D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya
Yüklə 2,22 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Pedaqogika, Fəlsəfə, Psixologiya
kı atına minib təkbaşına doqquz əri mizraqladı. Mərkəzi qorudu, vermədi...[3.116]”. Göründüyü kimi, Bilgə xaqan həm özünün, həm də və xüsusən qardaşı Kül-tiginin əsgərlik şücaətindən geniş bəhs edir və göstərir ki, əgər onlar əsgər kimi Vətənin müdafiəsinə qalmasaydılar hamı məhv olacaqdı, Vətən yenə əldən gedəcəkdi: “ ...Anam, xatun, bütün analarım, bacılarım, gəlinlərim, şahzadələrim, o gündən diri qalanlar! Kül-tigin olmasaydı öləcəkdiniz!” [3.116]. “...Ey Türk milləti!” Bu eli (Vətəni – M.S.) kiçik qardaşım Kül-tigin ilə ölümlə çarpışaraq qazandım. Qazanıb bu böyük milləti atəşə, suya sal- madım (fəlakətə də düşürmədim) [3.116]. Qədim türk elində Vətənin döyüşkən əsgəri olmaq hissi ha- mının ətinə, qanına, iliyinə işləmişdi, onu Vətənin müdafiəsinə qaldırmışdı. Dar məqamda, ağır gündə hamı bir nəfər kimi Vətəni qoruyurdu. Türklərin vətən döyüşkənliyi onun təkidi, qətiyyəti, cürəti, mətanəti, şücaəti, mərdliyi, qəhrəmanlığı və bunlardan irəli gələn bir sıra fiziki-iradi keyfiyyətləri ilə - cəldliyi, çevikliyi, qoçaqlığı, igidliyi ilə xarakterizə olunurdu. Vətən döyüşkənliyinin məzmununa daxil olan bu tələblər Orxon-Yenisey yazılı abidələrində geniş miqyasda təbliğ və tərənnüm olur. Yuxarıda Bilgə xaqanın, Kül-tiginin vətən döyüşkənliyindən bəhs edən fikirlərdə onların təkidi - özlərini vətən uğrunda mübarizəyə səfərbər etmələri, cürəti – Vətən uğ- runda fəaliyyətlərinin tezliyi, mətanəti – vətənin müdafiəsi barədə qəbul etdikləri qərara sadiq olmaları, şücaəti – vətən uğrunda döyüşmək barədə qəbul etdikləri qərarı qeyd-şərtsiz icra etmələri, mərdliyi – vətən uğrunda qarşıya qoyulmuş məqsədə çatmaq naminə özlərini döyüşlərin ağuşuna atmaları ilə, habelə onların cəldliyi – vətənin müdafiə əmrini yubanmadan, ləngimədən. tez və dəqiq yerinə yetirmələri, çevikliyi – düşmən onu özünə hədəf |