“CΩmiyyΩt mΩdΩniyyΩti müdafiΩ edΩrsΩ



Yüklə 8,18 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/23
tarix16.02.2017
ölçüsü8,18 Mb.
#8644
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   23
 

Lakin “Simurq” AMA yalnÕz öz çԥtinliklԥrini görmürdü. Ölkԥnin milli-

mԥdԥni inkiúafÕndakÕ nailyyԥtlԥr onu sevindirir vԥ fԥal mԥqsԥdyönlü iúԥ ruh-

landÕrÕrdÕ ki, AssosiasiyanÕn kollektivi dԥ bu nailiyyԥtlԥrin vԥtԥndaú iútirak-

çÕlarÕndan biri olmuúdur. AssosiasiyanÕn mühüm fԥaliyyԥt stimulu dünya si-

vilizasiyasÕnÕn inkiúaf kontekstindԥ ölkԥmizin artan u÷urlarÕ idi. 

Mԥlumdur ki, ruhi vԥ maddi mԥdԥniyyԥt insanÕn a÷lÕ, hisslԥri vԥ fiziki 

ԥmԥyi vasitԥsilԥ tԥbii enerjinin transformasiyasÕ nԥticԥsindԥ yaradÕlÕr. XatÕr-

latmaq kifayԥtdir ki, Nobel MükafatÕ laureatÕ Vilhelm Ostvalda görԥ, hԥyat 

fԥaliyyԥti transformasiya olunan tԥbii enerjidԥn ibarԥtdir, Lesli Uayta görԥ 

isԥ o, bütöv, mütԥúԥkkil vԥ inteqrasiya olunmuú sistemdir ki, onu hԥyat tԥlԥ-

batlarÕnÕ tԥmin etmԥk üçün istifadԥ olunan maddԥ vԥ enerji anlayÕúlarÕ baxÕ-

mÕndan nԥzԥrdԥn keçirmԥk lazÕmdÕr.   

2013-cü ilin mayÕnda BakÕda iki ölkԥ arasÕnda diplomatik münasibԥtlԥ-

rin qurulmasÕnÕn 21 illiyinԥ hԥsr olunmuú “Gԥlԥcԥyԥ baxÕú” Azԥrbaycan-

Amerika forumu keçirildi. Forumun açÕlÕúÕnda çÕxÕú edԥrԥk, Azԥrbaycan 

RespublikasÕnÕn Prezidenti, cԥnab ølham Ԥliyev bir daha qeyd etdi ki, bilik-

lԥr vԥ insan potensialÕna ԥsaslanan innovativ inkiúaf  hԥm milli, hԥm dԥ qlo-



184 

bal sԥviyyԥdԥ ԥsas fԥaliyyԥt prioritetidir.

36

 Forumda Azԥrbaycan Respubli-



kasÕnÕn Prezidenti yanÕnda Dövlԥt ødarԥçilik AkademiyasÕnÕn rektoru, aka-

demik Urxan Ԥlԥkbԥrov çÕxÕú etdi. O, davamlÕ inkiúaf proseslԥrinin planlaú-

dÕrÕlmasÕ vԥ idarԥ edilmԥsi sahԥsindԥ AzԥrbaycanÕn u÷urlarÕnÕ xarakterizԥ 

edԥn tԥhlilin nԥticԥlԥrini misal gԥtirdi. Müstԥqil ekspertlԥrin tԥhlili ԥsasÕnda 

beynԥlxalq sԥnԥdlԥrԥ ԥsaslanaraq, alim, davamlÕ inkiúaf sahԥsindԥ ölkԥmizin 

u÷urlarÕnÕ müsbԥt xarakterizԥ etdi. Bu qiymԥtlԥndirmԥnin tԥsdiq edilmԥsi 

üçün o, son dԥrԥcԥ vacib, xarakterinԥ görԥ kulturoloji, diversifikasiya olun-

muú vԥ innovativ inkiúaf indikatorunun adÕnÕ çԥkmiúdir ki, ölkԥmiz burada 

çox böyük nԥticԥlԥr ԥldԥ etmiúdir. Bu - beynԥlxalq statistikada mövcud olan, 

hԥr bir sԥrf olunan enerji vahidi üçün istehsal olunan ԥmtԥԥ vԥ xidmԥtlԥrin 

dԥyԥr göstԥricisidir, XXI ԥsrin ԥn mühüm prioriteti vԥ yaúÕl iqtisadiyyata 

keçidin vacib mԥrhԥlԥsi olan davamlÕ inkiúaf indikatorlarÕndan biridir.

37

 

DavamlÕ inkiúaf proseslԥrini xarakterizԥ edԥrԥk Urxan Ԥlԥkbԥrov, milli 



prioritetlԥrdԥn biri vԥ sosial siyasԥtin nԥticԥsi kimi, bu siyasԥtin bir sahԥsi-

nin ölkԥdԥ yalnÕz yoxsullu÷un azaldÕlmasÕ deyil, hԥm dԥ insanlarÕn rifahÕnÕn 

daim yaxúÕlaúdÕrÕlmasÕ olan, Azԥrbaycanda yoxsulluqla mübarizԥnin u÷urla-

rÕ üzԥrindԥ dayandÕ. QÕsa tarixi vaxt ԥrzindԥ ölkԥdԥ yoxsullu÷un tԥxminԥn 

50%-dԥn 6%-ԥ enmԥsini elan edԥn Respublika Prezidentinin çÕxÕúÕna ԥsasla-

naraq, alim bunu hԥm dԥ Ümumdünya Sammiti tԥrԥfindԥn tövsiyԥ edilmiú 

vԥ BMT tԥrԥfindԥn qԥbul olunmuú “Minilliyin inkiúaf mԥqsԥdlԥri”nԥ cavab 

verԥn çox böyük nailiyyԥt kimi xarakterizԥ etdi.

38

 

Kulturologiya elminin vԥ müasir úԥraitdԥ AzԥrbaycanÕn srtateji inkiúaf 



prioriteti qismindԥ dövlԥt baúçÕsÕ tԥrԥfindԥn sԥslԥndirilmiú insan kapitalÕnÕn 

inkiúafÕna “Simurq” AMA-nÕn yeni töhfԥsi – 2013-cü ilin oktyabr-dekabr 

aylarÕnda BakÕda “Simurq” AMA-nÕn Beynԥlxalq münasibԥtlԥr departa-

mentinin rԥhbԥri, Kulturologiya Mԥrkԥzinin eksperti Tamerlan Dԥmirbԥyli 

tԥrԥfindԥn hԥyata keçirilmiú yeni “Akkulturasiya vԥ inkulturasiya” innovativ 

layihԥsi oldu. Layihԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti yanÕnda Gԥnc-

lԥr fondunun maliyyԥ dԥstԥyi, “Simurq” AMA, Mԥdԥniyyԥt Mԥrkԥzi vԥ 

“Xԥzԥr” Universitetinin “Best  Friends” Tԥhsil vԥ Karyera Mԥrkԥzinin tԥúki-

lati dԥstԥyi ilԥ hԥyata keçirilmiúdir. 

 “Mԥdԥni inkiúafla – iúÕqlÕ gԥlԥcԥyԥ” úüarÕ altÕnda keçirilԥn bu layihԥ-

nin baúlÕca mԥqsԥdlԥrindԥn biri - “Biliklԥr cԥmiyyԥti”nin ԥsasÕnÕ tԥúkil edԥn 

intellektual mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕ üçün lazÕm olan universal kulturoloji bi-

                                                            

36

 http://br.az/politics/20130531112229199.html 



37

 ”BakÕ fԥhlԥsi” qԥzeti, 16 oktyabr 2014-cü il. 

38

 http://br.az/politics/20130531112229199.html 



185 

liklԥrin yayÕlmasÕ idi. ønkiúaf edԥn “iqtisadi biliklԥr”, biznesdԥ, sahibkarlÕq-

da innovasiyalarÕn dinamik inkiúafÕ, ekspertizanÕn hԥyata keçirilmԥsindԥ 

elmi kulturoloji metodlar vԥ vԥrdiúlԥrin mԥnimsԥnilmԥsi, ali mԥktԥblԥrdԥ 

“elm parklarÕ” vԥ “biznes-inkubatorlarÕn” inkiúafÕ üçün gԥnc menecerlԥrin 

hazÕrlanmasÕna vԥtԥndaú yardÕmÕ göstԥrmԥk mühüm vԥzifԥ idi. 

Tamerlan Dԥmirbԥyli tԥrԥfindԥn keçirilԥn, ideya vԥ formasÕna görԥ uni-

kal interaktiv kulturoloji seminarlar, iútirakçÕlarÕn biliklԥrinin sԥviyyԥsini aú-

kar etmԥyԥ imkan verԥn – video-tԥqdimatlar, iúgüzar oyunlar, beyin hԥmlԥ-

lԥri, debatlar vԥ diskussiyalar, master-klasslar, fokus-qruplar, kulturoloji 

sor÷ularÕ özündԥ ehtiva edirdi. Beynԥlxalq sosial-mԥdԥni inkiúaf tԥcrübԥsini 

ԥks etdirԥn mԥú÷ԥlԥlԥr: “Kulturologiya vԥ milli inkiúaf”, “Kulturoloji layihԥ-

lԥrin hazÕrlanmasÕ vԥ idarԥ edilmԥsi”, “Kulturoloji inkiúaf vԥ xidmԥt mԥdԥ-

niyyԥti”, “Biliklԥr menecmenti”, “øntellektual kapital”, “Sosial-mԥdԥni siya-

sԥt”, “Biliklԥr iqtisadiyyatÕ”, “Ailԥ mԥdԥniyyԥti”, “ùԥxsiyyԥt mԥdԥniyyԥti”, 

“Biliklԥr cԥmiyyԥti” nin formalaúmasÕnda gԥnclԥr siyasԥti vԥ gԥnclԥrin rolu” 

vԥ digԥr mövzularÕ ԥhatԥ edirdi. 

Layihԥnin hԥyata keçirilmԥsi prosesindԥ 100-ԥ yaxÕn gԥnc müxtԥlif profilli 

mütԥxԥssislԥrin hazÕrlanmasÕ, “intellektual mԥdԥniyyԥt”, “idarԥetmԥ mԥdԥniy-

yԥti”, “iúgüzar münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥti”, “liderlik mԥdԥniyyԥti”, “sülh mԥdԥ-

niyyԥti” kimi mövzular üzrԥ kulturoloji biliklԥri mԥnimsԥmԥk üçün kulturoloji 

tԥhsilin zԥruriliyini dԥrk etmԥyԥ nail olmaq imkanÕ qazandÕlar. 

T. Dԥmirbԥylinin bu layihԥsinin nԥticԥlԥri üzrԥ, Azԥrbaycan gԥnclԥri 

arasÕnda idarԥetmԥ sistemi biliklԥrinin qurulmasÕ üçün ԥldԥ rԥhbԥr olan 

“Akkulturasiya”

39

 kitabÕ dԥrc olundu. Azԥrbaycanda insan kapitalÕnÕn inki-



úafÕ üçün “Akkulturasiya” kitabÕnÕn yüksԥk elmi vԥ praktik dԥyԥri – uni-

versal kulturoloji vԥ xüsusi bilikli müxtԥlif profilli menecerlԥrin formalaúdÕ-

rÕlmasÕ, Azԥrbaycan gԥnclԥri arasÕnda Azԥrbaycan xalqÕnÕn davamlÕ vԥ tԥh-

lükԥsiz gԥlԥcԥyini qurmaq, qloballaúma úԥraitindԥ dünya sivilizasiyasÕnÕn 

ça÷ÕrÕúlarÕna cavab vermԥk iqtidarÕnda olan úԥxsiyyԥtlԥr vԥ liderlԥrin hazÕr-

lanmasÕ üçün onun innovativ ԥhԥmiyyԥti ilԥ úԥrtlԥnmiúdir.   

