D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə121/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   290
DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI
1) Yalnız rütbə adları əsasında yaranan antroponimlər: Apa 
Tarkan, İnaç Çor və s.
2) Antroponimik  modellərdə rütbə adlarının digər vahidlərlə 
birlikdə işlənməsi: Bars kan, Bilgə Kağan, Elçi çor, İşbara Tam-
ğan çor, Yoluğ tigin, Külük tutuk və s.
3)  Dövlət  və  dövlətçiliklə  bağlı  olan  apelyativlər  əsasında 
formalaşan  antroponimlər:  Altuğa,  Eltəris//İltəris,  Eltəbər,  Baz 
Kağan, Alp Urunu və s.
4) Zoonimlər əsasında yaranan antroponimlər: Bars Urunu, 
Bars kan, Çoçuk Börü Sənün, Buğa, Toğan və s.
5)  Etnonimlər  əsasında  yaranan  antroponimlər: Aza Tutuk, 
Töliş Bilgə,  Oğuz Bilgə və s.
6)  İgidlik,  mübarizlik,  böyüklük  mənasını  ifadə  edən 
antroponimlər: Böyük Kağan, Ərən Uluğ, Kapağan,Tok Bögüt, 
Kara Yaş, Kara kan, Küç Uyı və s.
7)  Aqillik, müdriklik, xoşbəxtlik və s. bildirən sözlər əsasında 
formalaşan antroponimlər: Yolığ Tigin, Külük Apa, Tay ögə, Kut-
luğ, Bilgə Tuğma və s.
8) Qiymətli metal adları əsasında yaranan antroponimlər: Al-
tun tay Sanun, Altun Tamğan və s. (13, s. 52-53).
Biz də Orxon-Yenisey abidələrindəki antroponimlərin leksik-
semantik cəhətdən bu cür qruplaşdırılmasını daha məqsədəuyğun 
sayırıq.
Orxon-Yenisey  abidələrində  rast  gəldiyimiz  türk  ad  siste-
mi  orta  əsrlər  türklərinin  ad  sistemindən  olduqca  fərqlənir.  Bu 
fərqlərdən  ən  əsası  abidələrin  dilində  alınma  antroponimlərin 
sayının  çox  az  olmasıdır.  Abidələrdə  işlənmiş  alınma 
antroponimlərin demək olar ki, hamısı türklərin deyil başqa xalq-
ların nümayəndələrinin adlarıdır. Bunu nəzərə alaraq Orxon-Ye-
nisey abidələrinin antroponimlərini iki qrupa ayırmaq olar:
1) Alınma antroponimlər 


125

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   117   118   119   120   121   122   123   124   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin