Şakir Musayev

Cinayət mühakimə icraatının  

məhkəmə-tibbi təminatı  

 

269

reallaşdırılmasının əlavə şərlərinin olması hesabına hadisənin böyük 

ehtimallılığı ilə xarakterizə olunur. Burada istintaq hərəkəti nəticələri 

vəziyyətin inkişafına nəinki yol verir, həm də eksperimentdə olduğu 

kimi inkişafına da güman edilir. Məsələn; istintaq hərəkəti gedişində 

hər hansı bir cihazın işə salındığı zaman otaq atmosferində  zəhərli 

maddələrin meydana çıxması sübut olunsa, zəhərlənmənin baş 

verməsi və insan ölümü formal mümkün sayılacaqdır. Belə  nəticəni 

daha ehtimallı (real mümkünlük) saymaq üçün əlavə şərtlərin olması 

lazımdır (toksiki maddə qatılığının əhəmiyyətli həddə çatması, insan 

orqanizminin toksiki maddəyə xüsusi həssaslığı  və s.). İstintaq 

eksperimentinin nəticələri, cinayət işinin digər materialları ilə təsdiq 

edilərsə  və ya eksperiment keçirilən və istintaq edilən hadisənin 

inkişaf etdiyi şəraitlərin tam uyğunluğu sübut olunarsa, həmin 

nəticələr böyük ehtimalla cinayətin real vəziyyətinə aid ediləcəkdir. 

Bu halda nəticə öz sübutediciliyinə görə qəti rəyə yaxınlaşacaqdır.  

Ehtimallı güman edici məlumatlar ittiham aktının və  məhkəmə 

hökmünün  əsasını  təşkil etməsələr də, yenə  də hadisənin ehtimal 

dərəcəsinin müəyyən edilməsi  əhəmiyyətini inkar etmək olmaz. Bu, 

hər şeydən əvvəl, yeni istintaq versiyalarının formalaşması, istintaqın 

perspektivli istiqamətlərinin müəyyən edilməsi və ya ekspert 

tədqiqatlarının planlaşdırılması üçün lazımdır.  

Pozitiv variantın həllinə (mümkünlüyün əsaslandırılmasına) zidd 

olaraq istisnadedici nəticə, yəni hər hansı bir hadisə və ya halın qeyri 

mümkünlüyü barədə mülahizələr daha sərt, qəti xarakter daşıyır. 

Hadisənin həqiqətdə olmasını  və ya onun ilkin məlumatlarla 

müəyyən edildiyi kimi baş vermədiyini göstərir. Belə  nəticə 

ehtimallılıq nöqteyi-nəzərincə əlavə qiymət tələb etmir. Əgər istintaq 

eksperimentinin nəticələri düzgündürsə  və onun keçirilmə  şəraiti 

istintaq edilən hadisənin baş verdiyi şəraitlə uyğundursa, hadisə 

iştirakçılarının ifadələrinin, istintaq hərəkətinin  əsasını  təşkil edən 

ekspert rəylərinin və başqa materialların düzgünlüyünə  şübhə 

yoxdursa, bunlar ədalətli hesab olunur. Məsələn; insanın hər-hansı 

hərəkəti edə bilməsini müəyyən etmək üçün onun fiziki bacarıqları və 

ya hər hansı  təzahürü qavramasının obyektiv mümkünlüyü 

eksperimentlə yoxlanılarsa, təcrübənin mənfi nəticələrinin 

---