Kitabda müԥllifin sistemli kulturoloji tԥdqiqatlarÕnÕn nԥticԥlԥri öz ԥksi-

ni tapmÕú, ilk dԥfԥ onun tԥrԥfindԥn iúlԥnib hazÕrlanmÕú “tԥrs piramidal 

effekt” formulu – tԥlԥbatlarÕn artÕm indikatoru tԥqdim olunmuú, yeni “Homo 

culturalis” tipli insanÕn formalaúmasÕ prosesindԥ akkulturasiya vԥ inkultura-

siyanÕn rolu göstԥrilmiú, hԥmçinin layihԥ iútirakçÕlarÕnÕn - tԥlԥbԥ gԥnclԥrin 

kulturoloji mԥqalԥlԥri verilmiúdir. Müԥllifin kitabdakÕ orijinal kulturoloji iú-

                                                            

39

 Tamerlan Dԥmirbԥyli. “Akkulturasiya” . BakÕ, “Print”, 2013. 160 s. 



186 

lԥmԥlԥri vԥ formullarÕ cԥmiyyԥtin kulturoloji inkiúafÕnÕn üstünlüyünü, hԥyat 

qabiliyyԥtliliyi vԥ prioritetliyini, siyasi vԥ iqtisadi inkiúafa münasibԥtdԥ 

onun müԥyyԥnedici ԥhԥmiyyԥtini göstԥrdi.    

 “Akkulturasiya”

40

 kitabÕnÕn nԥzԥri hissԥsindԥ insanÕn mürԥkkԥb inkiúaf 



problemlԥrinin hԥllindԥ kulturologiyanÕn ԥvԥzsiz rolu ԥsaslandÕrÕlmÕú, akkul-

turasiyanÕn konseptual modellԥri, “biliklԥr menecmenti” vԥ “biliklԥr iqtisa-

diyyatÕ”nÕn ԥsaslarÕ, kreativ sinfin vԥ gԥlԥcԥyi qurmaq qabiliyyԥtlԥrinin inki-

úaf etdirilmԥsi üçün ceneralist idarԥetmԥ metodunun üstünlüklԥri göstԥril-

miúdir. Burada idarԥetmԥ effektivliyinin yüksԥldilmԥsi mԥqsԥdilԥ kulturoloji 

tԥdqiqat metodlarÕnÕn qiymԥtlԥndirilmԥsi hԥyata keçirilmiú, koorporativ mԥ-

dԥniyyԥt, xidmԥt mԥdԥniyyԥti, orta sinfin mahiyyԥti, gԥlԥcԥyin ssenarilԥri vԥ 

strategiyalarÕ, gԥlԥcԥyin inkiúaf indeksi, delfi metodu tԥsvir edilmiúdir.  

21 dekabr 2013-cü ildԥ “Atropat” hotelindԥ Tamerlan Dԥmirbԥylinin, 

ölkԥ gԥnclԥri üçün bu sosial ԥhԥmiyyԥtli layihԥnin ciddi elmi vԥ praktik nԥ-

ticԥsi olan “Akkulturasiya” kitabÕnÕn u÷urlu tԥqdimatÕ oldu. Tԥqdimat zama-

nÕ layihԥ iútirakçÕlarÕna Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti yanÕnda 

Gԥnclԥr fondu vԥ “Simurq” AMA tԥrԥfindԥn Mԥdԥniyyԥt siyasԥti üzrԥ vԥ-

tԥndaú ekspertlԥri sertifikatlarÕ verildi. Layihԥ respublikanÕn kütlԥvi infor-

masiya vasitԥlԥrindԥ geniú iúÕqlandÕrÕlmÕúdÕr. 

Bu dövrdԥ “Simurq” AMA-nÕn yaradÕcÕ fԥaliyyԥt göstԥricilԥrindԥn biri, 

2013-cü ildԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti yanÕnda Dövlԥt ødarԥçilik 

AkademiyasÕ ilԥ birlikdԥ, Azԥrbaycan vԥ rus dillԥrindԥ dԥrc edilmiú “ødarԥetmԥ 

mԥdԥniyyԥti. Xarici ölkԥlԥrin tԥcrübԥsi” monoqrafiyasÕnÕn ikinci, tamamlanmÕú 

nԥúrinin geniú ictimai dԥstԥyi oldu. Ԥsԥr milli dövlԥt idarԥçiliyi sisteminin gԥlԥ-

cԥk tԥkmillԥúdirilmԥsi üçün gԥrԥkli olan, dövlԥt tԥrԥfindԥn irԥli sürülmüú, 

respublikada qԥrb ölkԥlԥrinin dövlԥt idarԥçiliyi tԥcrübԥsinin öyrԥnilmԥsi vԥ ya-

yÕlmasÕ vԥzifԥsinin u÷urlu icrasÕna yardÕm mԥqsԥdilԥ hazÕrlanmÕúdÕr. O, Tԥhsil 

Nazirliyi tԥrԥfindԥn dԥrs vԥsaiti kimi tԥsdiqlԥnmiú vԥ Azԥrbaycan vԥ xarici ölkԥ 

alimlԥri, mütԥxԥssislԥri, siyasԥtçilԥri, diplomatlarÕ, incԥsԥnԥt xadimlԥrinin yük-

sԥk qiymԥtini qazanmÕúdÕr.  

KitabÕn yüksԥk elmi vԥ praktik ԥhԥmiyyԥtini nԥzԥrԥ alaraq, bu funda-

mental ԥsԥr 2014-cü ilin mart ayÕnda Dövlԥt ødarԥçiliyi AkademiyasÕnÕn  

Böyük Elmi ùurasÕ tԥrԥfindԥn yekdilliklԥ Azԥrbaycan Dövlԥt MükafatÕna la-

yiq görüldü. Kitab 30 nԥfԥr tanÕnmÕú alim, incԥsԥnԥt xadimi, respublika hö-

kumԥti üzvü, Milli Mԥclis deputatÕ vԥ diplomatlarÕ tԥrԥfindԥn qiymԥtlԥndi-

                                                            

40

 Elmi mԥslԥhԥtçi prof. Fuad Mԥmmԥdov, elmi redaktor Tahirԥ Dԥmirbԥyli. 



 

187 

rilmiú vԥ dԥstԥklԥnmiúdir. Tԥqdimat Mԥdԥniyyԥt üzrԥ Milli Mԥclis Komitԥ-

si, Milli Elmlԥr AkademiyasÕnÕn Tarix, Fԥlsԥfԥ vԥ øqtisadiyyat institutlarÕ, 

Azԥrbaycan Dövlԥt øqtisad Universiteti, Azԥrbaycan Dövlԥt RԥssamlÕq 

AkademiyasÕ vԥ respublikanÕn digԥr tԥúkilatlarÕ tԥrԥfindԥn xüsusilԥ dԥstԥk-

lԥnmiúdir. “Simurq” AMA-nÕn monoqrafiyasÕnÕn Azԥrbaycan Dövlԥt Müka-

fatÕna tԥqdim olunmasÕ RF Prezidenti yanÕnda Xalq tԥsԥrrüfatÕ vԥ Dövlԥt 

qullu÷u Rusiya AkademiyasÕ vԥ onun Sankt-Peterburq filialÕ, Sankt-

Peterburq Humanitar Hԥmkarlar Universiteti, Komparativ tԥdqiqatlar üzrԥ 

YUNESKO kafedrasÕ, “øntellektual ønkiúaf Problemlԥri” Beynԥlxalq Elmlԥr 

AkademiyasÕ, Rusiya Pedaqoji vԥ Sosial Elmlԥr AkademiyasÕ, “Avropa-Asi-

ya” Beynԥlxalq Humanitar AkademiyasÕ tԥrԥfindԥn dԥ dԥstԥklԥnmiúdir. 

2014-cü ildԥ monoqrafiya vԥ onun Dövlԥt MükafatÕna tԥqdim olunmasÕ haqqÕn-

da informasiya respublika ictimaiyyԥti tԥrԥfindԥn, o cümlԥdԥn, dövri mԥtbuat 

sԥhifԥlԥrindԥ, hԥmçinin internet-saytlarÕn minlԥrlԥ istifadԥçilԥri tԥrԥfindԥn geniú 

müzakirԥ olunmuúdur. Monoqrafiya haqqÕnda çoxsaylÕ müsbԥt rԥylԥr vԥ onun 

BakÕ Qԥrb Universitetindԥ diplomatlar vԥ Milli Mԥclis deputatlarÕnÕn iútirakÕ 

ilԥ, tanÕnmÕú Azԥrbaycan alimlԥri ilԥ müzakirԥsi haqqÕnda reportaj: “Azԥrbay-

can”, “Yeni Azԥrbaycan”, “Zerkalo”, “Sԥs”, “Respublika”, “Xalq qԥzeti”, “VÕú-

ka” qԥzetlԥrinin sԥhifԥlԥri, hԥmçinin Facebook sԥhifԥlԥrindԥ vԥ AzԥrbaycanÕn 

internet-saytlarÕnda ös ԥksini tapmÕúdÕr.  

Bütövlükdԥ qurultaydan sonrakÕ illԥr ԥrzindԥ AssosiasiyanÕn fԥaliyyԥti-

nin tԥdqiqi göstԥrir ki, o öz yaradÕcÕ fԥaliyyԥtini fԥal surԥtdԥ davam etdir-

miúdir. AssosiasiyanÕn yüksԥk beynԥlxalq elmi vԥ humanitar fԥaliyyԥtinin, 

onun milli vԥ dünya kulturologiyasÕnÕn inkiúafÕndakÕ xidmԥtlԥrinin göstԥri-

cisi kimi, YUNESKO-nun Sülh Mԥdԥniyyԥti ønstitutunun direktoru, 

“Avropa-Asiya” Beynԥlxalq Humanitar AkademiyasÕnÕn prezidenti, akade-

mik Engel Tahirovun vԥ Peterburq ZiyalÕlarÕ Konqressi øcraiyyԥ Komitԥsi-

nin sԥdri, akademik A.S. Zapesotskinin 2013-cü ildԥ “Simurq” AMA, 

Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥmiyyԥti vԥ “Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji 

jurnalÕn qona÷Õ olduqlarÕnÕ qeyd etmԥk olar ki, onun iútirakÕ ilԥ BakÕ Ata-

türk Mԥrkԥzindԥ beynԥlxalq kulturoloji seminar vԥ kulturologiya üzrԥ 

“master-klass” keçirilmiúdir. Eyni zamanda bu illԥrdԥ “Simurq” AMA   

BakÕda Sankt-Peterburq Dövlԥt ødarԥçilk ønstitutunun dekanÕ, iqtusadiyyat 

doktoru A.A. Lixtin ilԥ, Sankt-Peterburq “Braxma Kumaris” Universiteti-

nin rektoru Didi Santoúla, Avstriya, Hollandiya vԥ KubanÕn Azԥrbaycan-

dakÕ fövqԥladԥ vԥ sԥlahiyyԥtli sԥfirlԥri ilԥ dünya mԥdԥniyyԥti vԥ kulturolo-

giya mԥsԥlԥlԥri üzrԥ görüúlԥr vԥ konsultasiyalar keçirmiúdir. 2013-cü ilin 

dekabrÕnda “Simurq” AMA BakÕda, Qeyri-maddi mԥdԥni irsin qorunmasÕ 


188 

üzrԥ YUNESKO-nun HökumԥtlԥrarasÕ Komitԥsinin 8-ci SessiyasÕnÕn iúin-

dԥ iútirak etmiúdir.

41

 



Ümumiyyԥtlԥ, 2011-2013-cü illԥrdԥ Assosiasiya BakÕda 13 kulturolo-

ji seminar keçirmiúdir. OnlarÕn arasÕnda Milli Elmlԥr AkademiyasÕ, Qԥrb 

Universiteti vԥ Atatürk Mԥrkԥzindԥ keçirilmiú: “Kulturologiya vԥ milli in-

kiúaf”, “Azԥrbaycan mԥdԥniyyԥti dünya sivilizasiyasÕ kontekstindԥ”, “Kul-

turologiya vԥ etik mԥdԥniyyԥt”, “Qԥdim AzԥrbaycanÕn mԥdԥniyyԥt tarixi”, 

“AzԥrbaycanÕn bԥdii mԥdԥniyyԥti”, “Kulturologiya vԥ insanÕn inkiúafÕ” vԥ 

digԥr seminarlarÕ xüsusi qeyd etmԥk lazÕmdÕr. 2013-cü ilin iyun ayÕnda 

“Simurq” AMA Milli Mԥclisin Mԥdԥniyyԥt üzrԥ Komitԥsi vԥ “Avropa-

Asiya” Beynԥlxalq Humanitar AkademiyasÕ ilԥ birlikdԥ BakÕda “Kulturo-

logiya, mԥdԥniyyԥtlԥrin dialoqu vԥ beynԥlxalq ԥmԥkdaúlÕq” mövzusunda 

beynԥlxalq seminar keçirdi. Seminarda YUNESKO-nun Sülh Mԥdԥniyyԥti 

ønstitutunun direktoru, akademik Engel Tahirov çÕxÕú etdi. Bu seminarda 

dünya kulturologiyasÕnÕn inkiúafÕna verdiyi töhfԥyԥ görԥ prof. Fuad Mԥm-

mԥdova  “Avropa-Asiya” Beynԥlxalq Humanitar AkademiyasÕnÕn hԥqiqi 

üzvü diplomu tԥqdim edildi.  

Bununla bԥrabԥr AssosiasiyanÕn üzvlԥri Sankt-Peterburqda Beynԥlxalq 

Lixaçov elmi OxumalarÕnda, Azԥrbaycan KulturoloqlarÕnÕn II Forumunda, 

Azԥrbaycan Gԥnclԥr Forumunda, BakÕnÕn Qarada÷ rayonunda seminarda, 

Polis AkademiyasÕnda, "Azԥrsu” Sԥhmdar Cԥmiyyԥtindԥ vԥ digԥr tԥúkilat-

larda çÕxÕúlar etmiúlԥr. Bütövlükdԥ, 2009-cu ilin yanvarÕndan 2013-cü ilin 

noyabrÕnadԥk olan müddԥt ԥrzindԥ “Simurq”AMA tԥrԥfindԥn – Milli Elmlԥr 

AkademiyasÕ, Milli Ensiklopediya, AMEA-nÕn Geologiya ønstitutu, øqtisad 

Universiteti, Qԥrb Universiteti, “Qafqaz” Universiteti, Azԥrbaycan Konsti-

tusiya Mԥhkԥmԥsi, Daxili Qoúunlar ødarԥsi, Azԥrbaycan Hԥmkarlar øttifaq-

larÕ KonfederasiyasÕ, QadÕnlar Cԥmiyyԥti, Uúaq klubu, Tofiq Quliyev adÕna 

mԥktԥb, MemarlÕq vԥ ønúaat Universiteti, Texniki Universitet, Azԥrbaycan 

Müԥllimlԥr ønstitutu, Turizm ønstitutu, Polis AkademiyasÕ, Ԥdliyyԥ Aka-

demiyasÕ, “Azԥrsu” Sԥhmdar Cԥmiyyԥti, Sԥrhԥd QoúunlarÕ AkademiyasÕ, 

Rusiya Mԥdԥniyyԥt Mԥrkԥzi, Misir Mԥdԥniyyԥt Mԥrkԥzi, “Hԥmrԥylik” Cԥ-

miyyԥti vԥ s. keçirilԥn 40-dan artÕq stasionar vԥ sԥyyar kulturoloji elmi-ma-

arifçilik seminarlarÕ keçirilmiúdir. OnlarÕn arasÕnda AzԥrbaycanÕn mԥdԥniy-

yԥt tarixi, elmi dünyagörüúü problemlԥri, insan kapitalÕ, etik mԥdԥniyyԥt, 

mԥdԥniyyԥtlԥrin dialoqu, gԥlԥcԥyin problemlԥri, Azԥrbaycan dekorativ-tԥt-

biqi incԥsԥnԥtinԥ, mԥhԥbbԥt mԥdԥniyyԥtinԥ, Ferents Listin yaradÕcÕlÕ÷Õna, 

                                                            

41

 http://www.azpress.az/index.php?sectionid=news&id=31281 



189 

ԥrԥb ԥdԥbiyyatÕna vԥ s. hԥsr olunmuú seminarlarÕ qeyd etmԥk olar.   

2010-2014-cü illԥr ԥrzindԥ “Simurq” AMA tԥrԥfindԥn Azԥrbaycan 

Dövlԥt TeleviziyasÕ ilԥ birlikdԥ 200-ԥ yaxÕn “ødrak” kulturoloji elmi-maarif-

çilik televiziya veriliúlԥri keçirilmiúdir. OnlarÕn arasÕnda – “Kulturologiya 

vԥ AzԥrbaycanÕn dövlԥt simvollarÕ”, “Azԥrbaycanda liderlik mԥdԥniyyԥti”, 

“Kulturologiya vԥ tԥrbiyԥ”, “Azԥrbaycanda informasiya mԥdԥniyyԥti”, 

“Kulturologiya vԥ biliklԥr cԥmiyyԥti”, “Kulturologiya vԥ etik mԥdԥniyyԥt”, 

“Azԥrbaycan vԥ Fransa: beynԥlxalq münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥti”, “Mԥrakeú 

mԥdԥniyyԥti”, “Kuba mԥdԥniyyԥti”, “ùԥki mԥdԥniyyԥti”, “Kulturologiya vԥ 

Azԥrbaycanda hüquq mԥdԥniyyԥti” vԥ bir çox baúqalarÕnÕn adlarÕnÕ çԥkmԥk 

olar. Elԥ hԥmin dövrdԥ “Ovqat”, “Sԥhԥr ovqatÕ”, “QadÕn dünyasÕ”, “Mühazi-

rԥ”, “Yeni gün” veriliúlԥrindԥ, hԥmçinin milli televiziya vԥ radiosunun müx-

tԥlif kanallarÕnda, jurnallar, qԥzetlԥr vԥ internet sԥhifԥlԥrindԥ kulturologiya 

problemlԥrinԥ aid çoxlu sayda elmi-maarifçilik çÕxÕúlarÕ edilmiúdir.  

Öz maarifçilik fԥaliyyԥtini hԥyata keçirԥrԥk, 2014-cü ildԥ “Simurq” 

AMA, Azԥrbaycanda ruhi mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕ mԥsԥlԥlԥrinԥ hԥsr olunmuú 

bir sÕra yeni stasionar vԥ sԥyyar seminarlar vԥ mühazirԥlԥr tԥúkil edirdi.  

2014-cü ildԥ Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti, cԥnab ølham 

Ԥliyev tԥrԥfindԥn, sosial-mԥdԥni dövlԥt siyasԥtinin aparÕcÕ istiqamԥtlԥrindԥn 

biri kimi, multikulturalizm siyasԥtinin  elan edilmԥsi ilԥ kulturologiyanÕn 

ԥhԥmiyyԥti vԥ sistemli kulturoloji tԥdqiqatlara tԥlԥbat daha da artdÕ. 2013-cü 

ildԥ BakÕ Humanitar Forumun açÕlÕúÕnda çÕxÕú edԥrkԥn, respublika Prezidenti 

ølham Ԥliyev qeyd etmiúdir ki, Azԥrbaycan, müsԥlmanlarÕn burada çoxluq 

tԥúkil etmԥsinԥ baxmayaraq, bütün dünya üçün etnik vԥ dini tolerantlÕq nü-

munԥsi kimi çÕxÕú edir. Kulturoloji tԥzahür kimi, multikulturalizm cԥmiy-

yԥtin sosial mԥdԥniyyԥt vԥ siyasi sabitlik katalizatorudur. O, ԥnԥnԥlԥr vԥ 

innovasiyalarÕn fԥal kulturogenezinԥ, sintezinԥ imkan verir, cԥmiyyԥtin vԥ 

dövlԥtin mütԥrԥqqi inkiúafÕna aparan etnik vԥ milli mԥdԥniyyԥtlԥrin rԥqa-

bԥt ruhunu  vԥ qarúÕlÕqlÕ zԥnginlԥúmԥsini yaradÕr. 28 fevral 2014-cü ildԥ 

Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti ølham Ԥliyevin sԥrԥncamÕ ilԥ ta-

nÕnmÕú alim-filoloq, akademik Kamal Abdulla millԥtlԥrarasÕ mԥsԥlԥlԥr, 

multikulturalizm vԥ din mԥsԥlԥlԥri üzrԥ dövlԥt müúaviri tԥyin edildi. 15 

may 2014-cü ildԥ Prezident ølham Ԥliyev BakÕ Beynԥlxalq Multikultura-

lizm Mԥrkԥzinin yaradÕlmasÕ haqqÕnda sԥrԥncam imzaladÕ. Assosiasiya 

Azԥrbaycanda multikulturalizm ԥnԥnԥlԥrinin qorunub saxlanmasÕ vԥ inki-

úafÕ ilԥ ba÷lÕ dövlԥt sosial-mԥdԥni siyasԥtindԥ yeni müsbԥt istiqamԥtԥ ruh 

yüksԥkliyi ilԥ münasibԥt bildirdi.  

 


190 

15 mart 2014-cü ildԥ “Simurq” AMA vԥ Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥ-

miyyԥti, Qԥrb Universitetinin kollektivi ilԥ birlikdԥ “Elm, humanizm vԥ 

multikulturalizm” mövzusunda kulturoloji seminar keçirdilԥr. SeminarÕn 

iúindԥ alimlԥr, müԥllimlԥr, mütԥxԥssislԥr, incԥsԥnԥt xadimlԥri, hԥkimlԥr, 

mԥmurlar, sahibkarlar, “Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕnÕn 

üzvlԥri, QHT, yaradÕcÕ vԥ hԥmkarlar ittifaqlarÕ, gԥnclԥr, qadÕnlar vԥ KøV nü-

mayԥndԥlԥri iútirak edirdilԥr.  

Seminarda intellektual mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ mütԥxԥssis, Amerika vԥ-

tԥndaúÕ, øntellektual ønkiúaf Problemlԥri Beynԥlxalq Elmlԥr AkademiyasÕnÕn 

akademiki, “Simurq” AMA-nÕn beynԥlxalq ԥlaqԥlԥr üzrԥ vitse-prezidenti 

Namiq øsmayÕlov “Mԥdԥniyyԥt fenomeni olan elmin inkiúafÕna kulturoloji 

baxÕú” mövzusunda mԥruzԥ ilԥ çÕxÕú etdi. Onun mԥruzԥsi bütövlükdԥ müasir 

sivilizasiyada, o cümlԥdԥn, Azԥrbaycanda da elmin inkiúafÕ haqqÕnda      

“Simurq” AMA-nÕn  baúladÕ÷Õ kulturoloji diskussiyalarÕn davamÕ idi. Namiq 

øsmayÕlov qeyd etdi ki, “Azԥrbaycan 2020: gԥlԥcԥyԥ baxÕú” milli inkiúaf 

konsepsiyasÕna uy÷un olaraq, elmin inkiúaf prioritetlԥri ölkԥmizdԥ elmin in-

kiúaf tarixi vԥ onun dünyada tarixi tendensiyalarÕ ԥsasÕnda qurulacaq, hԥmçi-

nin mütԥrԥqqi dünya elminԥ effektiv inteqrasiya prosesi davam edԥcԥkdir. 

Mԥdԥni insan kulturoloji formuluna gԥlincԥ, mԥruzԥçi qeyd etdi ki, milli in-

kiúaf kontekstindԥ birinci yerdԥ bilik durur ki, onun ԥn mühüm mԥnbԥyi elm 

vԥ tԥhsildir. Elm – ruhi vԥ intellektual mԥdԥniyyԥtin müԥyyԥn formanÕ ifadԥ 

edԥn ԥn vacib vԥ dinamik komponentidir. Bu formada dünyanÕn ԥn mühüm 

qanunauy÷unluqlarÕnÕn dԥrk edilmԥsi ԥsasÕnda, onun sԥmԥrԥli surԥtdԥ yeni-

dԥn qurulmasÕ kimi  konkret mԥqsԥd reallaúÕr.  

Elmin baúlÕca sosial funksiyalarÕ haqqÕnda danÕúaraq, o qeyd etdi ki, 

müasir cԥmiyyԥtdԥ elm olmadan, onun intellektual vԥ istehsal gücü, dövlԥtin 

tԥhlükԥsizliyi mümkün deyil. Elm xalqlarÕn sivilliyi vԥ mԥdԥniliyinin mü-

hüm komponenti olmuúdur. Elmi-texniki inkiúaf XXI ԥrsdԥ tarixi tԥrԥqqinin 

ԥsas tendensiyasÕnÕ tԥúkil edir. Müasir texnogen sivilizasiyanÕn yeni tipinin 

formalaúmasÕ úԥraitindԥ hazÕrkÕ qlobal problemlԥrin aradan qaldÕrÕlmasÕnda 

elmin rolu mühazirԥçi tԥrԥfindԥn xüsusi vur÷ulandÕ, bu problemlԥrin elmi 

tԥdqiqat predmetinԥ çevrilmԥsi vԥ praktik tövsiyԥlԥrin iúlԥnib hazÕrlanmasÕ 

zԥruriliyi göstԥrildi. Qeyd olundu ki, yeni elmi rasionallÕq özündԥ humanist 

istiqamԥtlԥri vԥ dԥyԥrlԥri ehtiva etmԥlidir. 

Mԥruzԥdԥ hԥmçinin, nanosԥnaye, alternativ enerji, øKT, ekologiya, biotex-

nologiya vԥ s. kimi elmin inkiúafÕnÕn baúlÕca prioritet istiqamԥtlԥri  nԥzԥrdԥn 

keçirildi, eyni zamanda: “beyin axÕnÕ”, fundamental elmlԥrin böhranÕ, yalançÕ 

elm, qlobal layihԥlԥri idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥtinin olmamasÕ, bazar fundamenta-


191 

lizmi kimi, elmin ԥsas inkiúaf problemlԥri vԥ XXI ԥsrin ça÷ÕrÕúlarÕ formulԥ edil-

di. Mԥruzԥdԥ müxtԥlif klassik vԥ yeni, müasir idarԥetmԥ formalarÕ vԥ elmin in-

kiúafÕnda ԥmԥkdaúlÕq tԥhlil edildi, vԥ multikulturalizmin ԥn vacib nümunԥsi ki-

mi, ԥmԥkdaúlÕ÷Õn beynԥlxalq xarakterini vԥ elmlԥrin beynԥlmilԥllԥúdirilmԥsini 

nԥzԥrԥ alaraq, sivilizasiyanÕn sadalanan problemlԥrinin hԥllindԥ bütün ictimai 

qüvvԥlԥrin birlԥúmԥsi zԥruriliyi qeyd olundu. Sonda mԥruzԥnin ԥsas müddԥala-

rÕnÕ tԥsdiqlԥyԥn aydÕn ԥyani tԥqdimatlar nümayiú etdirildi. 

Prof. Fuad Mԥmmԥdov öz çÕxÕúÕnda hԥyat tԥrzi vԥ ideoloji paradiqma 

olan multikulturalizm mövzusuna toxundu. O qeyd etdi ki, Azԥrbaycan 

RespublikasÕnÕn Prezidenti ølham Ԥliyev multikulturalizmi Azԥrbaycan 

RespublikasÕnÕn dövlԥt siyasԥti elan edib. Multikulturalizm – humanist 

dünyagörüúü vԥ ona uy÷un olan, eyni bir ölkԥdԥ yaúayan müxtԥlif xalqla-

rÕn nümayԥndԥlԥrinin mԥdԥniyyԥt hüququnu tanÕyan siyasԥtdir. O ayrÕca 

götürülmüú ölkԥdԥ vԥ bütövlükdԥ dünyada müxtԥlif millԥtlԥrdԥn vԥ dinlԥr-

dԥn olan insanlarÕn mԥdԥni müxtԥlifliklԥrinin qorunmasÕ, inkiúafÕ vԥ har-

monizasiyasÕna, azsaylÕ xalqlarÕn digԥr dövlԥtlԥrin milli mԥdԥniyyԥtinԥ in-

teqrasiyasÕna yönԥldilmiúdir. Humanist vԥ demokratik nԥzԥriyyԥ yaxud  

ideya kimi, multikulturalizm tolerantlÕ÷Õn tԥcԥssümüdür ki, onsuz huma-

nizm, yüksԥk fԥrdi vԥ beynԥlxalq münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥti, insanlar ara-

sÕnda qarúÕlÕqlÕ zԥnginlԥúmԥ mümkün deyil.  

Müasir multimԥdԥni cԥmiyyԥtlԥr kulturoloji strategiyalara ԥsaslanan 

düúünülmüú multikulturalizm siyasԥti olmadan davamlÕ inkiúaf edԥ bilmԥz. 

Belԥ strategiyalar eyni bir dövlԥt sԥrhԥdlԥri daxilindԥ birgԥ yaúayan müxtԥlif 

xalqlarÕn nümayԥndԥlԥrinin davamlÕ inkiúafÕ vԥ rifahÕ mԥqsԥdilԥ, qarúÕlÕqlÕ 

anlaúma, hörmԥt, sosial hԥmrԥylik vԥ ԥmԥkdaúlÕq üçün ԥlveriúli úԥraitin ya-

radÕlmasÕnÕ nԥzԥrdԥ tutur. Belԥ bir strategiyanÕn müvԥffԥqiyyԥtlilik sübutla-

rÕndan biri, AzԥrbaycanÕn milli mԥdԥniyyԥtinԥ u÷urla inteqrasiya edԥn müx-

tԥlif xalqlarÕn mԥdԥniyyԥtlԥrinin harmonik inkiúaf etdiyi Azԥrbaycan 

RespublikasÕnÕn tԥrԥqqisidir.  

Mԥdԥniyyԥtlԥrin vԥ dinlԥrin harmonizasiyasÕ ԥnԥnԥvi siyasԥti sayԥsindԥ, 

Azԥrbaycan hԥr zaman müxtԥlif etnos nümayԥndԥlԥrinin mԥdԥniyyԥtlԥri vԥ din-

lԥrinin inteqrasiyasÕ üçün mԥkan olmuúdur. Müsԥlman, xristian vԥ yԥhudi ԥhali-

sinin nümayԥndԥlԥri arasÕnda tolerantlÕq vԥ dostluq münasibԥtlԥri Azԥrbaycan 

xalqÕnÕn humanist ruhi mԥdԥniyyԥti üçün hԥmiúԥ xarakterik olmuúdur.  

Fuad Mԥmmԥdov Prezident ølham Ԥliyev tԥrԥfindԥn elan edilmiú, 

Azԥrbaycanda insan münasibԥtlԥri mԥdԥniyyԥtinin qorunmasÕ vԥ inkiúafÕna 

yönԥldilmiú  multikulturalizm siyasԥtinin hԥyata keçirilmԥsinԥ yardÕm edԥn 

tԥdbirlԥr, proqramlar vԥ layihԥlԥrin iúlԥnib hazÕrlanmasÕ vԥ reallaúdÕrÕlmasÕ-


192 

na “Simurq” AMA-nÕn daxil edilmԥsinin ԥhԥmiyyԥtini qeyd etdi. O hԥmçi-

nin, multikulturalizm dövlԥt siyasԥtinin “Simurq” AMA-nÕn “Homo sa-

piens” tipli insandan “Homo culturalis” tipli insana keçid konsepsiyasÕnÕn 

düzgünlüyünü daha artÕq tԥsdiqlԥdiyini qeyd etdi.   

Seminar iútirakçÕlarÕ multikulturalizmin inkiúafÕ dövlԥt siyasԥtini dԥs-

tԥklԥdiklԥrini yekdilliklԥ ifadԥ etdilԥr. Onlar qeyd etdilԥr ki, multikultura-

lizm mԥdԥniyyԥtlԥrin vԥ sivilizasiyalarÕn zԥruri dialoq vasitԥsidir. Digԥr mԥ-

dԥniyyԥtlԥrin mahiyyԥti, xüsusiyyԥtlԥri, tarixi vԥ nailiyyԥtlԥrini öyrԥnmԥ-

dԥn, onlara tolerant münasibԥt bԥslԥmԥk, onlarÕn nümayԥndԥlԥrinԥ hörmԥt 

etmԥk, mԥdԥniyyԥtlԥrin vԥ sivilizasiyalarÕn qarúÕlÕqlÕ anlaúmasÕnÕ, dialoqunu 

qurmaq mümkün deyil. Avropa vԥ Qԥrbin bԥzi dövlԥtlԥri multikulturalizmin 

idarԥ edilmԥsinin olduqca mürԥkkԥb siyasi vԥzifԥ olmasÕ ilԥ ԥlaqԥdar, ondan 

imtina etmiúlԥr. Ola bilsin ki, bԥzi xalqlarÕn nümayԥndԥlԥri bu vԥ ya digԥr 

dövlԥtlԥrin milli mԥdԥniyyԥtinԥ nԥ assimilyasiya olunma÷Õ, nԥ inteqrasiya 

etmԥyi arzulamÕrlar. Lakin multikulturalizmdԥn imtina etmԥk yaxúÕ heç nԥ 

vԥd etmir, çünki bu, anlaúÕlmazlÕ÷a, fobiyaya, müqayisԥ olunmaya vԥ qarúÕ-

durmaya, milli vԥ dini münaqiúԥlԥrԥ aparan yoldur, tԥԥssüf ki, bunlar bütün 

dünyada artÕr. Bu münasibԥtdԥ ԥnԥnԥvi multikulturalizm siyasԥtinin ԥn yaxúÕ 

modeli AzԥrbaycandÕr. Seminar iútirakçÕlarÕ multikulturalizmin bütün dün-

yada inkiúaf úԥrtlԥrdԥn biri kimi, “Homo sapiens” tipli insandan “Homo cul-

turalis” tipli insana keçid beynԥlxalq proqramÕnÕn iúlԥnib hazÕrlanmasÕ vԥ 

tԥtbiq edilmԥsi üzrԥ “Simurq” AMA-nÕn ideyasÕnÕ praktik surԥtdԥ reallaúdÕr-

ma÷Õn mԥqsԥdԥuy÷un ola bilԥcԥyi haqda fikir söylԥdilԥr.  

