Cilt/Volume: 4, Sayı/Issue: (Nisan/April 2022) mrtyu: HİnduiZM’de öLÜm sevinç aksiN



Yüklə 364,32 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə3/22
tarix19.12.2023
ölçüsü364,32 Kb.
#185940
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22
10.26791-sarkiat.1066730-2226999

• Sevinç AKSİN - Canan SEYFELİ •
|
216
|
GİRİŞ 
Makalenin konusu Hinduizm’de 
mrtyu
olarak isimlendirilen ölümdür. Hinduizm’de ölüm (
mrtyu
) fikri 
yaratılış fikriyle, tanrıça 
Mrtyu
ile, ruhgöçü ve 
mokşa 
fikirleriyle, cenaze ritüeliyle ve ölüm sonrası hayat 
fikriyle doğrudan ilişkisi bulunan bir konudur. Bu nedenle ölüm fikri bu yönleriyle ele alınmıştır. Çalışma
-
nın bu doğrultudaki temel amacı ölümün mitolojiden cenaze ritüeline, başlangıç fikrinden son fikrine kadar 
bir bütünlük arz ettiğini ortaya koymaktır. 
Hinduizm’de ölüm mutlak bir son olmayıp yaratılış ve yeniden doğum fikrini de barındırır. Veda, Brah
-
mana, Upanişad, Mahabharata ve Darmaşsatraya gibi ilk dönem Hindu kutsal metinlerinde ölüm kelimesi 
Sanskritçe “
mrtyu
” kavramı ile ifade edilmiştir. Hinduizm’de ölüm, nihai anlamda ruh için söz konusu de
-
ğildir. Çünkü ruh Mutlak Bir’dendir ve nihayetinde ona döneceği için ölümsüzdür. Dolayısıyla ölüm beden 
için söz konusudur ve ruhgöçünde beden sadece bir kaptır. Ruh fikrinde ölüm ruhgöçüyle anlam bulur. Ya
-
şayan insan için ruhgöçü, ölüm ve yeniden doğumdur, dolayısıyla ölümün sadece bedensel olduğunu değil 
de ruhun ölümü şeklinde de algılar. Çünkü ruhun ölümsüzlüğü ya da yeni hayatlarına akışı-geçişi dünya 
gözüyle görülmez. Bu durum ölüme yüklenen anlamların ve ölümle ilgili inanç ve uygulamaların genişle
-
mesine ve çeşitlenmesine yol açar. 
Mrtyu
kelimesi Hindu mitolojisinde ölüm tanrısı/tanrıçasına da isim olmuştur. Vedalarda ölümle ilgili 
tanrı ve tanrıçalar 
Mrtyu
, Yama ve Mara’dır. Tanrıça 
Mrtyu,
Hinduizm kutsal metinlerinde, mitolojide ateş 
tanrısı Agni, rüzgar (hava) tanrısı Vayu ve Güneş tanrısı Aditya ile de ilişkilidir. Yaratılışta rol oynayan bu 
üç tanrı ölümün (
Mrtyu
’nun) soluğu olarak da tanımlanmıştır. 
Veda yaratılış mitlerinde, Mutlak Ruh’un yerinde Brahma yaratıcı tanrı olarak vardır ve evreni ve için
-
deki canlı-cansız tüm varlıkları yaratandır
1
. Hinduizm kutsal metinlerinden Mahabharata destanında yara
-
tıcı tanrı Brahma’nın ölüm tanrıçası 
Mrtyu
’yu yaratması ölümün köken mitini ifade eder. Ölümün köken 
mitinde Brahma sürekli yaratılışa, yaratılanların ölümsüzlüğüne ve sürekli çoğalmasına bir son vermek için 
tanrıça 
Mrtyu
’yu ve ölümü (
mrtyu
) var etmiştir. Hint mitolojisinde tanrıça adı ve felsefi olgu olarak 
mrtyu

Brahma’nın yaratma rolünün devamını sağlayan ilke ve yaratılışın veya yaratılmış varlıkların bir sebebi 
olarak yer alır. Bu nedenle ölüm her yaratılışta anlam ve ifadesini bulmuş, her varlıkta mevcut ve içiçe ol
-
muştur. Bu durum, yani ölümün hem yaratılışta hem de sonda birlikte mevcudiyeti ve sembolik ifadesi Hint 
mitolojisinin genelinde vardır. Buna göre 
mrtyu
, ölümün iki yüzünü; son ve başlangıç, ölüm ve doğum, 
yaratılış ve ahiret anlamını birlikte kuşatmıştır.
Hinduizm’in ölüm kavramında çok açık olmayan, gizli bir anlamı vardır. Bu anlam doğum, başlangıç 
ve yaratılış manasındadır ve Upanişadlar felsesesiyle gelişen ruhgöçü fikriyle yakından ilişkilidir. Ruhgöçü 
bireyin ölümünde yeniden bedenlenme anlamına gelirken 
kalpa
lar çağı fikrinde ise evrenin kıyametine 
ve yenilenmesine, başka bir ifadeyle evrenin ruhgöçüne işaret etmektedir. Ruhgöçünde yeniden doğumun 
ilkesi 
karma
dır. 
Karma
cennet ve cehennemde kalışın ve dünyaya yeniden doğumun nasıl olacağını belir
-
leyen ilkedir. Yeniden doğum döngüsü acıları sürekli uzatma anlamı taşır. Bu nedenle kurtuluş, yani 
mokşa
gerekir. 
Mokşa
nihai sonsuzluk ve özgürlüktür. Çünkü ölüm-doğum döngüsünden kurtuluş Mutlak Bir’e, 
herşeyin başlangıcı olan tek sonsuza ulaşmak anlamına gelir. Bu nedenle ruhgöçü ve bundan kurtulma an
-
lamındaki 
mokşa
nın ölüm fikriyle ilişkisini açıklığa kavuşturmak çalışmanın hedeflerinden birisidir. 
Hinduizm’in ölüm kavramında çok açık olmayan, gizli bir anlam vardır. Bu anlam doğum (başlangıç, 
yaratılış) manasındadır ve Upanişadlar felsesesiyle gelişen ruhgöçü fikriyle yakından ilişkilidir. Ruhgöçü 
birey için ruhun ölüm sonrasında tekrar dünya bedeninde doğması anlamına gelirken 
kalpa
lar çağı fikrinde 
evrenin kıyametine ve yenilenmesine, başka bir ifadeyle evrensel ruhgöçüne işaret etmektedir. Ruhgöçün
-
de yeniden doğumun ilkesi 
karma
dır. 
Karma
ruhun cennet ve cehennemde kalışının ve dünyaya yeniden 
doğumunun nasıl olacağını belirleyen ilkedir. Yeniden doğum döngüsü acıları sürekli uzatma anlamı taşır. 
Bu nedenle kurtuluş, yani 
mokşa
gerekir. 
Mokşa
nihai sonsuzluk ve özgürlüktür. Çünkü ölüm-doğum dön
-
güsünden kurtuluş Mutlak Bir’e, herşeyin başlangıcı olan tek sonsuza ulaşmak anlamına gelir. Bu nedenle 
1 Ashok Kumar Das
A Study of the Interface Between Vedic Thoughts and Modern Physics with Reference to Creation of the 
Universe
(Silchar: Assam University, Degree Of Doctor, 2007), 64.


MRTYU: HİNDUİZM’DE ÖLÜM

Yüklə 364,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   22




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin