DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI qaplan” mənasını bildirir. Kapağan xaqanın II oğlu İni il kağan
idi. O, 716-cı ildə atası döyüşdə ödürüldükdən sonra taxta çıxdı.
Lakin əmisi oğlanları bu hadisəni qeyri-qanuni elan edərək onu
öldürdülər. İni il kağan “kiçik xaqan” mənasını verir.
İn il kağanın adı yalnız Tonyukuk abidəsində, həm də İnel
şəklində işlənir. Ə.Tanrıverdiyev İnəl kağan antroponimini –
inəl (xan əsilli arvaddan olan), kağan (xaqan,hökmdar) kimi
mənalandırır (13, s. 31).
Kül tigin. Kül tigin göytürk hökmdarı Bilgə xaqanın ki-
çik qardaşı, İltiris xaqanın isə kiçik oğludur. O, dövlətin hərbi
işlərinə rəhbərlik edir, böyük qardaşı ilə birlikdə türk dövlətinin
genişlənməsinə çalışırdı. Bu sahədəki böyük xidmətlərinin
nəticəsində Orxon çayı sahillərində onun şərəfinə möhtəşəm bir
mavzoley, abidələr ucaldılmışdır. Kül tigin abidəsində hadisələrin
gedişi böyük qardaş hökmdar Bilgə xaqanın dili ilə təsvir edilir.
Bilgə xaqan qardaşının qorxmazlığını,düşmənə qarşı amansızlığı-
nı, qəhrəmanlığını canlı səhnələrlə şərh edir.Odur ki, bu abidədə
Kül tigin antroponimi bir neçə dəfə işlənmişdir (KTş 26, 27, 30,
31, 32, 33, 34, 40; KT şm.2, 3, 5, 7, 8, 10; KTşm-ş 1, KTcq 1,
KTq1). Bu şəxs adı yalnız bir dəfə Bilgə xaqan abidəsində çıxış
etmişdir. Böyük qardaşı 716-cı ildə göytürk hökmdarı olduqda,
684-cü ildə anadan olmuş bu türk qəhrəmanı Kül tigin türk or-
dusuna başçılıq etmək vəzifəsini öz üzərinə götürmüşdü. Dövlət
qarşısında göstərdiyi xidmətlərə görə Bilgə kağan ona İnançu
apa yarğan tarkan titulunu vermişdir (İnançu Apa Yarğan tarkan
atığ birtim, anı ögtürtüm (KTq 2).
Kül tigin antroponiminin tərkibindəki tigin komponentinin o
dövrdə titul bildirdiyini güman etmək olar. Tigin və onun mənşəyi
haqqında elmi ədəbiyyatda müxtəlif fikirlər vardır. Ə.Rəcəbov
Kül tigin antroponiminin tərkibindəki tigin lekseminin apelyati-
vinin abidələrdə “şahzadə,” “xaqanın oğlu ”mənasını bildirdiyini