Seminarda hԥkim-psixoloq Ramazan Ԥsgԥrli dԥ “ùԥxsiyyԥtin mԥnԥvi 

inkiúafÕnda elmin vԥ dinin rolu” mԥruzԥsi ilԥ çÕxÕú etdi. Mԥruzԥçilԥrin vԥ iú-

tirakçÕlarÕn çÕxÕúlarÕ “Kulturologiya vԥ Azԥrbaycanda ruhi mԥdԥniyyԥtin in-

kiúafÕ” mövzusu ԥtrafÕnda dԥyirmi masada yekunlaúdÕrÕldÕ. Qeyd edildi ki, 

Azԥrbaycan RespublikasÕ intellektual vԥ etik mԥdԥniyyԥtin, sosial-mԥdԥni 

tԥrԥqqi vԥ sülhün prioritet inkiúafÕ yolu ilԥ qԥtiyyԥtlԥ addÕmlayÕr, multikultu-

ralizmin Azԥrbaycan modeli isԥ zamanÕn sÕna÷Õndan çÕxmÕúdÕr vԥ davamlÕ 

inkiúaf üçün beynԥlxalq model kimi istifadԥ edilԥ bilԥr.   

2014-cü ildԥ “Simurq” AMA-nÕn rԥhbԥrliyinin tԥrkibindԥ dԥyiúikliklԥr 

oldu. Görkԥmli Azԥrbaycan alimi, Dövlԥt MükafatÕ LaureatÕ, Milli Ensik-

lopediyanÕn direktoru vԥ Azԥrbaycan Milli EA-nÕn vitse-prezidenti, aka-

demik Tofiq Na÷Õyevin qeyri-maddi mԥdԥni irs üzrԥ vitse-prezident seçil-

mԥsi sayԥsindԥ AssosiasiyanÕn rԥhbԥrliyi möhkԥmlԥndirildi. Eyni zamanda 

akademik Tofiq Na÷Õyev “Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji jurnalÕn redaksi-

ya úurasÕnÕn sԥdri seçildi.  


193 

15 noyabr 2014-cü ildԥ “Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt Assosiasi-

yasÕ vԥ Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥmiyyԥti (AKC) Azԥrbaycan Milli 

EnsiklopediyasÕnda “Mԥdԥniyyԥt vԥ cԥmiyyԥtin inkiúafÕ” mövzusunda kul-

turoloji seminar keçirdilԥr. SeminarÕn iúindԥ Milli Elmlԥr AkademiyasÕnÕn 

akademiklԥri vԥ müxbir üzvlԥri, ali mԥktԥblԥrin professorlarÕ vԥ dosentlԥri, 

dövlԥt qulluqçularÕ, diplomatlar vԥ incԥsԥnԥt xadimlԥri, rԥssamlar, musiqiçi-

lԥr, istedadlÕ gԥnclԥr iútirak edirdilԥr.  

Seminarda: prof. Fuad Mԥmmԥdov, AzԥrbaycanÕn xalq úairi, Milli 

Aviasiya AkademiyasÕ Dil vԥ ԥdԥbiyyat kafedrasÕnÕn müdiri, professor  

Nԥriman Hԥsԥnzadԥ, Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥmiyyԥtinin (AKC) sԥdr 

müavinlԥri – BDU-nun dosenti, AzԥrbaycanÕn ԥmԥkdar müԥllimi Tahir 

Behbudov, ADMøU-nin dosenti Mübariz SüleymanlÕ, AR Prezidenti yanÕn-

da Dövlԥt ødarԥçilik AkademiyasÕnÕn (DøA) professorlarÕ - Musa Quluzadԥ, 

Oqtay Ԥliyev, DøA-nÕn dosenti Mustafa øsgԥndԥrzadԥ, BDU-nun professor-

larÕ – øzzԥt Rüstԥmov, Ԥsԥdulla Qurbanov, Kuba RespublikasÕnÕn Azԥrbay-

candakÕ fövqԥladԥ vԥ sԥlahiyyԥtli sԥfiri, cԥnab Ömԥr Medina, Azԥrbaycan 

Dram TeatrÕnÕn direktoru, professor øsrafil øsrafilov, “UúaqlarÕn xoúbԥxt gԥ-

lԥcԥyi” QHT-nin prezidenti Nԥrgiz Babayeva-Kԥrimova, “Loqos” UúaqlarÕn 

inkiúafÕ Mԥrkԥzinin direktoru Tԥranԥ Mԥmmԥdova vԥ baúqalarÕ çÕxÕú etdilԥr. 

Öz mԥruzԥlԥrindԥ alimlԥr AzԥrbaycanÕn qeyri-maddi mԥdԥni irsi, tarix, 

kulturologiyanÕn ԥsas anlayÕúlarÕ vԥ kateqoriyalarÕ, Azԥrbaycanda kulturoloji 

fikir tarixi, hԥmçinin beynԥlxalq münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥti ilԥ ba÷lÕ mԥsԥlԥ-

lԥrԥ toxundular. AzԥrbaycanÕn sosial-mԥdԥni siyasԥtini tԥhlil edԥrԥk çÕxÕú 

edԥnlԥr, respublikanÕn, beynԥlxalq tanÕnma qazanmÕú vԥ dünya sivilizasiya-

sÕnÕn qloballaúma, münaqiúԥlԥr vԥ qeyri-sabit inkiúafÕ úԥraitindԥ hԥyat 

keyfiyyԥtinԥ, davamlÕ vԥ tԥhlükԥsiz inkiúafÕna çox böyük tԥsir göstԥrԥn ruhi 

vԥ maddi mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥki mütԥrԥqqi nailiyyԥtlԥrinԥ yüksԥk qiymԥt 

verdilԥr. AzԥrbaycanÕn qeyri-maddi mԥdԥni irsinin qorunub saxlanmasÕ vԥ 

inkiúafÕ sahԥsindԥ iúin dԥyԥri qeyd edilmiú, bu istiqamԥtdԥ Milli Ensiklo-

pediyanÕn fԥaliyyԥti vԥ onun rԥhbԥri, yüksԥk mԥdԥniyyԥtli insan, AMEA-

nÕn akademiki, Dövlԥt MükafatÕ LaureatÕ Tofiq Na÷Õyevin xidmԥtlԥrinin bö-

yük töhfԥsi xüsusi olaraq nԥzԥrԥ çatdÕrÕlmÕúdÕr. 

AzԥrbaycanÕn hԥm maddi, hԥm dԥ qeyri-maddi mԥdԥni irsin qorunub 

saxlanmasÕ vԥ inkiúaf etdirilmԥsi nailiyyԥtlԥri ilԥ yanaúÕ, incԥsԥnԥtin, idma-

nÕn, intellektual, etik, hüquq vԥ idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕnda sosial-

mԥdԥni siyasԥtin yeni istiqamԥtinin – multikulturalizmin formalaúmasÕnda  

innovativ fԥaliyyԥt dԥ qeyd olundu. Multikulturalizmin aktuallÕ÷Õ - müxtԥlif 

xalqlarÕn vԥ dinlԥrin nümayԥndԥlԥrinin zԥngin, çoxԥsrlik Azԥrbaycan mԥdԥ-


194 

niyyԥtinԥ inteqrasiyasÕ ԥsasÕnda Azԥrbaycanda münaqiúԥsiz, harmonik yaúa-

yÕú üçün bԥrabԥr imkanlarla tԥmin edԥn, Azԥrbaycan üçün ԥnԥnԥvi olan mԥ-

dԥni mühitin, mԥdԥni müxtԥlifliyin qorunub saxlanmasÕ vԥ inkiúafÕnÕn zԥru-

riliyi ilԥ úԥrtlԥnir. 

Belԥ  fikir  söylԥnildi  ki,  multikulturalizm  siyasԥtinin  aparÕlmasÕ  -      

qloballaúma úԥraitindԥ insanÕn hԥyat fԥaliyyԥtinin vԥ  milli insan kapitalÕnÕn 

inkiúafÕnÕn  sԥmԥrԥli elmi ԥsasÕ kimi, bir daha kulturologiya elminin vacibli-

yini göstԥrir. Dövlԥt quruculu÷u vԥ idarԥçiliyi üçün kulturologiyanÕn sis-

temli yanaúmaya ԥsaslanan strateji ԥhԥmiyyԥti, bir çox strateji vԥ taktiki mil-

li inkiúaf problemlԥrinin qoyulmasÕ vԥ hԥlli üçün onun elmi vԥ praktik dԥyԥ-

ri ilԥ úԥrtlԥnmiúdir. Dünya sivilizasiyasÕnÕn qeyri-müԥyyԥnliklԥri vԥ dԥyiúik-

liklԥri úԥraitindԥ mürԥkkԥb milli inkiúaf problemlԥrinin ekspertizasÕ, fԥaliy-

yԥtin müxtԥlif sahԥlԥri vԥ müxtԥlif sԥviyyԥlԥrindԥ düzgün qԥrarlarÕn qԥbulu 

üúün kulturologiyanÕn kreativ imkanlarÕnÕ qiymԥtlԥndirmԥk çԥtindir.      

Seminar iútirakçÕlarÕ AzԥrbaycanÕn ruhi mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕna, xüsu-

silԥ, milli kulturologiyanÕn, insan kapitalÕnÕn inkiúafÕna vԥ akkulturasiya vԥ 

inkulturasiya  metodlarÕ  ilԥ  cԥmiyyԥtin  kulturoloji  maariflԥndirilmԥsinԥ      

“Simurq” AMA-nÕn vԥ Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥmiyyԥtinin ciddi töhfԥsi-

ni qeyd etdilԥr. Özünün 25 illik yaradÕcÕ fԥaliyyԥt dövrü ԥrzindԥ Assosiasiya 

onlarla monoqrafiyalar vԥ dԥrsliklԥr dԥrc etdirmiú, mütԥxԥssislԥr vԥ gԥnclԥr 

üçün 300-dԥn artÕq seminarlar, dԥyirmi masalar vԥ treninqlԥr keçirmiú,       

“Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji jurnalÕnÕ tԥsis etmiúdir. Onlar hԥmçinin, bir 

çox ictimai-faydalÕ kulturoloji layihԥlԥr hԥyata keçirmiú, bir sÕra qeyri-höku-

mԥt mԥdԥniyyԥt tԥúkilatlarÕnÕn formalaúmasÕna yardÕm etmiú, kulturologiya 

sahԥsindԥ elmi kadrlarÕn hazÕrlanmasÕnÕn tԥúԥbbüskarlarÕ vԥ iútirakçÕlarÕ ol-

muú, onlarla “ødrak” kulturoloji maariflԥndirici televiziya veriliúlԥrini apar-

mÕú, bir çox xarici forumlarda vԥ dövri mԥtbuat sԥhifԥlԥrindԥ çÕxÕúlar etmiúlԥr.  

Bununla bԥrabԥr iútirakçÕlar qeyd etdilԥr ki, elm, tԥhsil vԥ mԥdԥniyyԥtin 

hԥrtԥrԥfli inkiúafÕ dövlԥt siyasԥtinԥ baxmayaraq, ayrÕ-ayrÕ tԥúkilatlarda Azԥr-

baycanÕn milli maraqlarÕ nöqteyi-nԥzԥrindԥn çԥtin baúa düúülԥn qԥrarlar yer 

almÕúdÕr. Belԥ ki, on il ԥrzindԥ kulturologiya sahԥsindԥ namizԥdlԥr vԥ doktor-

larÕn u÷urla hazÕrlanmasÕndan sonra, 2012-ci ildԥ Azԥrbaycan Dövlԥt Mԥdԥ-

niyyԥt vԥ øncԥsԥnԥt Universitetindԥ kulturologiya fԥnni ԥsassÕz olaraq lԥ÷v 

edildi vԥ “sԥnԥtúünaslÕq” fԥnninin tԥrkibinԥ daxil edildi. Bununla yanaúÕ 

respublika Ali Attestasiya KomissiyasÕ tԥrԥfindԥn, mԥsԥlԥni alim-kulturoloq-

larla müzakirԥ etmԥdԥn, Azԥrbaycan AAK-nÕn reyestrinԥ daxil olan elmlԥrin 

tԥsnifatÕnda “kulturologiya” çÕxarÕlmÕú, kulturoloji mԥzmunlu dissertasiyalarÕ 

müdafiԥ edԥn úԥxslԥrԥ isԥ sԥnԥtúünaslÕq çԥrçivԥsi daxilindԥ sԥnԥtúünaslÕq, ta-


195 

rix yaxud fԥlsԥfԥ sahԥsindԥ “62.19.01” (“Kulturologiya vԥ onun ümumi prob-

lemlԥri”) ixtisasÕ üzrԥ elmi dԥrԥcԥlԥr verilmԥyԥ baúlanmÕúdÕr.  

Seminarda elan olundu ki, “Simurq” AMA-nÕn rԥyasԥt heyԥti üzvlԥrinin 

qԥrarÕ ilԥ, AssosiasiyanÕn fԥxri üzvü, AMEA-nÕn akademiki Tofiq Na÷Õyev 

Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt AssosiasiyasÕnÕn qeyri-maddi mԥdԥni irs üzrԥ vitse-

prezidenti vԥ “Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji jurnalÕn redaksiya úurasÕnÕn 

sԥdri seçilmiúdir. Assosiasiya tanÕnmÕú rԥssam, AzԥrbaycanÕn ԥmԥkdar incԥ-

sԥnԥt xadimi øsmayÕl Mԥmmԥdovun müԥllif iúlԥri kolleksiyasÕnÕ Azԥrbaycan 

Milli EnsiklopediyasÕnÕn fonduna ba÷ÕúladÕ.  

Seminarda yubilyarlarÕn – tanÕnmÕú alimlԥr, müԥllimlԥr, maarifçilԥrin 

tԥltif edilmԥsi oldu. øútirakçÕlar “Simurq” Azԥrbaycan Mԥdԥniyyԥt Assosia-

siyasÕnÕn a÷saqqalÕ, onun birinci vitse-prezidenti, akademik Maqsud Ԥliyevi 

90 illik yubileyi münasibԥtilԥ tԥntԥnԥli surԥtdԥ, ürԥkdԥn tԥbrik etdilԥr.     

“Simurq” AMA-nÕn tԥsis edilmԥsi vԥ inkiúafÕnda çoxillik tԥmԥnnasÕz ԥmԥyi-

nԥ, AssosiasiyanÕn Azԥrbaycanda insan kapitalÕnÕn inkiúafÕna hԥdԥflԥnmiú 

kulturoloji maarifçilik fԥaliyyԥtindԥ, layihԥlԥri vԥ tԥdbirlԥrindԥ fԥal iútirakÕ-

na görԥ, AssosiasiyanÕn rԥyasԥt heyԥti adÕndan Maqsud Ԥliyevԥ dԥrin tԥúԥk-

kür ifadԥ edildi.   

Yubileylԥr münasibԥtilԥ vԥ AzԥrbaycanÕn intellektual vԥ etik mԥdԥniy-

yԥtinin inkiúafÕndakÕ xidmԥtlԥrinԥ görԥ: AR Prezidenti yanÕnda Dövlԥt øda-

rԥçilik AkademiyasÕnÕn professoru Musa Quluzadԥ, DøA-nÕn professoru  

Oqtay Ԥliyev, Azԥrbaycan Dram TeatrÕnÕn direktoru, professor øsrafil øsrafi-

lov, “Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji jurnalÕn redaktoru, Azԥrbaycan Kultu-

roloqlar Cԥmiyyԥtinin mԥsul katibi ùԥlalԥ Kԥsԥmԥnli, hԥmçinin “UúaqlarÕn 

xoúbԥxt gԥlԥcԥyi” qeyri-hökumԥt tԥúkilatÕnÕn prezidenti Nԥrgiz Babayeva-

Kԥrimova “Simurq” Beynԥlxalq medalÕ ilԥ tԥltif olundular. “Loqos” Uúaqla-

rÕn ønkiúaf Mԥrkԥzinin direktoru Tԥranԥ Mԥmmԥdovaya “Simurq” AMA-nÕn 

Fԥxri fԥrmanÕ tԥqdim edildi.    

Seminarda AR Mԥdԥniyyԥt vԥ Turizm Nazirliyi MԥdԥniyyԥtúünaslÕq 

üzrԥ Elmi-Metodiki Mԥrkԥzin ԥmԥkdaúÕ, “Simurq” Beynԥlxalq kulturoloji 

jurnalÕn redaktoru ùԥlalԥ Kԥsԥmԥnlinin iki yeni: xalq úairi Nԥriman Hԥsԥn-

zadԥnin aforizmlԥri vԥ kԥlamlarÕnÕn daxil edildiyi “Nԥriman Hԥsԥnzadԥ: 

“Ömür- yarÕ-sual, yarÕ – imtahan” kitabÕ, vԥ “Lal sükut” úeirlԥr kitabÕnÕn 

tԥqdimatÕ oldu. SeminarÕn iú vaxtÕ ԥrzindԥ vԥ ondan sonra iútirakçÕlar tanÕn-

mÕú vԥ yeni baúlayan Azԥrbaycan rԥssamlarÕnÕn - ԥmԥkdar incԥsԥnԥt xadimi 

øsmayÕl Mԥmmԥdovun, Su÷ra Ba÷Õrzadԥnin vԥ BakÕ úԥhԥri 23 saylÕ mԥktԥ-

bin ikinci sinif úagirdi Hԥsԥn Bayramovun bir neçԥ sayda müԥllif iúlԥrinin 

sԥrgisi ilԥ tanÕú oldular. SeminarÕn sonunda  ustad vԥ gԥnc Azԥrbaycan mu-


196 

siqiçilԥri vԥ gԥnclԥrinin, o cümlԥdԥn, tanÕnmÕú cazmenlԥr Rafiq Seyidzadԥ, 

Cavan ZeynallÕ, Leyla Nԥzԥrlinin iútirakÕ ilԥ kiçik kamera vԥ estrada kon-

serti sԥslԥndi. Hԥmçinin, BDU-nin tԥlԥbԥsi Lalԥ A÷azadԥ vԥ BakÕ Musiqi 

AkademiyasÕnÕn tԥlԥbԥlԥri ùԥms Ԥlizadԥ vԥ Zԥhra Salamova öz ifalarÕ ilԥ 

seminar iútirakçÕlarÕnÕ sevindirdilԥr. 

2014-cü il kulturologiya sahԥsindԥ elmi-tԥdqiqat iúlԥri barԥdԥ Assosia-

siya üçün mԥhsuldar olmuúdur. Bu ildԥ “Simurq” AMA vԥ Azԥrbaycan Kul-

turoloqlar Cԥmiyyԥtinin üzvlԥri tԥrԥfindԥn üç kulturoloji dissertasiya müda-

fiԥ edilmiúdir. Azԥrbaycan Kulturoloqlar Cԥmiyyԥtinin sԥdr müavini, dosent 

Mübariz SüleymanlÕ fԥlsԥfԥ sahԥsindԥ elmlԥr doktoru alimlik dԥrԥcԥsi almaq 

üçün “XIX ԥsrin ԥvvԥlindԥ Azԥrbaycanda kulturoloji fikir” mövzusu üzrԥ 

dissertasiyanÕ u÷urla müdafiԥ etmiúdir. Azԥrbaycan tarixi sahԥsindԥ elmlԥr 

doktoru dԥrԥcԥsini almaq üçün Cԥmiyyԥtin üzvü MinaxanÕm Ԥsԥdli “Yusif 

TalÕbzadԥnin ictimai-siyasi vԥ elmi-publisistik fԥaliyyԥti Azԥrbaycan mԥdԥ-

niyyԥti kontekstindԥ” mövzusu üzrԥ dissertasiyanÕ eyni u÷urla müdafiԥ 

etmiúdir. Tarix sahԥsindԥ elmlԥr doktoru dԥrԥcԥsini almaq üçün gԥnc iddiaçÕ 

Ceyhun Rzayev “AzԥrbaycanÕn sosial-mԥdԥni inkiúafÕnda ali tԥhsilin rolu” 

mövzusu üzrԥ dissertasiya müdafiԥ etmiúdir. Ԥmԥkdar incԥsԥnԥt iúçisi Rafiq 

KaúanlÕ “AzԥrbaycanÕn ruhi mԥdԥniyyԥtinin inkiúafÕnda qeyri-hökumԥt tԥú-

kilatlarÕnÕn rolu” dissertasiyasÕnÕ müdafiԥ üçün tԥqdim etmiúdir.  

2014-cü ildԥ AssosiasiyanÕn prezidenti Sankt-Peterburqda Beynԥlxalq 

Lixaçov elmi OxumalarÕnÕn iúindԥ iútirak etmiú, bir sÕra nazirliklԥr vԥ idarԥ-

lԥrdԥ, o cümlԥdԥn, Gԥnclԥr vԥ ødman, Mԥdԥniyyԥt vԥ Turizm, Tԥhsil nazir-

liklԥri tԥrԥfindԥn tԥúkil edilmú “dԥyirmi masa”da, Ԥdliyyԥ AkademiyasÕ, 

Azԥrbaycan Milli EnsiklopediyasÕ, Azԥrbaycan Dövlԥt øqtisad Universitetin-

dԥ, Azԥrbaycan Müԥllimlԥr ønstitutunda, Ԥmԥk vԥ Sosial Münasibԥtlԥr 

AkademiyasÕnda, Müԥllimlԥrin øxtisasartÕrma ønstitutunda, “Loqos” Uúaqla-

rÕn ønkiúaf Mԥrkԥzindԥ vԥ s. insan kapitalÕnÕn inkiúafÕnda kulturologiyanÕn 

rolu haqqÕnda mühazirԥlԥrlԥ çÕxÕúlar etmiúdir. “Simurq” AMA-nÕn beynԥl-

xalq nüfuzunun göstԥricilԥrindԥn biri – 2014-cü ildԥ AssosiasiyanÕn prezi-

denti, prof. Fuad Mԥmmԥdovun Sankt-Peterburqda alimlԥr vԥ siyasԥtçilԥrin 

mötԥbԥr beynԥlxalq konfransÕnÕn -  Beynԥlxalq Lixaçov elmi OxumalarÕnÕn 

tԥúkilat komitԥsinin tԥrkibinԥ daxil edilmԥsi idi.  

Elԥ hԥmin ildԥ Assosiasiya “Mԥdԥniyyԥt” kanalÕnda, respublikanÕn ta-

nÕnmÕú elm, tԥhsil, incԥsԥnԥt xadimlԥrinin, hԥmçinin siyasԥtçilԥr, deputatlar 

vԥ ictimai xadimlԥrin, tԥlԥbԥlԥr, müԥllimlԥr vԥ mԥktԥblilԥrin  iútirakÕ  ilԥ    

10-dan yuxarÕ “ødrak” kulturoloji televiziya veriliúlԥri hazÕrlamÕú vԥ apar-

mÕúdÕr. Eyni zamanda “Sԥhԥr”, “Yeni gün” vԥ digԥr televiziya kanallarÕnda 


197 

intellektual, etik mԥdԥniyyԥt vԥ insan kapitalÕnÕn inkiúafÕ mԥsԥlԥlԥri üzrԥ bir 

sÕra kulturoloji çÕxÕúlar hԥyata keçirilmiúdir. Assosiasiya üzvlԥri BakÕ 

Beynԥlxalq Humanitar Forumu, BakÕ Beynԥlxalq Ombudsmanlar KonfransÕ, 

YUNESKO-nun qeyri-maddi mԥdԥni irs üzrԥ Komitԥsinin VIII sessiyasÕ, 

Avropa ùurasÕnÕn Mԥdԥni Marúrutlar üzrԥ Mԥúvԥrԥt Forumunun vԥ s. iúindԥ 

iútirak etmiúdir.    

