D. S. Karamatova pedagogiklik kasbiga kirish o‘quv qo‘llanma bilim sohasi
Tarbiyaviy ishlar tizimiga “Ilm-fanni 2030-yilgacha rivojlantirish
Yüklə 471,18 Kb.
|
|
5.
Tarbiyaviy ishlar tizimiga “Ilm-fanni 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi” ni joriy qilish. O‘zbekiston respublikasida ilm-fanni 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi tasdiqlandi. Quyidagi asosiy vazifalarning bajarilishi uchun bosqichma-bosqich amalga oshiriladigan mexanizmlar belgilangan. 81
yuqori ilm-fan sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish; malakali ilmiy va muhandis kadrlar tayyorlash hamda ularni ilmiy-tadqiqot faoliyatiga yo‘naltirish va yutuqlarini rag‘batlantirish; ilm-fan va ilmiy faoliyatni rivojlantirishning zamonaviy infra tuzilmasini yaratish; ilm-fan taraqqiyotiga ko‘maklashadigan zamonaviy axborot muhitini shakllantirish; O‘zbekiston Respublikasining 2030-yilga borib Global innovatsion indeks reytingi bo‘yicha jahonning 50 ilg‘or mamlakati qatoriga kirish maqsadidan kelib chiqqan holda mazkur konsepsiyani amalga oshirish samaradorligi va natijadorligiga oid asosiy maqsadli ko‘rsatgichga erishish rejasi qo‘yilganligi qayd etildi. Zotan, Alloh taolo insoniyatni yer yuzini obod qilish uchun yaratgan. Demak, u o‘zining vazifalarini ado etish uchun har taraflama komil va yetuk bo‘lishi kerak. Buning uchun esa bizning dinimiz Islomda barcha ko‘rsatma va imkoniyatlar mavjud. Eng asosiysi, inson o‘zining oldiga qo‘ygan vazifalarni bajarish asnosida doimiy holda Allohga yuzlanib turishi tarbiyadir. Yuqorida aytib o‘tilganidek, ta’lim komil tarbiyaning juz’idir. U esa aqlni rivojlantiradi va sayqallashtiradi. Natijada u o‘z hayotida kerak bo‘ladigan ilm-u ma’rifatni ashyolar to‘g‘risidagi turli ma’lumotlarni, kasbiy mahoratini yoki kasb-hunarga tegishli bo‘lgan fanlarni o‘rganadi. Lekin tarbiyaga o‘xshab keng qamrovli bo‘la olmaydi. Chunki ta’lim insonning ruhiy, aqliy va jismoniy taraflarini birdek qamrab ololmaydi. Shuning uchun ta’lim –tarbiya doimo birga bo‘lishi talab etiladi. Shu bois ham “Ta’lim-tarbiya tizimini yanada takomillashtirishga oid qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2020-yilning 6- noyabrdagi qarori e’lon qilindi. Innovatsion rivojlanishda ta’lim eng muhim jihat sanaladi. Aynan ta’lim sohasidagi dastlabki qadamlaridir. O‘tgan davr mobaynida yoshlarni oliy ta’limga qabul qilb olish darajasi 9 foizdan 25 foizga yetgani quvonarli daraja, albatta. 2020-yilda mamlakatimiz tarixida ilk bor matematika, kimyo, biologiya, va geografiya fanlari ilmning ustuvor yo‘nalishlari sifatida belgilanib, ularni kompleks rivojlantirish choralari ko‘rilgan bo‘lsa, 2021-yilda fizika fani va xorijiy tillarni o‘rganish birinchi o‘ringa qo‘yildi. Darhaqiqat, dunyodagi barcha kashfiyotlarning yaratilishida fizika fani fundamental asosdir. Ushbu fan qonuniyatlari yuqori texnologiyalar bilan bog‘liq sohalarni rivojlantirishga hissa qo‘shsa, xorijiy tillarni mukammal bilish yoshlarga zamonaviy bilimlarni yanada kengroq bilish imkoniyatini beradi. Bu ayniqsa innovatsion rivojlanish vazirligi ma’sul bo‘lgan soha ilm – fan rivojlanishining muhim jihatidir. Bu yil olimlarning ingliz tilini puxta egallashiga yordam beruvchi “English for science” loyihasini yo‘lga qo‘yganligi tadqiqotchilarimizning ilmiy izlanishi uchun zarur bo‘lgan akademik izlanishga xizmat qilyapti. Shu bois vazirlikda ingliz tili kunlarini joriy etish vaqti ham keladi. Hozir xorijiy tillardagi ilmiy va badiiy adabiyotlarni ingliz tiliga o‘girish bo‘yicha ham qator loyihalar amalga oshirilmoqda. Masalan, Andijon davlat universitetida lug‘atshunoslik va tarjimashunoslik inonvatsion markazi tashkil etildi. Bu dunyo ilmidagi qaynoq ma’lumotlarning o‘zbek tilida muntazam taqdim etilishi, yosh avlodni yangiliklardan 82
yoshlar akademiyasi a’zolari soni hozir 1800 nafarga yetdi. Respublikamiz viloyatlarida 15 nafar yetakchi tanlab olindi. Bu yil yoshlar o‘rtasida eng yaxshi ilmiy ishlanmalar uchun umumiy qiymati 30 milliard so‘mdan ortiq bo‘lgan “yosh olimlar” innovatsion loyihalari tanlovi e’lon qililngan edi. Mazkur tanlov o‘zining ijobiy tomonlarini namoyon qilgani bois, 2021-yilda vazirligimiz va boshqa davlat organlari bilan birgalikda maktab o‘quvchilari va oliy ta’lim talabalari o‘rtasida “Bo‘lajak olim” tanlovi tashkil qilinadi. Yoshlarning eng yaxshi innovatsion hamda startap loyihalari ro‘yobga chiqarish uchun 50 milliard so‘m mablag‘ ajratilmoqda. O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasi O‘zbekiston respublikasi prezidentining 2019-yil 11-iyuldag PQ-4391-son “Oliy va o‘rta maxsus ta’lim tizimiga boshqaruvning yangi tamoyillarini joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi qaror ijrosi yuzasidan ishlab chiqildi. Konsepsiya O‘zbekiston respublikasida oliy ta’limni rivojlantirishning strategik maqsadlari, ustuvor yo‘nalishlari, vazifalari, o‘rta uzoq muddatli istiqboldagi bosqichlarini belgilaydi, hamda sohaga oid dasturlar va kompleks chora-tadbirlarini ishlab chiqish uchun asos bo‘ldi: oliy ta’lim bilan qamrov kengaytirish, oliy ma’lumotli mutaxassislarni tayyorlash sifatini oshirish; oliy ta’lim muassasalarining moliyaviy mustaqilligi va barqarorligini ta’minlash, moddiy-texnik ta’minotini mustahkamlash; korrupsiyaga qarshi kurashish, shaffoflikni ta’minlashning ta’sirchan mexanizmlarini joriy etish; oliy ta’lim tizimining investitsiya jozibadorligini oshirish; Yuqori malakali mutaxasisilar tayyorlash jarayoniga kadrlar buyurtmachilarni faol jalb etish; Oliy ta’lim muassasalarida ilmiy tadqiqot ishlari natijadorligini oshirish, ilm- fanning innovatsion infratuzilmasini shakllantirish, ma'naviy - ma’rifiy va tarbiyaviy ishlar ta’sirchanligini oshirish, xalqaro miqyosida tanilishi raqobatbardoshligini ta’minlash. Majlisda muhokama qilingan masalalar yuzasidan “O‘zbekiston respublikasinig 2030-yilgacha ilm-fan rivojlanish konvensiyasi” loyihasi muhokama qilindi. Avvalo, shuni ta'kidlash joizki, konvensiya loyihasi 2019-yilning boshida ishlab chqilgan bo‘lib, bunga qadar birlashgan millatlar tashkiloti, BMT taraqqiyot dasturi, jahon banki, nufuzli xalqaro tashkilotlar, mutaxassislar va xalqaro konfrensiyalarda keng muhokama qilingan. Shuningdek joriy yilning iyul oyida ushbu mavzuda O‘zbekiston respublikasi prezidenti Adminitratsiyasida tegishli qarorlar qabul qilindi. Shuningdek, yangi tuzilgan respublika oliy kengashi oldida turgan dolzarb vazifalar, uning istiqbol rejalari ham muhokama qilindi. Joriy yilning 7- oktabr kuni “O‘zbekiston kommunikatsiyalar agentligi” ommaviy axborot vositalari vakilllari ishtirokida brifing o‘tkazilgan. Bunda, har bir fikr yoki taklif yuzakilik, bir tomonlama yondashuvdan yiroq bo‘lish barobarida, keng mushohada va asoslantirilgan holda bo‘lishi lozim. 83
to‘g‘risida, O‘zbekiston respublikasi ilm-fan 2030-yilgacha rivojlanish konvensiyasi O‘zbekiston respublikasi prezidentining 2019-yil 8-oktabrdagi PF- 5847-son farmoniga asosan qabul qilingan. Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, har qanday jamiyat taraqqiyotida uning kelajagini ta’minlaydigan yosh avlodning sog‘lom va barkamol bo‘lib voyaga yetishi hal qiluvchi 84
har tomomnlama yetuk, zamonaviy bilim va hunarlarni puxta egallagan, azmu- shijoatli, tashabbuskor yoshlarni tayyorlash eng oliy maqsadlardan biridir. Bunday ulug‘ maqsad qo‘ygan ekanmiz, buning uchun yangi Xorazmiylar, Beruniylar, Ibn Sinolar, Mirzo Ulug‘beklar, Navoiylar va Boburlarni tarbiyalab beradigan muhit va sharoitlarni yaratishimiz kerak. Bunda, avvalo, ta’lim va tarbiyani rivojlantirish, sog‘lom turmush tarzini qaror toptirish, ilm-fan va innovatsiyalarni taraqqiy ettirish milliy g‘oyamizning asosiy ustuni bo‘lib xizmat qiladi. Shunday ekan “Yangi O‘zbekiston- maktab ostonasidan, ta’lim-tarbiya tizimidan boshlanadi” desak xato bo‘lmaydi. Dunyo tajribasi shuni ko‘rsatadiki, yosh avlodni har tomonlama barkamol etib voyaga yetkazish uchun sarflangan sarmoya o‘n, yuz barobar foyda keltiradi. “Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak intelektual va ma’naviy Yüklə 471,18 Kb. Dostları ilə paylaş:
|