Çocuk cinsel iSTİsmari ve zor açIĞA Çikmasi bilgilendirme Dosyası Yayına hazırlayanlar Şahika Yüksel, Suzan Saner

Kaynaklar 

Üreme Sağlığına Giriş, Sağlık Bakanlığı 2009 

Uluslararası Cinsel Eğitim Teknik Rehberi, UNESCO 2009 

Keser  N,    Odabaş  E,    Elibüyük  S,  Ana-Babaların  Çocuk  İstismarı  Ve  İhmali  Konusundaki  Bilgi 

Düzeylerinin İncelenmesi, Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi 2010 

Gordon P, Sexuality Education And The Preventon Of Sexual Violence 

Çalışandemir F, Bencik S, Artan İ, Çocukların Cinsel Eğitimi: Geçmişten Günümüze Bir Bakış, Eğitim ve 

Bilim, Cilt 33, Sayı 150, 2008  

Çavlin Bozbeyoğlu A, Koyuncu E, Sezgin A, Kardam F, Sungur A, Türkiye’de Ensest Sorununu Anlamak, 

Haziran 2009 

 

Dr. Seher Akbaş 

Erenköy  Ruh  ve  Sinir  Hastalıkları  Eğitim  ve  Araştırma  Hastanesi,  Çocuk  Psikiyatrisi 

Psikiyatri Kliniği 

 

Kurumlarda cinsel istismara örnekler: Cezaevlerindeki çocuklar 

Bu  bölümde  farklı  zamanlarda  farklı  şekillerde  gözaltına  alınan  çocukların  gözaltı 

süreçlerinden itibaren başlarına gelen işkence, cinsel istismar ve tecavüz konu edilmiştir. 

Pek  çok  cezaevinde  farklı  zamanlarda  ortaya  çıkan  tecavüz, işkence  ve  ölüm  haberleri 

(1995  Manisa;  2008  Dağlıoğlu  Karakolu; 2008-2015  Adana  Kürkçüler  F  Tipi 

Cezaevi; 2012  Pozantı  Cezaevi; 2013 Sincan  Cezaevi; 2014 Muğla  Cezaevi; 2013-

2014 Antalya  Cezaevi; 2015  Şakran Cezaevi;  2015  Maltepe Cezaevi)  olduğu 

bildirilmiştir.  Bu  yazıda  Manisa  Davası  ve  Pozantı  Cezaevinde  yaşananlar  kısaca 

anlatılmıştır. Bu davaların seyri ilerde oluşabilecek mağduriyetler açısından da izlenecek 

yol hakkında ipuçları vermektedir. Her sessizlik, suçluları her koruma girişimi, geciken 

ya  da  gelmeyen  adalet  çocukların  yaşadığı travmayı arttırmakla  birlikte  adalet 

duygusunun  zedelenmesine  ve  yeni  işkence  ve  tecavüz  süreçlerinin  başlamasına  zemin 

hazırlamaktadır. 

 

Manisalı Çocuklar Davası  

Manisalı gençler,  26  Aralık  1995  gecesi,  bir  vagona  'paralı  eğitime  hayır' 

yazdıkları gerekçesiyle  evleri  basılarak  gözaltına  alındı. Gözaltına  alınan  on  altı  gencin 

çoğu  ortaokul  ve  lise  öğrencisiydi. Ağır  işkenceden  geçirilen  gençler  duvarlara  yazı 

yazmak,  bildiri  dağıtmak,  molotof  kokteyli  atmak,  gizli  örgüte  üye  olmakla 

suçlanıyordu.

 

Manisalı  gençlerden  Hüseyin  Korkut  yaşadıklarını  “Ateş Manisa’ya da 

Düştü”  kitabında  yazdı.  Bu  kitapta  gözaltına  alınışını,  yaşadığı  işkenceyi  ayrıntılı 

anlattı.   