ønsan kapitalÕnÕn inkiúafÕ, yüksԥk mԥdԥniyyԥt standartlarÕnÕn formalaú-

dÕrÕlmasÕ, ictimai ԥmԥyin mԥhsuldarlÕ÷Õ vԥ keyfiyyԥtinin yüksԥldilmԥsi kimi 

dövlԥt siyasԥtinin reallaúdÕrÕlmasÕna bundan sonrakÕ yardÕm mԥqsԥdilԥ, ԥha-

linin akkulturasiyasÕ vԥ inkulturasiyasÕna istiqamԥtlԥndirilmiú ԥnԥnԥvi mü-

hazirԥlԥr vԥ seminarlarla yanaúÕ, 2014-cü ilin yazÕndan “Simurq” AMA 

respublikanÕn müxtԥlif dövlԥt strukturlarÕnÕn iúçilԥri üçün ԥmԥk mԥdԥniyyԥti 

üzrԥ xüsusi treninqlԥr keçirmԥyԥ baúladÕ. Ölkԥnin sosial-mԥdԥni siyasԥtinԥ uy-

÷un konfranslar, seminarlar vԥ televiziya veriliúlԥrini hesaba almadan, yalnÕz 

2014-cü ildԥ “Simurq” AMA nazirliklԥr vԥ idarԥlԥrin dövlԥt qullqçularÕ, hԥm-

karlar ittifaqlarÕ iúçilԥri, hԥmçinin akademiyalar, ali vԥ orta mԥktԥblԥrin müԥl-

limlԥri, qadÕnlar vԥ gԥnclԥr üçün 40-a yaxÕn treninqlԥr keçirmiúdir.   

2013-cü ildԥn ölkԥdԥ ilk dԥfԥ, ölkԥnin dövlԥtçilik tarixindԥ parlaq hadisԥ 

olan, Azԥrbaycan PespublikasÕnÕn Prezidenti yanÕnda vԥtԥndaúlara vԥ sosial 

innovasiyalara xidmԥt göstԥrilmԥsi üzrԥ “ASAN xidmԥt” Dövlԥt Agentliyi fԥ-

aliyyԥt göstԥrmԥyԥ baúladÕ. Agentlik – dövlԥt sisteminin bazar úԥraitinԥ ya-

xÕnlaúdÕrÕlmasÕ vԥ dövlԥt adminisrtasiya xidmԥtlԥrindԥ mülki ԥhalinin tԥlԥbat-

larÕnÕn daha tam ödԥnilmԥsi hesabÕna, idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥti vԥ effektivliyi-

nin artÕrÕlmasÕ kimi mühüm siyasi mԥsԥlԥnin hԥllinԥ yardÕm edirdi. 

Siyasi-etik ölçüdԥ “ASAN xidmԥt”in fԥaliyyԥti - yüksԥk vԥtԥndaú mԥ-

dԥniyyԥtinin formalaúdÕrÕlmasÕ, úԥxsiyyԥtlԥrarasÕ vԥ beynԥlxalq münasibԥt-

lԥr mԥdԥniyyԥti, insanlarÕn vԥtԥnpԥrvԥrlik ruhunda tԥrbiyԥ edilmԥsi, milli 

mԥdԥni dԥyԥrlԥrin, o cümlԥdԥn, yüz illԥr mԥdԥniyyԥt tarixi boyu Azԥrbay-

can xalqÕna xas ԥnԥnԥvi multikulturalizm dԥyԥrlԥrinin qorunmasÕ vԥ inkiúa-

fÕna hԥdԥflԥnmiú azԥrbaycançÕlÕq ideologiyasÕ istiqamԥtindԥ hԥyata keçiril-

mԥyԥ baúlandÕ. Agentliyin strategiya vԥ texnologiyalarÕ mԥnԥvi mühitԥ, icti-

mai münasibԥtlԥr mԥdԥniyyԥti, cԥmiyyԥtin siyasi vԥ sosial sabitliyi, “úԥffaf-

lÕ÷Õn” artÕrÕlmasÕ vԥ korrupsiyanÕn sԥviyyԥsinin azaldÕlmasÕna eyni zamanda 

dövlԥt qulluqçularÕ, siyasԥtçilԥr vԥ mԥmurlarÕn özlԥrinin mԥdԥniyyԥtinԥ çox 

böyük tԥsir göstԥrmԥyԥ baúladÕ.  

Azԥrbaycan RespublikasÕ Prezidentinin dünya tԥcrübԥsindԥ analoqu ol-

mayan bu çox dԥyԥrli innovativ layihԥsi, tԥxirԥsalÕnmaz sosial-hüquqi mԥsԥ-

lԥlԥrin hԥllinԥ vԥsait vԥ vaxt sԥrfini ԥhԥmiyyԥtli dԥrԥcԥdԥ azaltmaq, demok-


198 

ratiya mԥdԥniyyԥtini vԥ xalqÕn dövlԥt strukturlarÕna inamÕnÕ möhkԥmlԥndir-

mԥk hesabÕna, Azԥrbaycan vԥtԥndaúlarÕ vԥ ailԥlԥrinin hԥyat rahatlÕ÷ÕnÕ yük-

sԥltmԥyԥ imkan vermiúdir. “ASAN xidmԥt” vԥtԥndaúlarla ünsiyyԥt prosesin-

dԥ dövlԥt qulluqçularÕnÕn yüksԥk etik mԥdԥniyyԥt milli standartlarÕnÕn bԥr-

qԥrar olmasÕna sԥbԥb olan ԥn nümunԥvi dövlԥt strukturlarÕndan biri oldu. 

Dövlԥt idarԥçiliyinin yüksԥk effektivliyini tԥmin etmԥk üçün belԥ mԥdԥniy-

yԥtin ԥhԥmiyyԥtini Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn Prezidenti, cԥnab ølham 

Ԥliyev öz çÕxÕúlarÕnda dԥfԥlԥrlԥ vur÷ulamÕúdÕr.  

Dövlԥt baúçÕsÕ tԥrԥfindԥn irԥli sürülmüú insan kapitalÕnÕn inkiúafÕ stra-

teji vԥzifԥsini nԥzԥrԥ alaraq, 2014-2015-ci illԥrdԥ “Simurq” AMA, dövlԥt 

qulluqçularÕnÕn biliklԥri, bacarÕqlarÕ, mütԥúԥkkilliyi vԥ etik sԥviyyԥsinin 

permanent yüksԥliúini tԥmin edԥn “ASAN xidmԥt” Dövlԥt Agentliyi ilԥ iúçi 

heyԥtinin müasir xidmԥt metodlarÕna öyrԥdilmԥsi sahԥsindԥ sÕx ԥmԥkdaúlÕq 

etmiúdir. Treninqlԥrin keçirilmԥsi vasitԥsilԥ, yalnÕz BakÕda deyil, hԥm dԥ 

Gԥncԥ, SumqayÕt vԥ respublikanÕn digԥr rayonlarÕnda “ASAN xidmԥt” tԥú-

kilatlarÕnÕn fԥal inkiúaf edԥn úԥbԥkԥsi üçün kadrlarÕn kulturoloji hazÕrlÕ÷Õ vԥ 

yenidԥn hazÕrlÕ÷Õ hԥyata keçirilmiúdir. 

Treninqlԥrin ԥsas mԥqsԥdi respublika ԥhalisinԥ xidmԥtdԥ dövlԥt qulluq-

çularÕnÕn ustalÕ÷ÕnÕ tԥkmillԥúdirmԥk, onlarÕn yüksԥk ԥmԥk mԥdԥniyyԥti stan-

dartlarÕna istiqamԥtlԥnmiú peúԥkarlÕq vԥ etik sԥviyyԥsini artÕrmaq olmuúdur. 

Bu hazÕrlÕq prosesindԥ Agentlik ԥmԥkdaúlarÕna insan münasibԥtlԥri, ԥmԥk, 

xidmԥt, liderlik vԥ idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥti haqqÕnda, hüquq mԥdԥniyyԥti, 

peúԥ etikasÕ vԥ mԥsuliyyԥt mԥdԥniyyԥti haqqqÕnda universal kulturoloji bi-

liklԥrin ötürülmԥsi tԥmin edilmiúdir. øúçilԥrdԥ, onlar tԥrԥfindԥn nizam vԥ in-

tizamÕn gözlԥnilmԥsi, qoyulmuú qaydalara riayԥt edilmԥsi, xeyirxahlÕq vԥ 

nԥzakԥt, úԥxsiyyԥtԥ hörmԥt, insanlara xidmԥtdԥ düzgünlük vԥ ԥdalԥt, hԥmçi-

nin pozitiv xarakterin formalaúmasÕ vԥ kompromisԥ getmԥk bacarÕ÷ÕnÕ nԥ-

zԥrdԥ tutan “úԥxsiyyԥt mԥdԥniyyԥtinin” formalaúmasÕna böyük diqqԥt yeti-

rilmiúdir. Treninqlԥr dövlԥt qulluqçularÕnÕn intellekti, texnoloji yaraqlanma-

sÕ vԥ praktik tԥcrübԥsinin inkiúafÕna, onlarda ԥmԥyԥ vԥ öz peúԥsinԥ mԥhԥb-

bԥt hissinin formalaúmasÕna, milli adԥtlԥr, vԥtԥndaúlarÕn xarakterlԥri,  psixo-

logiyasÕ vԥ temperamenti haqqÕnda biliklԥrin yayÕlmasÕna, insanlarla iúlԥ-

mԥk bacarÕ÷Õna yardÕm etmiúdir. Onlar müsbԥt energetikanÕn vԥ özünüidarԥ 

mԥdԥniyyԥtinin yetiúdirilmԥsinԥ, yüksԥk ԥmԥk mԥdԥniyyԥti standartlarÕna 

uy÷un xidmԥt texnologiyalarÕ vԥ peúԥkar ustalÕ÷Õn tԥkmillԥúdirilmԥsinԥ sԥ-

bԥb olmuúdur. Treninq keçԥn dövlԥt qulluqçularÕ müútԥrilԥrԥ sosial-mԥiúԥt 

problemlԥrinin hԥllindԥ yardÕm etmԥyԥ çalÕúaraq, iú prosesindԥ onlarla daha 

artÕq diqqԥt, sԥbr, tԥmkin vԥ qay÷Õ nümayiú etdirmԥyԥ baúlamÕúlar. 


