DƏDƏ QORQUD ARAŞDIRMALARI maz taktikalar qurmuş, “damarlarındakı qanına”, gen yaddaşına
söykənən, “mən-mən” deyən keçmişini unutmayan gənc türkləri
bir təşkilata yığıb uğurlu-uğurlu yürüşlər etmiş, 680-ci ildə pay-
taxtı Ötükən şəhəri olan II Göytürk xaqanlığını yaratmışdı. Bilgə
xaqan bu hadisəni belə söyləyir: “...türk milləti yox olmasın deyə,
millət olsun deyə, atam Eltəriş xaqan on yeddi ərlə çölə çıxmış.
Bunu duyan şəhərdəki türklər də “dişarı çıxır” deyə xəbər alınca
dağa çıxmışlar, dağdakılar da onlara qoşulmuş, toplaşıb yetmiş ər
olmuşlar...
...Atam xaqanın ərləri qurd kimi imiş...
...Atam şərqə, qərbə xəbər salıb ər toplamış, hamısı yeddi yüz
igid olub, elsizləşmiş, xaqansızlaşmış xalqı, kəniz olmuş, qul ol-
muş xalqı, türk qanununu pozmuş xalqı, əcdadlarımın qanununca
(milli mənlik ruhuna uyğun – M.S.) təşkil etmiş, öyrətmiş...” [1;
104-106].
Bilgə xaqan türk millətinin gələcəyini düşünmüş, narahat
olmuş “...mən bu bəngüdaşı yondurdum, tikdirdim. gözəl bir
sərdabə yapdırdım. İçinə, çölünə gözəl naxış vurdurdum. Nə
qədər sözüm varsa, əbədi daşa həkk etdim. Çöldə otlaqda, qu-
raq yerdə olanlar da bu bəngüdaşı görsün. Yabançılar daha gö-
rüb bilsin, öyrənsin!” [1; 78], [3; 112] – deyərək vəsiyyətinin
sonunda milli mənliyinə sadiq qalmağı, keçmişinə söykənməyi,
ata-babalarının yolu ilə getməyi, özünü dərk etməyi, elindən bərk
yapışmağı türk millətinə belə tövsiyə etmişdi: “Türklərim, cəmi
bəylərim, cəmi millətim. Qazanıb el (Vətən – S.M.) tutduğum bu
yerdən, xaqanından ayrılmasın, yaxşılıq görəcəksən. Evində otu-
racaqsan, dərdsiz olacaqsan. Sözlərimdə yanlış varmı?...Ey türk
titrə və özünə dön!”
Milli ləyaqət. Orxon-Yenisey yazılı abidələrində türkün mil-
li ləyaqətinin, onun vətənpərvərliyinin, vətən əxlaqının “onurğa
sütunu” olduğu qənaətinə gəlirik. Türkün milli ləyaqəti millətinin