  

Manisalı  gençlerin  durumunun  kamuoyunun  gündemine  gelmesinde  kişisel  çabalar, 

özellikle o dönemin İzmir Milletvekili Sabri Ergül, büyük rol oynadı. Manisa Davasında 

olduğu  gibi  politikacılar,  gazeteciler  sanatçılar  gibi  kamuoyunda  etkin  kişilerin  kişisel 

çabalarının, kapalı kapılar ardında cezaevindeki çocuklara karşı yapılan, kapatılmaya ve 

yok sayılmaya çalışılan işkencelerin ortaya çıkmasında önem taşıdığı görülüyor. Manisalı 

gençlere  yapılan  işkenceler başta  iç işleri  bakanı,  emniyet  olmak  üzere  farklı  devlet 

kurum  ve  yetkilileri  tarafından  defalarca  yalanlandı. Oysa  emniyet  müdürlüğünde 

çocuklarla  görüşmek  için  izin  almaya  çalışan  Sabri  Ergün  gelen  çığlık  seslerine 

yöneldiğinde açtığı kapıyla girdiği odada kendi gözleriyle işkenceye tanıklık etmişti.  

 

İşkence ve tecavüze uğrayan gençler için bu dava onların hayatı oldu. Manisalı gençlere 

işkence  davası  olaydan  yaklaşık 7.5 yıl  sonra  4  Nisan  2003'te  sonuçlanabildi.  Yargıtay, 

zamanaşımı süresinin dolmasına üç ay kala 10 polis hakkındaki cezayı onadı.   

  

Pozantılı Çocuklar Davası   

Mersin'de  yasadışı  eylemlerde  polise  taş  ve  molotof  kokteyli  attıkları  iddiasıyla 

tutuklandıktan sonra Pozantı M Tipi Çocuk Cezaevi'ne konulan yaşları 13-17 arasındaki 

yedi çocuk, cezaevinde yaşadıkları ve duyduklarını İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin 

Şubesi’ne el yazılarıyla yazarak başvurdular. Başlangıçta basında kendine yer bulamayan 

Pozantı  cezaevindeki  çocukların  yaşadığı  işkence  ve  tecavüzler  iki  gazeteci  tarafından 

haber yapıldı. Hala ulusal basının ilgisini çekmeyen konu sosyal medyada gündem olunca 

dikkatler çekildi.   

  

Pozantı’da  kalan  çocuklar yetişkin mahkumlar,  jandarma  ve  gardiyanlar  tarafından 

tecavüz  edildiklerini  iddia  ediyorlardı. Bu  çocuklar  sadece  cinsel  tacize  uğramadı. 

Düzenli  olarak  gardiyanlar  tarafından  dövüldüler,  Kürt  olmaları  aşağılandı,  çalışmaya 

zorlandılar,  falakaya yatırıldılar,  doktora  gitmelerine  izin  verilmedi  ve  neredeyse 

boğuluncaya 

kadar 

basketbol 

çemberlerine 

asıldılar. Üstelik 

cezaevinde 

doktorlar dahil herkes bu odadan haberdardı.  

 

Pozantı  cezaevinde  cinsel  istismar  ve  işkenceye  maruz  kalan  çocukların  haberleri 

medyada  uzun süre  yer  bulmadı, yer  bulduğunda  ise çocuklar  başka bir  hapishaneye, 

Sincan  Cezaevine,  nakledildiler.  Ailelerinden  uzaklaştırıldılar,  yeni  nakledildikleri 

hapishaneye Pozantı’daki  müdürleri  onlar  gitmeden  oraya  atandı.  Diğer  müdür 

yardımcısı da terfi ettirildi.  Nakledilen çocuklar Sincan Cezaevi’nde de işkence ve kötü 

muamele  gördü.  Bunların  ortaya  çıkmasından  sonra  bir  kısmı  daha  sonra  İstanbul 

Maltepe  ve  İzmir Şakran cezaevlerine  gönderildi. Buradaki  korkunç  olaylar  silsilesinin 

devamı hep geldi.   

 

Cezaevindeki çocukların durumuna genel bir bakış  

Cezaevinde  çocukların  yaşadıkları  işkence  ve  istismar  süreçlerinde toplumun “öncelikle 

cezaevinde  olan  işkence  ve  istismarları  duyması” önemlidir. Basın,  politikacılar,  adalet 

sistemi  konuya  duyarsız  kalmamalı  sağ  kurtulanların  yanında  yer  alarak  adli  süreci 

işletmelidir.  Mağdurlar,  kendilerine  yapılan  işkence  ve  istismarı  bildirmelidir.  Bu  hem 

kendilerine yapılan işkence ve istismar için adli süreci başlatacak hem başka çocukların 

bildirimde bulunması için vesile olacak, istismarcıların yargılanmasına ve ceza almasına 

giden yolu açacaktır. 

