Davlat iqtisodiy siyosati

VALYUTA-MOLIYA SOHASIDAGI DAVLATLARARO TASHKILOTLAR
Xalqaro rivojlanish assosiasiyasi (XRA)
Uning asosiy faoliyati esa ko‘proq qoloq mamlakatlarga imtiyozli yoki foizsiz kreditlar ajratishga qaratilgan.
Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish tashkiloti (IHRT)
Ular tomonidan ishlab chiqilgan bashorat ko‘rsatkichlari asosida, jahon xo‘jaligi rivojlanish tendensiyalarini hisobga olgan holda, milliy iqtisodiyotlarning o‘zaro moslashuviga imkon yaratuvchi makroiqtisodiy siyosatni olib borish bo‘yicha tavsiyalar beriladi.
Xalqaro hisoblashuvlar banki (XHB)
Shveysariyaning Bazel shahrida joylashgan bo‘lib, bank faoliyatini xalqaro tartibga solishda yetakchi rol o‘ynaydi. Dunyoning 70 dan ortiq Markaziy banklar o‘zlarining oltin-valyuta zahiralarini XHB hisobvaraqlarida saqlaydilar.
Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (ETTB)
1990-yilda tashkil etilgan bo‘lib, asosiy faoliyati Markaziy va Sharqiy Yevropa, MDH mamlakatlarini isloh qilish jarayonlari bilan bog‘liq turli ko‘rinishdagi dastur va loyihalarni moliyalashtirishga, bu mamlakatlarning jahon xo‘jaligiga moslashuvini jadallashtirishga ko‘maklashishga yo‘naltirilgandir..
TASHQI SAVDO SIYOSATINING ASOSIY YO‘NALISHLARI
Proteksionizm
Fritrederlik
TASHQI TA’SIRDAN HIMOYALASH
SAVDOGA TO‘LIQ ERKINLIK BERISH
Boj to‘lovlari
Import kvotalari
Ta’rifsiz to‘siqlar
Eksportni ixtiyoriy cheklash
Tashqi savdoni erkinlashtirish
Ta’rif va kvotalarni qisqartirish
Milliy iqtisodiyotning ochiqligini yanada kuchaytirish
EKSPORTNI RAG’BATLANTIRISH USULLARI
TASHKILIY USULLAR

• eksport qiluvchilarga axborot va maslahat berish xizmatlarini ko‘rsatish uchun maxsus bo‘linmalarni tashkil etish
• savdo bitimlarini tuzishda davlat idoralarining ishtirok etishi
• tashqi savdo uchun malakali kadrlarni tayyorlashga ko‘maklashuv
• xorijiy mamlakatlarda ko‘rgazmalar tashkil etishda yordam ko‘rsatish
• milliy kompaniyalarni diplomatik jihatdan qo‘llab-quvvatlash va h.k.

KREDIT-MOLIYAVIY USULLARI

• eksportga tovarlar yetkazib berishni subsidiyalash
• eksport qiluvchilar uchun davlat kreditlarini berish va xususiy kreditlar berilishini rag‘batlantirish
• xorijda amalga oshiriluvchi savdo bitimlarini davlat tomonidan sug‘urtalash
• eksportdan olinuvchi foydadan soliq to‘lashdan ozod etish va h.k.

№	XSST toifalarining nomlanishi	2000 y	2005 y	2010 y	2015 y	2016 y	2017 y	2018 y	2019 y	2020 y	2021*
	Jami:	3108,3	5335,9	12804,9	12499,6	12078,4	12534,2	13990,4	17458,7	15102,3	16 610,6
1	Oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar	95,5	140,8	1056,2	1239,6	644,9	817,9	1029,9	1436,4	1336,2	1 371,8
2	Ichimliklar va tamaki	32,5	16,2	44,5	23,1	17,8	23,4	22,3	29,8	27,1	36,0
3	Nooziq-ovqat xomashyo, yoqilg‘idan tashqari	972,0	1104,8	1733,5	885,3	788,5	626,6	427,5	591,2	456,1	513,8
4	Mineral yoqilg‘i, yog`lash moylari va shunga o‘xshash materiallar	250,5	604,6	2907,8	2685,1	1713,9	1607,6	2666,8	2528,9	659,0	889,9
5	Hayvonlar va o‘simliklar moylari (yog`lari), yog‘lar va mumlar	4,8	12,3	1,4	0,2	0,0	0,0	0,1	12,4	26,8	1,5
6	Kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga o‘xshash mahsulotlar	81,7	278,1	637,9	594,8	817,6	860,7	881,3	836,5	820,9	1 131,2
7	Asosan material turiga qarab klassifikasiyalangan sanoat tovarlari	399,4	729,3	1610,4	1739,5	1712,6	2200,7	2411,8	2752,9	2906,4	4 334,9
8	Mashinalar va transport asbob-uskunalari	100,5	432,7	699,8	137,0	208,9	350,8	204,1	421,8	434,4	693,8
9	Turli xil tayyor buyumlar	28,6	30,0	153,6	213,1	245,8	311,8	337,6	435,7	617,3	785,2
10	Boshqa tovarlar	694,5	1329,5	2624,4	1920,6	2807,6	3260,0	2939,0	4978,2	5813,1	4 304,9
11	Xizmatlar	448,4	657,5	1335,5	3061,3	3120,6	2474,5	3070,0	3434,8	2005,0	2 547,4