199 

Treninqlԥrԥ hԥmçinin, milli mԥdԥniyyԥt dԥyԥrlԥrinԥ ԥsaslanan hԥyat 

fԥlsԥfԥsinin formalaúmasÕna yardÕm edԥn Azԥrbaycan vԥ dünya mԥdԥniyyԥti 

vԥ sivilizasiyasÕnÕn tarixi, azԥrbaycançÕlÕq ideologiyasÕ, insan kapitalÕnÕn in-

kiúaf imkanlarÕ vԥ multikulturalizmin ԥsaslarÕ haqqÕnda biliklԥr uy÷un úԥkil-

dԥ daxil edilirdi. Bu biliklԥrin yayÕlmasÕ, Agentlik iúçilԥrindԥ xüsusi peúԥ 

etikasÕ, cԥmiyyԥt vԥ dövlԥt qarúÕsÕnda sosial vԥ siyasi mԥsuliyyԥt mԥdԥniy-

yԥtini ehtiva edԥn yüksԥk professionallÕq vԥ korporasiya mԥdԥniyyԥtinin 

yetiúdirilmԥsinԥ yardÕm edirdi. Kulturoloji treninqlԥrin keçirilmԥsi “ASAN 

xidmԥt” kollektivlԥrindԥ yüksԥk ԥmԥk mԥhsuldarlÕ÷ÕnÕ tԥmin edԥn ciddi ida-

rԥçilik resurslarÕ olmuúdur. O, yaradÕcÕ fԥaliyyԥt vԥ respublika ԥhalisinԥ xid-

mԥt mԥdԥniyyԥtinin yüksԥldilmԥsi üçün ԥlveriúli úԥraitin formalaúmasÕnda 

pozitiv ԥks olunmuúdur. ønteraktiv treninqlԥr, Agentlik ԥmԥkdaúlarÕna hԥr 

zaman “formada olma÷a”, öz xüsusi vԥ universal bilik sԥviyyԥlԥrini artÕrma-

÷a, meydana çÕxan problemlԥrin sistemli tԥhlilini hԥyata keçirmԥyԥ, konkret 

situasiyalarda vaxtÕnda vԥ düzgün qԥrarlar qԥbul etmԥyԥ imkan verԥn, in-

tellektual cԥhԥtdԥn zԥngin iúgizar oyunlarla vԥ beyin hԥmlԥlԥri ilԥ müúayiԥt 

olunurdu.  Bu zaman bütün daxili vԥ xarici amillԥri, daimi vԥ dԥyiúԥn kԥ-

miyyԥtlԥri sԥmԥrԥli úԥkildԥ nԥzԥrԥ alma÷a vԥ nԥzarԥt etmԥyԥ imkan verԥn, 

xidmԥt mԥdԥniyyԥtinin nԥticԥsinԥ tԥsir göstԥrԥn strategiya, texnologiya, eti-

ka, sosiologiya vԥ estetika kimi elmi idarԥetmԥ prinsiplԥrinin istifadԥsinԥ 

sistemli kulturoloji yanaúmanÕn iúçi heyԥti tԥrԥfindԥn mԥnimsԥnilmԥsi hesa-

bÕna, dövlԥt qulluqçularÕnÕn idarԥetmԥ mԥdԥniyyԥti sԥviyyԥsinin yüksԥldil-

mԥsinԥ xüsusi diqqԥt yetirilirdi.  

Mԥú÷ԥlԥlԥr ԥmԥkdaúlarÕn sԥriútԥliliyinin artmasÕna, önlarÕn özünԥ ina-

mÕna, inandÕrmaq vԥ maraqlarÕ harmonizasiya etmԥk bacarÕ÷ÕnÕn inkiúafÕna, 

kollektivdԥ komanda ruhunun, sa÷lam mԥnԥviyyat vԥ psixoloji ab-havanÕn 

formalaúmasÕna imkan yaradÕrdÕ. Onlar vԥtԥndaúlarÕn tԥlԥbatlarÕ vԥ maraqla-

rÕnÕn tԥmin edilmԥsi, sosial vԥ mԥiúԥt problemlԥrinin hԥllindԥ onlar üçün ra-

hat úԥraitin yaradÕlmasÕ imkanlarÕnÕ geniúlԥndirirdi. Bununla yanaúÕ mԥú÷ԥ-

lԥlԥr “ASAN xidmԥt” iúçilԥrini, ԥhaliyԥ xidmԥt göstԥrilmԥsindԥ qanunlarÕ 

yerinԥ yetirmԥk vԥ qanunla úԥrtlԥnԥn mԥqsԥdlԥrԥ u÷urla nail olmaq üçün zԥ-

ruri olan diskresion fԥaliyyԥtԥ cԥlb edilmԥsinԥ imkan verirdi. Bu fԥaliyyԥt 

prosesindԥ “ASAN xidmԥt”dԥ akkreditasya olunmuú respublikanÕn digԥr na-

zirliklԥri vԥ idarԥlԥrinin nümayԥndԥlԥri dԥ öz professional vԥ etik mԥdԥniy-

yԥt sԥviyyԥsini yüksԥldirdilԥr. 

Ԥvvԥlki illԥrdԥ oldu÷u kimi, Assosiasiya, yüksԥk ruhi mԥdԥniyyԥt dԥ-

yԥrlԥrinin qorunmasÕ vԥ inkiúafÕ ilԥ ԥlaqԥdar olan müxtԥlif  yerli vԥ xarici 

tԥdbirlԥrdԥ fԥal iútirak etmԥyԥ sԥy göstԥrirdi. 2014-cü ilin okyabrÕnda o, Ru-


200 

siya KøV tԥrԥfindԥn tԥúkil edilmiú, müasir humanizm problemlԥrinԥ hԥsr 

olunmuú “Rusiya–Azԥrbaycan–Almaniya” beynԥlxalq telekörpüdԥ u÷urla 

iútirak etmiúdir.   

19 dekabr 2014-cü ildԥ AssosiasiyanÕn rԥhbԥrlԥri vԥ fԥxri üzvlԥri, 

akademiklԥr – Maqsud Ԥliyev, Tofiq Na÷Õyev, Urxan Ԥlԥkbԥrov, prof. 

Fuad Mԥmmԥdov vԥ baúqalarÕ respublika Milli Elmlԥr AkademiyasÕnÕn 

ԥsas binasÕnda keçirilԥn, Azԥrbaycan alimlԥrinin Birinci qurultayÕnda çÕ-

xÕú etdilԥr. Qurultayda “Simurq” AMA-nÕn milli-mԥdԥni inkiúaf kon-

sepsiyasÕ ilԥ hԥmahԥng olan, AssosiasiyanÕn Azԥrbaycan xalqÕ vԥ dövlԥ-

tinin ruhi mԥdԥniyyԥtinin yüksԥldilmԥsinԥ istiqamԥtlԥnmiú ԥsas ideyalarÕ-

nÕn düzgünlüyünü vԥ çoxillik fԥaliyyԥtinin sԥmԥrԥliliyini tԥsdiqlԥyԥn  bir 

çox maraqlÕ fikirlԥr vԥ faktlar sԥslԥndirildi. 

Müqayisԥli tԥhlil göstԥrir ki, son illԥrdԥ Azԥrbaycanda oldu÷u kimi, 

postsovet mԥkanÕnÕn digԥr ölkԥlԥrindԥ dԥ, ruhi mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕ mԥsԥ-

lԥlԥrinԥ artan diqqԥt müúahidԥ olunur. Bu zaman mԥdԥniyyԥt fenomeni cԥ-

miyyԥtdԥ daha geniú anlayÕúla xarakterizԥ olunur ki, bu da mԥdԥniyyԥt vԥ 

mԥdԥniyyԥt siyasԥti sahԥsindԥ permanent islahatlara imkan verir. Belԥ ki, 

2014-cü il Rusiyada Mԥdԥniyyԥt ili elan edilmiúdir. 24 dekabr 2014-cü ildԥ 

Moskvada RF Dövlԥt ùurasÕnÕn mԥdԥniyyԥt vԥ incԥsԥnԥt üzrԥ iclasÕ keçiril-

di. øclasda RusiyanÕn yeni mԥdԥniyyԥt siyasԥtinin ԥsaslarÕ qԥbul edildi. Bu 

sԥnԥddԥ mԥdԥniyyԥt anlayÕúÕ yalnÕz tarixi irs, dԥyԥrlԥr vԥ mԥnԥvi ideallar 

sistemi kimi deyil, hԥm dԥ “ictimai tԥyinat, missiya, ictimai rifah” kimi öz 

ԥksini tapmÕúdÕr. Mԥdԥniyyԥtin hԥr úeyi ԥhatԥ edԥn belԥ anlayÕúÕ, hԥm dԥ 

RusiyanÕn dövlԥt siyasԥti prioritetlԥrinin özünün ԥsas dԥyiúikliyini göstԥrir. 

Rusiya dövlԥtinin baúçÕsÕ V.V. Putin mԥdԥniyyԥt sahԥsindԥ ԥsas dövlԥt sԥnԥ-

dini – Dövlԥt mԥdԥniyyԥt siyasԥtinin ԤsaslarÕnÕ tԥsdiq etdi ki, burada mԥdԥ-

niyyԥt hԥr úeyi ԥhatԥ edԥn mԥnasÕnda baúa düúülür, maariflԥndirmԥyԥ vԥ bü-

tün ölkԥ ԥrasizindԥ mümkün mԥdԥni nemԥtlԥrin yaradÕlmasÕna isԥ xüsusi 

ԥhԥmiyyԥt verilir.  Sԥnԥddԥ yaradÕcÕlÕq azadlÕ÷ÕnÕn tԥmin edilmԥsi vԥ mԥdԥ-

niyyԥtin inkiúafÕnÕn vacib úԥrti kimi, RusiyanÕn mԥdԥni tԥsirinin dünyada 

möhkԥmlԥndirilmԥsi zԥruriliyi xüsusi olaraq nԥzԥrԥ çatdÕrÕlÕr. øclasda hԥmçi-

nin, sahԥdԥn asÕlÕ olmayaraq koordinasiyaedici strukturun yaradÕlmasÕ, mԥ-

dԥniyyԥt siyasԥtinin resurs tԥminatÕ üçün mövcud idarԥetmԥ sisteminin tԥc-

rübԥsi vԥ imkanlarÕndan maksimum istifadԥsinin zԥruriliyi qeyd olundu. Bu 

mԥqsԥdlԥ Rusiya Mԥdԥni ønkiúaf Fondunu tԥsis etmԥk mԥqsԥdԥuy÷un hesab 

edildi.

42

  



                                                            

42

 http://ria.ru/trend/state_counsil_culture_24122014/ 



201 

2015-ci il “Simurq” AMA-nÕn VI - yubiley qurultayÕna hazÕrlÕq niúanÕ 

altÕnda keçirdi: iú planlarÕ, prioritetlԥr, qurultayÕn hazÕrlanmasÕ vԥ keçirilmԥ-

si formatÕ müzakirԥ edilir, AssosiasiyanÕn Azԥrbaycan RespublikasÕnÕn sosi-

al vԥ iqtisadi inkiúafÕnda mühüm rol oynayan ruhi mԥdԥniyyԥtin inkiúafÕna 

yönԥldilmiú çoxillik fԥaliyyԥtinin sistemli kulturoloji tԥhlili aparÕlÕr vԥ qiy-

mԥt verilirdi. Xüsusilԥ, “ruhi istehsalÕn” – elm, tԥhsil, tԥrbiyԥ, incԥsԥnԥt, 

hԥmçinin akkulturasiya vԥ inkulturasiya metodlarÕ ilԥ ölkԥ ԥhalisinin kultu-

roloji maariflԥndirilmԥsi vasitԥsilԥ insan kapitalÕnÕn inkiúafÕna yönԥldilmiú 

fԥaliyyԥt tԥhlil edilir vԥ qiymԥtlԥndirilirdi.  25 illik fԥaliyyԥti ԥrzindԥ Asso-

siasiyanÕn tԥsis edilmԥsi, inkiúafÕ vԥ nailiyyԥtlԥrindԥ xüsusi xidmԥtlԥri olan 

üzvlԥri aúkar edilirdi. Cari ildԥ Assosiasiya, onun çoxillik yaradÕcÕ fԥaliyyԥ-

tini ԥks etdirԥn bu yubiley kitabÕnÕn yekunlaúdÕrÕlmasÕ, hԥmçinin “Simurq” 

Beynԥlxalq kulturoloji jurnalÕn növbԥti, yubiley  nömrԥsinin hazÕrlanmasÕ 

üzԥrindԥ fԥal surԥtdԥ iúlԥyirdi. Eyni zamanda ilin ԥvvԥlindԥn AssosiasiyanÕn 

maarifçilik fԥaliyyԥti – kulturoloji seminarlar, o cümlԥdԥn müxtԥlif dövlԥt 

strukturlarÕ vԥ respublika müԥssisԥlԥrindԥ mühazirԥlԥr vԥ treninqlԥr davam 

etdirilirdi.


Yüklə 8,18 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   23




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin