Şakir Musayev

 

Şakir Musayev  

 

260

yoxlanılmağa məruz qalan, gumanedici məlumat və ya ifadələrdən 

istifadə olunur. Təbii təbiət amilləri ilə bağlı istintaq hərəkətinin 

keçirilməsi üçün müəyyən yer, gün və ya ilin vaxtı, hava şəraiti 

seçilir, hava haqqında məlumat almaq məqsədilə müvafiq qurumlara 

sorğu verilir. Hər bir vaxt şəraitinin maksimal dəqiq, təhrif 

olunmamış canlandırılması, cinayət törədilən zaman hadisə yerində 

olan  şəraitə oxşar bir şəraitin yaradılmasını  əldə etmək lazımdır 

(detallıqla rekonstruksiyası  həmişə  tələb olunmur). Sınaqlar 

qoyulmamışdan qabaq hadisə yeri şəraitinin istintaq hərəkətindən 

əvvəl olduğu vəziyyət yenidən qurulmanın gedişi və bərpadan sonra 

foto və ya video çəkilişlə fiksə olunur. 

İstintaq eksperimentinin ilkin mərhələsinin digər vacib anlarından 

biri də statistlərin seçilməsidir. Məhkəmə-tibb eksperti statist roluna 

təklif edilən şəxslərin hadisənin, əvəz edəcəkləri həqiqi iştirakçılarına 

nə  dərəcədə uyğun olmalarını yoxlamaqda müstəntiqə köməklik 

göstərir. Yoxlama yaş, boy, bədənin çəkisi və ölçüləri, bədən 

quruluşu, fiziki inkişaf,  əzələ qüvvəsi,  ətraflarda hərəkət həcmi, 

sağlamlıq vəziyyəti, görmə, eşitmə üzrə  və ya istintaq 

eksperimentinin məqsədi və vəzifəsindən asılı olaraq digər əlamətlər 

üzrə keçirilir. Statistlərin bu barədə şifahi məlumatlarını kifayət qədər 

hesab etmək olmaz. Onlar mütləq qaydada müayinə olunmalıdırlar. 

Müayinə  məlumatları istintaq hərəkətinin protokoluna daxil 

edilməlidir. 

Statistin paltarında xəsarətin lokalizasiyasını, sahəsini və 

qarşılıqlı yerləşməsini göstərən işarələr qoymaq olar, ancaq həmin 

işarələr gözə çarpmamalı və istintaq hərəkətinin digər iştirakçılarına 

gizlicə xəbər kimi xidmət etməməlidir. 

Eksperimentə başlamazdan  əvvəl müstəntiq və ekspert lazım 

olduqda iştirakçıların hərəkətləri, yerləşmələri və  təhlükəsizlik 

qaydalarına riayət etmələri barədə təlimatlandırılır. 

Mühitin rekonstruksiyası - istintaq eksperimentinin və ya 

ifadələrin yoxlanılmasının məqsədi eləcə  də prosessual hərəkətin 

məzmunu bununla məhdudlaşmır. Bu yalnız versiyaların istintaq 

yoxlamasının mütləq  şərtidir. Daha vacib mərhələ - cinayətin 

bilavasitə  iştirakçılarının izahatı, təqsirləndirilən  şəxsin (şübhəli 

---