 

Olay  ortaya  çıktıktan  sonraki  süreç, konuların  araştırılması,  belgelenmesi,  mahkeme 

süreçlerinin takibi ve çocuklara desteği içermelidir. Cinsel istismara uğrayan çocukların 

psikolojik  ve  sosyal  desteğe  gereksinimleri  varken  cezaevinde  ailelerinden  uzakta  ve 

sosyal  çevreleriyle  iletişimden  yoksun  biçimde,  yaralarının  onarılması,    sağaltılmaları 

mümkün değildir.   

 

Çocuk  cezaevlerinin  kapatılması  mücadelesi  kritik  önemdedir.  Çünkü  çocukların  kapalı 

kurumlarda cezalandırılmalarının kendisi yeni hak ihlallerini, cinsel şiddetin ve şiddetin 

tüm türlerinin yeniden üretilmesini sağlamaktan başka bir işe yaramayacaktır. 

 

Çocuk  cezaevleri  şartları  acil  olarak  düzeltilmelidir. Cezaevlerinde  çocukların  maruz 

kaldıkları şiddet ortadan kaldırılmalı, tekrar ortaya çıkmaması için önlemler alınmalıdır. 

Çocuklara  eşit,  destekleyici,  koruyucu davranılmalıdır.  Karşılaşılan  her  durum için 

çocuğun yüksek  yararı  gözetilmelidir. Çocuk  cezaevlerinde  çocukların  ruhsal  destek  ve 

tedavilerinin  sağlanması  için  uzman  çocuk  psikiyatristleri  tam  gün  olarak 

görevlendirilmelidir.  Adli  süreçleri  hızlı  yürütülmeli,  çocuğun  adalet  duygusunun 

zedelenmesinin  önüne  geçilmelidir.  Ruhsal  olarak  etkilenen  çocukların  mutlaka  aile 

desteği arttırılmalı, ailelerine yakın yerleşimleri sağlanmalıdır. Travmaya maruz kalsın ya 

da  kalmasın  her  çocuğun cezaevi  koşullarında  psikolojik  ve  sosyal  iyileştirme 

programlarından yararlanması sağlanmalıdır.  

 

Kaynaklar:   

DİHA, 26.05.2013, http://hurbakis.net/content/ikinci-pozanti-vakasi-iki-cocuga-tecavuz-edildi  

Yüce 

Yöney, 24.11.2014, Bianet. 

http://bianet.org/bianet/cocuk/160152-pozanti-cocuklari 

-iskenceye-

maruz-kalan-cocuklara-dava-acildi

   

Can Adil ANF NEWS AGENCY 7.03.2012.   

http://yenisosyalizm.blogspot.com.tr/2012/03/pozantdaki-tecavuzu-anlatan-tt-tutukland.html  

Elif 

İnce, 23.12.2014 Bianet. Manisalı 

Gençler" 

Bir 

Vekilin 

Mücadelesi 

ve 

İşkenceye Mahkumiyet. http://bianet.org/bianet/insan-haklari/160989-manisali-gencler-bir-vekilin-

mucadelesi-ve-iskenceye-mahkumiyet  

Ece Temelkuran, 

09.03.2012. 

Pozantı 

cezaevinin 

Çocukları: 

Mutlu 

Son 

Yok. 

http://www.ecetemelkuran.com/kategori/yazilar/30594/pozanti-cezaevinin-cocuklari-mutlu-son-yok  

Hüseyin Korkut, Ateş Manisaya da Düştü, İmge Yayınevi, 2007  

Banu Bülbül ve Figen Paslı,  2015, Hapishanedeki çocuklara yönelik cinsel 

istismar. https://www.gorulmustur.org/icerik/hapishanedeki-cocuklara-yonelik-cinsel-istismar

  

Just Detention International Cezaevinde 

cinsel 

istismar: 

Küresel 

bir 

insan 

hakları 

krizi. http://justdetention.org/wp-content/uploads/2015/11/International_Summary_Turkish.pdf  

 

 

Dr. Lale Tırtıl 

Adli Tıp Uzmanı 

Çocuk cinsel istismarında yasal süreç 

Türkiye’nin  de  kabul  ettiği  Çocuk  Hakları  Sözleşmesi  (1989)  çocukların  temel  hak  ve 

özgürlükleri  konusunda  taraf  devletlerin  yükümlülüklerini  tanımlamıştır.  18  yaşın 

altındaki  her  birey  çocuk  olarak  kabul  edilmektedir  ve  yalnızca  çocuk  olmasından 

kaynaklanan haklara sahiptir. Çocuğun yüksek yararı gözetilerek düzenlemeler yapılması 

iç hukukumuza 1995 yılında (4058 sayılı yasa) yansımıştır. Çocuğun cinsel istismarı, bir 

çocuk  ile  bir  yetişkin  ya  da  yaş  veya  gelişim  bakımından  sorumluluk,  güven  ve  güç 

ilişkisi  içinde  olan  başka  bir  çocuk  arasında,  bu  kişinin  cinsel  gereksinimlerini  tatmin 

etmeyi amaçlayan bir eylem olarak tanımlanmaktadır. 

 

Bireyin bedensel dokunulmazlığına karşı işlenen, etkileri yaşamın ilerleyen dönemlerine 

de  uzanan  cinsel  saldırı  bir  suçtur.  Ceza  kanunu  kapsamında  çocuklara  yönelen  cinsel 

istismar erişkinlerden daha ağır şekilde cezalandırılmaktadır. 

 

Türk  Ceza  Kanunu  (2005)  “çocuklara  yönelik  her  türlü  cinsel  davranışı”  suç  olarak 

tanımlamıştır.  Diğer  yandan  Çocuk  Koruma  Kanunu  (2005)  korunmaya  ihtiyacı  olan 

çocuğun  bildirilmesinde  tüm  toplumu  sorumlu  tutmaktadır.  Çocuğun  ihmal  veya 

istismarını önlemek devletin ve toplumun sorumluluğudur. 

 

Çocuk hakları sözleşmesinin iç hukuka yansımasının sonucu olarak kolluk kuvvetleri ve 

yargı  sisteminde  çocuklar  için  özelleşmiş  birimler  bulunmaktadır.  Sağlık  sistemi  içinde 

de  çocuk  istismarı  olgularında  özelleşmiş  birimler  son  yıllarda  üniversite  ve  bazı 

hastanelerde işleyişe geçmiştir.  

 

Cinsel istismara uğrayan çocuklar genellikle yaşadıkları travmatik olayı kendilerinin suçu 

olarak algılamakta ve açığa çıkmasından kaygı duymaktadır. Bu nedenle cinsel istismar 

yıllarca sürebilmekte, sıklıkla gizli kalmaktadır. 

 

İstismarın  erken  ortaya  çıkması,  öğrenilmesi;  çocuğun  taşımak  zorunda  kaldığı  yükün 

azalmasını,  çocuğun  istismara  maruz  kalmasının  durdurulmasını,  destek  sistemlerinin 

hızlı  bir  şekilde  devreye  girmesini,  ruhsal  gelişimin  daha  az  etkilenmesini  ve  uzun 

dönemde  sağlıklı  bireyler  olarak  işlevselliğin  sürmesini  sağlayacaktır.  Cinsel  istismar 

tüm sosyodemografik gruplarda ve her sosyoekonomik düzeyde görülebilmektedir. 

 

Çocuktan,  anne  babadan,  aile  yapısından  ve  toplumun  özelliklerinden  kaynaklanan  risk 

etmenleri  bildirilmiştir.  Çocukla  ilgili  olarak  çocuğun  zor  mizaçlı  olması  (inatçı  ve  sert 

mizaçlı olması), bazı ruhsal ve fiziksel gelişimsel bozukluklar, süreğen tıbbi hastalığının 

olması,  fiziksel  yetersizlikten  dolayı  özel  bakıma  ihtiyaç  duyması,  çocuğun  yaşı  (okul 

öncesi  çocuklar  istismara  daha  açıktır)  risk  etmenleri  arasında  bildirilmiştir.  Anne 

babayla  ilgili  risk  etmenleri  yönünden  ebeveynlere  özel  profil  belirlenememiştir. 

İstismara uğrayan çocuklarda psikopatoloji gelişmesinde etkili olan aile etmenleri; genç 

anne  baba,  anne  babanın  daha  önce  çocukluğu  döneminde  istismar  öyküsü  bulunması, 

alkol ya da madde bağımlılığı, maddi sıkıntı, ebeveyn kaybı, ailede ruhsal ya da fiziksel 

hastalık olması, fazla sayıda çocuk sahibi olma, parçalanmış aile, anne babanın eğitimi ve 

yetiştirme  davranışları,  evlilik  sorunları,  aile  içi  çatışma,  ana  babalık  görevini  yerine 

getirememe, ebeveyn çocuk ilişkisinde bozukluk olarak bildirilmiştir. 

 

Cinsel  istismara  uğramış  ya  da  risk  etmenleri  taşıyan  çocukların  saptanması, 

değerlendirilmesi çocukları istismardan koruma yönünden önemlidir.  

-  Birincil koruma; olay olmadan engellemeyi,  

-  İkincil  koruma  risk  gruplarına  odaklanma,  kişisel  ve  çevresel  planlamayı, 

travmanın etkilerine, şiddete ilişkin bilginin, deneyimlerin yaygınlaştırılmasını, 

-  Üçüncül koruma müdahale ve erken evrede tedavileri içermektedir.  

 

Yasal durum 

Türk  Ceza  Kanunu’nda  cinsel  istismarın  değişik  biçimleri  hakkında  ceza  hükümleri 

tanımlanmıştır.  Suçun  çocuğa  karşı  işlenmesi  ağırlaştırıcı  neden  olarak  kabul  edilmiş, 

akrabalık ve gözetim ilişkisinin olması durumu, daha ağır biçimde cezalandırılmıştır. 

1-  TCK 103. Madde: Cinsel istismar  

•  Onbeş  yaşını  tamamlamamış  çocuklara  karşı  gerçekleştirilen  her  türlü  cinsel 

davranış, 

•  Diğer  çocuklara  (15-18)  karşı  sadece  cebir,  tehdit,  hile  veya  iradeyi  etkileyen 

başka bir nedene dayalı olarak gerçekleştirilen cinsel davranışlardır. 

18 yaş altındaki bütün yaş gruplarında temas içeren nitelikli cinsel istismar durumları için 

ceza arttırılmaktadır. 

 

Çocuk  üzerindeki  etkisi  ve  ulaşma  kolaylığı,  çocuğun  direncini  zayıflatma  nedeniyle 

akrabalık ya da iş ilişkisi (eğitici, öğretici, bakıcı, sağlık hizmeti veren veya koruma ve 

gözetim yükümlülüğü bulunan diğer kişiler tarafından ya da hizmet ilişkisinin sağladığı 

nüfuz) kaynaklı failler daha ağır cezalandırılmıştır. Böylelikle yasada ensest terim olarak 

yer  almamakla  birlikte  ensest  kapsamına  giren  birçok  durum  ağırlaştırıcı  neden 

sayılmıştır.  15  yaşına  kadar  olan  çocuklarda  cinsel  ilişkide  “rıza”  kavramı 

bulunmamaktadır.  15  yaşından  büyük  çocuğun  rızası  var  ise  104.  Maddede  düzenlenen 

reşit olmayanla cinsel ilişki suçu tanımlanmıştır. 

   

2-  TCK 104. Madde: Reşit olmayanla cinsel ilişki 

Suç  tarihi  itibarıyla  reşit  olmayan  çocukla  cebir,  şiddet,  hile  olmaksızın  rızasıyla 

gerçekleştirilen  cinsel  ilişkidir.  Doğrudan  çocuğun  şikayetçi  olmasına  dayanır.  Şikayet 

konusunda  velisi  ile  çocuk  arasında  uyuşmazlık  çıktığında  çocuğun  iradesi  esas 

alınmaktadır. Düğün yapılarak yapılan yasal olmayan evlenmelerde de bu suç oluşacaktır. 

 

3-   TCK 105. Madde: Cinsel taciz 

Vücuda  herhangi  bir  temas  içermeyen,  cinsel  amaçlı  olarak  bireylerin  cinselliklerine 

yönelen  her  türlü  harekettir.  Cinsel  taciz  oluşturan  eylem  söz,  yazı  veya  davranışla 

işlenebilir. Vücuda temas olmaması gerekir. 