EKSPORT TARKIBI, ming AQSh doll.

№	XSST toifalarining nomlanishi	2000 y	2005 y	2010 y	2015 y	2016 y	2017 y	2018 y	2019 y	2020 y	2021*
	Jami:	2344,5	3479,3	8264,6	11924,1	11542,0	13370,3	19423,0	24291,5	21153,8	25 461,0
1	Oziq-ovqat mahsulotlari va tirik hayvonlar	205,8	185,7	476,6	1314,2	1144,6	1049,0	1327,4	1608,5	1851,3	2 509,6
2	Ichimliklar va tamaki	12,8	9,7	47,3	43,5	45,2	35,2	24,0	44,0	49,3	89,9
3	Nooziq-ovqat xomashyo, yoqilg‘idan tashqari	91,3	95,0	257,3	174,4	263,7	315,7	803,8	1026,6	864,4	1 154,5
4	Mineral yoqilg‘i, yog`lash moylari va shunga o‘xshash materiallar	101,8	103,5	549,4	725,0	589,0	742,1	879,5	940,6	1106,9	1 540,9
5	Hayvonlar va o‘simliklar moylari (yog`lari), yog‘lar va mumlar	18,2	11,6	154,5	219,3	224,6	160,1	211,6	279,6	296,8	411,5
6	Kimyoviy vositalar va boshqa toifalarga kiritilmagan shunga o‘xshash mahsulotlar	273,1	382,1	970,2	1691,4	1717,2	1695,7	2125,9	2686,7	2881,1	3 648,1
7	Asosan material turiga qarab klassifikasiyalangan sanoat tovarlari	307,6	611,6	1449,7	1919,0	1775,2	2325,9	3461,2	4147,9	3581,3	4 720,2
8	Mashinalar va transport asbob-uskunalari	903,8	1477,9	3559,9	4437,7	4518,8	4517,0	7668,5	9568,6	7954,4	8 252,7
9	Turli xil tayyor buyumlar	181,2	181,5	309,3	445,6	454,5	552,4	773,5	1505,7	1309,3	1 385,1
10	Boshqa tovarlar		1,3	0,0		0,0	0,1	20,5	57,4	37,7	11,6
11	Xizmatlar	249,0	419,4	490,4	954,1	809,2	1977,2	2127,0	2425,9	1221,4	1 736,8

IMPORT TARKIBI, ming AQSh doll.
O‘zbekiston Respublikasi tashqi siyosiy faoliyatining bosh maqsadi – davlat mustaqilligi va suverenitetini, xalqaro maydondagi o‘rni va rolini mustahkamlash, yon-atrofida xavfsizlik, barqarorlik va ahil qo‘shnichilik muhitini shakllantirish, respublikaning tashqi iqtisodiy manfaatlarini faol tarzda ilgari surish.
Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasi dunyoning 130 dan ortiq davlatlari bilan diplomatik aloqalar o‘rnatgan. Toshkentda 44 ta chet el elchixonalari, 1 ta bosh konsullik, 8 ta faxriy konsullar, 17 ta xalqaro tashkilotlar vakolatxonalari, 13 ta xorijiy xalqaro hukumatlararo va hukumat tashkilotlari vakolatxonalari, 1 ta diplomatik maqomga ega savdo vakolatxonasi faoliyat ko‘rsatmoqda.
Xorijiy mamlakatlarda va xalqaro tashkilotlarda O‘zbekiston Respublikasining 55 ta diplomatik va konsullik vakolatxonalari mavjud. O‘zbekiston 100 dan ortiq xalqaro tashkilotlarning a’zosi bo‘lib, mamlakatimiz turli xil ko‘p tomonlama hamkorlik tuzilmalari bilan o‘zaro sherikchilik aloqalarini rivojlantiradi.