensel ruhgöçü denebilecek evrenin yenilenmesi fikri de vardır. Buna göre evrensel ölüm ve doğum, kıyametin kopması ve yeni yaratılış anlamındadır. Dolayısıyla insanın yaşadığı alemler ve tanrısal varlıkların bulun - duğu alem yaratılmış ve sonludur. Buna göre zaman, mekân, tanrılar, evren ve içindekiler yaratılmıştır ve avidya dır. Benlik ruhu Atman, kurtuluşa ermek durumundadır. Arzu, ızdırap, yanılgı açlık anlamındaki ölümdür. Bunun zıttı anlamıyla mokşa ise sonsuza yeniden doğmaktır. Bu nedenle başlangıçta yaratılan bu alemlerin sonluluğu özünde vardır. Çünkü sonradan olmadır. Kurtuluş gerçekleşince evrenin ve içindeki insanın maddi yönü maddi alemde kalacak, ama ruhların özü tanrısal alemin öncesindeki Mutlak Bir’den gelmektedir, dolayısıyla ruhlar kurtulunca tekrar ona ulaşmış olacaktır. Dolayısıyla dört yuga bitince kıya - met gerçekleşmiş olacak. Bu nedenle yuga lar evrensel ruhgöçü diye tanımlanabilir. Geriye gerçek kurtuluşa ulaşmış ruhlarla Brahma kalacaktır. Yine de tanrısal yaratılışa ve tanrısallığa-kutsallığa sahip bu evrenin varlığı gerçekliği olmadan devam edecektir. Mutlak tanrı Brahman’la bir olma ise ruhun samsara çarkından kurtulması anlamına gelir. |