  

4-  TCK 226. Madde: Müstehcenlik 

Çocuk  Hakları  Sözleşmesi’nin  34.  Maddesinde  çocukların  pornografik  nitelikte 

gösterilerde  kullanılmaması  için  gerekli  önlemlerin  alınması  devletlere  görev  olarak 

yüklenmiştir.  Müstehcenlik  suçu  ile  cinsel  istismarın  görünüş  biçimlerinden  birisi  olan 

çocuğa cinsellik içeren, yaşı ile uyumlu olmayan ses, yazı ve görüntülerin gösterilmesi, 

satılması,  çocuklarının  ulaşmasının  kolaylaştırılmasıdır.  Çocukların,  bu  ürünlerde 

kullanılması ayrıca çocukların cinsel istismarı suçunu oluşturur. 

 

5-  TCK 227. Madde: Fuhuş  

Tek başına suç olmayıp, çocuğu fuhuşa teşvik etmek, kolaylaştırmak, bu amaçla bulmak, 

barındırmak  suç  sayılmış,  fail  çocuğun  akrabalık  veya  evlât  edineni,  vasisi,  eğiticisi, 

öğreticisi,  bakıcısı,  koruma  ve  gözetim  yükümlülüğü  olan  kişi  ise  daha  ağır 

cezalandırılmıştır. 

 

Adli süreç 

Cinsel  istismar  suçları  kamu  davası  niteliğindedir;  reşit  olmayanla  rızayla  cinsel  ilişki 

hariç tüm suçların bildirimi zorunludur.   

 

Cinsel  istismar  şüphesi  olduğunda  temel  amaç  çocuğun  korunması  ve  sanığın 

cezalandırılması  olacaktır;  bu  iki  süreç  mutlaka  birlikte  yürütülmek  zorundadır. 

Çoğunlukla çocuğun korunma ihtiyacı gözetilmeden adli süreç işletilmektedir. Oysa çok 

disiplinli  bir  çalışma  anlayışı  ile  adli  süreç  içinde  her  aşamada  çocuğun  korunması 

sağlanmalıdır. 

 

Cinsel  istismar  şikayeti  halinde;  soruşturma  ve  kovuşturma,  koruma,  tedbirlerin 

uygulandığı kurumları içeren ayrı sistemler söz konusudur. 

•  Çocuk Polisi; çocuklara yönelik hizmetleri yürütmektedir.  

•  Çocuk Büro Savcılığı; suçların soruşturulmasını yürütmektedir.  

•  Sosyal  Hizmet  Müdürlükleri;  çocuğun  korunma  ihtiyacının  araştırılması  ve 

korunmasında görev yapmaktadır.   

•  Baro;  avukatların  meslek  örgütüdür,  çocuk  hakları  alanında  çalışma  yapan 

merkezleri ve komisyonları bulunmaktadır. 

 

Çocuğun  ya  da  ailesinin  suçu  bildirmesi  (şikayet)  ya  da  haberdar  olan  kişilerin 

bildirmeleri (ihbar) ile Çocuk Savcısı, soruşturmayı yürütür. Çocuk Polisi delil toplaması 

görevini  yürütür.  Çocuğun  ikincil  örselenmesine  neden  olmamak  için  çocuğun 

ifadesinin alınması sırasında yanında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanından 

bir  uzman  bulundurulması  ve  ifadenin  görüntülü  ve  sesli  kaydının  alınması 

zorunludur. 

 

Cinsel  istismarda;  çocuğun  muayene  edilmesinin  ve  vücudundan  örnek  alınmasının 

gerektiği  durumlarda,  öncelikle  onun  rızasının  bulunması  şartı  aranır.  Çocuklar  için 

beden  muayenesi  ve  vücuttan  örnek  alma  konusunda  rıza,  kanuni  temsilcisi  tarafından 

verilir.  Beden  muayenesinin  hukuki  anlam  ve  sonuçlarını  algılayabilecek  durumda 

olan çocuğun da görüşü alınmalıdır. 

 

Çocukların yaşadığı istismarın değerlendirme ve yasal süreçlerde yeniden yaşantılandığı 

gerçeği  nedeniyle;  bu  aşamalarda  yeniden  örselenmemeleri  çok  önemlidir.  Çocukla 

yapılan  istismar  tanı  görüşmeleri,  fiziksel  ve  genital  muayeneleri,  ruhsal 

değerlendirilmesi  yetkin  ve  deneyimli  uzmanlar  tarafından  bu  konuda  özelleşmiş 

merkezlerde  ele  alınmalı,  yineleyen  görüşme  ve  muayenelerden  kaçınmak  için  kayıt, 

görüntüleme  teknik  desteğinden  yararlanılmalı,  kanıt  niteliğinde  materyalin  toplanması 

ile ilgili aşamalar doğru biçimde yapılmalıdır.  

 

Cinsel istismar şüphesi ile muayene edilen çocukların yarısından fazlasında herhangi bir 

fiziksel  bulguya  rastlanmadığı  unutulmamalıdır.  Fiziksel  bulguların  yokluğu  istismar 

tanısını  ne  doğrular  ne  de  dışlar.  Cinsel  ilişki  ile  bulaşan  hastalık  saptanan  2-10  yaş 

arasındaki çocuklarda ilk sırada cinsel istismar olabileceği akla gelmelidir. 

 

Cinsel  istismarın  bildirilmesinde  zaman  faktörü  çok  önemlidir,  yaklaşım  ve 

değerlendirme  farklılık  gösterir.  İstismarın  son  72  saat  içinde  meydana  geldiği 

düşünülüyorsa,  kanıt  materyali  elde  edilmesi,  gebelik  için  önlem  almak  yönünden 

muayenenin geciktirilmemesi çok yararlıdır. İstismarın son 72 saatten daha uzun sürede 

yapıldığı öyküsü varsa; çocukta duygusal gerilime neden olmadan muayene ertelenebilir, 

gebelikten koruma yerine gebeliğin gelişip gelişmediği izlenmelidir. 

 

Cinsel  istismarın  çocuk  ve  ergende  davranışsal,  duygusal  ve  sosyal  sorunların  ortaya 

çıkmasına  neden  olabilecek  ağır  bir  travma  olduğu  genel  olarak  kabul  edilmektedir. 

Çocuk  ve  ergende  cinsel  istismar  sıklıkla  tek  bir  olaydan  çok,  saklı  kaldığından  uzun 

döneme  yayılan,  tekrarlanma  olasılığı  yüksek  olan  bir  durumdur.  Özellikle  aile  içinde 

yaşanan  cinsel  istismar  (ensest)  olgularında;  adli  süreçte  bir  kısmının 

suçlamalardan vazgeçtiği, aile çevresinin baskısı gibi nedenlerle failin ceza almasını 

engellemek için ifadelerin değiştirilebileceği gözlenmektedir. 

 

Bu nedenle; 

•  Çocukların istismarı anlatmaktan utanacağı, kendisinin suçlanmasından ve 

istismarcıdan  korkacağı  unutulmadan  çocuğa  güven  içinde  olduğu 

hissettirilmeli, 

•  Cinsel  istismardan  şüphelenildiğinde  görüşmenin  olabildiğince  uzman 

kişiler ile yapılması sağlanmalı, 

•  Cinsel  istismar  şüphesi  halinde  çocuğun  sağlığı  yönünden  gerekli 

değerlendirmelerin  yapılması,  koruyucu  tetkik  ve  girişimlerin 

yapılabilmesi için üniversite ya da eğitim hastanelerinde oluşturulan özel 

merkezlere başvuru yapılmalı, 

•  Çocukların  mağduru  olduğu  eylem  nedeniyle  soruşturma  evresinde  de 

korunma gereksinimlerinin karşılanacağı unutulmamalıdır. 

 

OLGU 1 

6  yaşında  erkek  çocuk,  anne  ve  babası  işçi  olarak  çalışan,  dört  çocuklu  bir  ailenin  en 

küçük çocuğudur; anne işte olduğu sırada çocuğa komşusu bakmaktadır. Anne çocuğun 

anüs çevresinde siğil benzeri kabarıklıklar nedeniyle çocuk doktoruna başvurur. Çocukta 

cinsel  yolla  bulaşan  hastalık  saptanır.  Çocuk  ve  Ergen  Psikiyatrisi  bölümüne  öykü  ve 

muayene  amaçlı  olarak  sevk  edilir.  Yapılan  görüşmede  çocuk,  ev  bakımını  üstlenen 

komşu  kadının  eşinin  sık  sık  gezmeye  götürdüğünü  anlatır.  Anneye  cinsel  istismar 

şüphesi nedeniyle tutanak ile durumun Cumhuriyet Savcısına bildirileceği bilgisi verilir. 

