D xolboyev, U. N. Ibragimov moliyaviy hisob
Materiallarning sintetik va analitik hisobi
Yüklə 5,65 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.4. Materiallarning sintetik va analitik hisobi
X o ‘jaliklarda m ateriallarning hisobini yuritishda quyidagi hisobvaraqlardan foydalaniladi: 1010 — xomashyo va m ateriallar (mahsulot tayyorlashning asosi b o ig an xomashyo va asosiy materiallar). 1020 — sotib olingan yarimtayyor m ahsulotlar va butlovchi qismlar (tayyor butlovchi qismlar, qurilishning detal va konstruk- siyalari, moslama va priborlar). 1030 - yoqilg‘i (neft, benzin, ko‘mir, o ‘tin va boshqalar). 1040 - ehtiyot qismlar (mashina, uskuna, transport va boshqa vositalar eskirgan qismlarini almashtirish va ta ’mirlash uchun). 1050 - qurilish m ateriallari (qurilish va m ontaj ishlarini bajarish uchun chetdan sotib olingan, o'zida ishlab chiqargan yog‘och materiali, g‘isht, koristruksiya, detallar va boshqalar). 1060 - idish va idish materiallari (xo‘jalik inventaridan boshqa barcha idishlar, yashik va boshqa idishlami tayyorlash uchun kerakli detal va materiallar). 1070 - boshqa tom onga qayta ishlash uchun berilgan m a teriallar. 1080 — inventar va xo‘jalik anjomlari (ulam ing tarkibi keyingi 5-savolda berilgan). 1090 - boshqa m a te ria llar (yuqoridagi hisobvaraqlarda keltirilmagan ishlab chiqarishning chiqitlari, asosiy vositalarni tugatishdan olingan moddiy qiymatliklar, qishloq xo‘jalik korxo- nalarida urug‘ va ko‘chat materiali, m ineral o ‘g ‘it, zaharli dorilar va boshqalar). 69 M ateriallaming sintetik hisobiga yuqoridagi 1010-1090 hisob- varaqlardan tashqari 1510 — «Materiallarni tayyorlash va xarid qilish» ham da 1610 — «M ateriallar qiymatidagi farqlar» hisobva raqlari ham tegishli b o iib , ulaming mohiyati va foydalanish tartibi mavzuning 6-savolida berilgan. Um um an, materiallar hisobiga tegishli yuqoridagi hisobvaraqlar aktiv hisobvaraqlar b o ‘lib, ularning qoldig‘i va kirim i debet tom onida, chiqimi kredit tom onida aks ettiriladi. U shbu h iso b v araq la r b o ‘yicha h iso b lar b o g ‘la n ish in in g asosiylari quyidagilar: 1. Mol yetkazib beruvchi tashkilotlardan pul o ‘tkazish yo‘li bilan materiallar qabul qilishda - DT 6010 KT 5110-5530; DT 1010 - 1090 KT 6010. 2. M ateriallar hisobdor shaxslar orqali sotib olinganda — DT 1010-1090 KT 4220. 3. Yaroqsiz hisoblangan mahsulotlardan olingan materiallar qabul qilinganda — DT 1090 KT 2610. 4. M ateriallar haqiqiy ta n n arx b o ‘yicha om borga kirim qilinganda — (1500-hisobvaraq qo ‘llanilganda) DT 1010-1090 KT 1511. 5. Asosiy vositalarning tugatilishidan foydalanishga yaroqli materiallar kirim qilinganda — DT 1090 KT 9210. 6. O m b o rg a qab u l q ilin g a n m a te ria lla r b o ‘y ic h a m ol yetkazib beruvchilarga d a ’vo q o ‘zg‘atilganda — D T 4860 KT 1010-1090. 7. Asosiy va yordam chi ishlab chiqarishlarga m ateriallar sarflanganda - D T 2010, 2310 KT 1010-1090. 8. Umumiy ishlab chiqarish va m a’muriy-boshqaruv ehtiyojiga materiallar sarflanganda — DT 2510, 9420 KT 1010-1090. 9. Yaroqsiz asbob-uskunalarni tuzatish uchun m ateriallar sarflanganda — DT 2610 KT 1010-1090. 10. M ahsulot sotish ehtiyojiga m ateriallar sarflanganda — DT 9410, KT 1060. 11. Inventarizatsiya natijasida materiallar kamomadi aniqlanib, javobgar shaxslar hisobiga o ‘tkazilganda — DT 5910 KT 1010- 1090; DT 4730 KT 5910. 70 12. Boshqa tashkilotlarga materiallar sotishga chiqarilganda - DT 9220 KT 1010-1090, DT 4890 KT 9220. 13. M ateriallar bepul berilganda — DT 9220 KT 1010. 14. Materiallami sotishdan moliyaviy natija aniqlanganda: a) foyda summasiga - DT 9220 KT 9320. b) zarar summasiga — DT 9430 KT 9220. 15. Inventarizatsiya natijasida materiallarning oshiqligi aniqlan ganda - DT 1010-1090 KT 9390. Materiallarning hisobiga tegishli hisobvaraqlarda (1010-1090) ulam ing analitik hisobi materiallarning saqlanish joylari, moddiy javobgar shaxs ham da ulaming ayrim turlari (turi, navi, o ‘lchami va boshqalar) bo ‘yicha tashkil etiladi. M asalan, 1040 — ehtiyot qismlar hisobvarag‘iga analitik hisob varaqlar ehtiyot qismlar - akkumulyator, shina va boshqalaming turi yoki guruhi, saqlanish joyi, m as’ul shaxslar b o ‘yicha alohida ochiladi. M ateriallar analitik hisobi uni tashkil etishning shakl va usul- lariga ham bog‘liq. Agar ulaming analitik hisobi uchun mahsulot va materiallami hisobga olish daftaridan foydalanilganda, uning ko ‘p grafali bo‘lgani tufayli materiallar hisobini ularning har bir turi bo ‘yicha miqdor-sum m a yoki miqdor holida tashkil etilishi mumkin. M aterialning analitik hisobi uriga m o‘ljallangan kartochkalar va ular hisobining qoldiq usulida qoldiq qaydnomalarida tashkil etiladi. U m um an, analitik hisob orqali materiallam ing har bir turi javobgar shaxslar hamda xokjalik bo‘yicha ularning mavjudligi va harakati bo‘yicha m a’lumotga ega boMadi. Yüklə 5,65 Mb. Dostları ilə paylaş:
|