 

OLGU 2 

13  yaşında  kız  çocuk,  düşük  eğitim  performansı  ve  sınıf  içinde  içine  kapanık,  derslere 

katılmaz,  arkadaşına  ağabeyinin  kendisini  öptüğünü  anlatır.  Arkadaşı  annesine  söyler. 

Arkadaşının  annesi  durumu  çocuğun  öğretmenine  anlatır.  Kız  çocuğu  öğretmen 

tarafından  rehberlik  birimine  yönlendirilir.  Rehberlik  biriminde  yapılan  görüşmelerde 

çocuğun  anne  ve  ağabeyi  ile  birlikte  yaşadığı,  babasının  dört  yıl  önce  vefat  ettiği, 

ağabeyin  ve  annesinin  evin  geçimini  sağladığı,  annesinin  vardiyalı  olarak  çalıştığı 

öğrenilir,  çocuk  ağabeyinin  kendisine  kötü  davrandığını  anlatır.  Arkadaşına  anlattığı 

bilginin  rehberlikte  kendisine  söylenmesinden  çok  utanır.  Böyle  bir  olay  olmadığını 

söyler. Rehberlik birimi kız çocuğun annesi ile yaptığı görüşmede; annenin aylık olarak 

vardiyasının  değiştiğini,  evde  olduğu  zamanlarda  askerlik  çağındaki  oğlunun  kız 

kardeşine  kötü  davrandığını,  kızının  da  ağabeyinden  çok  korktuğunu,  kızının  kendisine 

bu  konuda  bilgi  vermediğini  söyler.  Anne  kızı  ile  konuştuğunda  çocuk  ağabeyin  cinsel 

istismarını  anlatır.  Rehber  öğretmene  de  sorduğunda  anlatır,  rehber  öğretmen  Savcılığa 

bildirimde  bulunacağını  anneye  söyler.  Anne  bu  duruma  itiraz  eder.  Kız  çocuğu 

Savcılıkta verdiği ifadede böyle bir olayın yaşanmadığını anlatır.  

 

OLGU 3 

Sıklıkla evden kaçan, hakkında Savcılığa bildirimde bulunulan 14 yaşındaki kız çocuğu 

gece  bir  inşaatta  polisler  tarafından  fark  edilir.  Çocuk  Polisi  tarafından  ailesi  haberdar 

edilir. Çocuk ailesine teslim edilmek istemediğini belirtir. Sosyal Hizmet Müdürlüğü’ne 

bağlı  bir  kuruma  gönderilir.  Kurumda  yapılan  görüşmede  Sosyal  Hizmet  Uzmanı’na 

ailesinin  çok  sık  görüştüğü  üst  katlarında  oturan  evli  ve  iki  çocuklu  komşularının, 

kendisini  sürekli  evine  çağırdığını,  kendisini  film  izlemeye  zorladığını,  annesine 

anlattığında  yalan  söylediği  için  kendisini  dövdüğünü  anlatır.  Çocuk  hakkında  kurum 

tarafından Savcılığa cinsel istismar ihbarında bulunulur. 

 

Kaynaklar 

Finkel MA, De Jong AR. Medical Findings in Child Sexual Abuse, in Child Abuse: Medical Diagnosis and 

Management. Lea & Febinger. USA, 1993  

Can M, Tırtıl L, Dokgöz H, Çocuk İstismarı Olgularında Hekim Sorumluluğu, Birinci Basamakta Adli Tıp 

(Ed. Koç S, Can M.) İstanbul Tabip Odası, Temmuz 2010 

Türk Ceza Kanunu, 

https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k5237.html

 

Child  sexual  abuse,  Guidelines  for  medico-legal  care  for  victims  of  sexual  violence, 

www.who.int/violence_injury_prevention/resources/publications/en/guidelines_chap7.pdf

  

Çocuk Koruma Kanunu, 

http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf

 

Çocukların Durumu, Riskler ve Koruma, http://www.unicef.org.tr/sayfa.aspx?id=22