Davlat moliyasi

Davlat moliyasi tushunchasining iqtisodiy mazmuni

Davlat moliyasining iqtisodiy tuzilishi tom ma’noda bir xil emas, u bir-biriga bog‘liq bo‘lgan bo‘g‘inlardan tashkil topsada, lekin bajarayotgan funksiyalari bilan bir-biridan farq qiladigan bo‘g‘inlar yig‘indisidan iboratdir.

• Davlat moliyasining iqtisodiy tuzilishi tom ma’noda bir xil emas, u bir-biriga bog‘liq bo‘lgan bo‘g‘inlardan tashkil topsada, lekin bajarayotgan funksiyalari bilan bir-biridan farq qiladigan bo‘g‘inlar yig‘indisidan iboratdir.
• Davlat moliyasi sohasining bo‘g‘inlari :
• davlat byudjeti;
• byudjetdan tashqari fondler;
• davlat krediti;
• davlat korxonalari moliyalari kiradi.

MOLIYA TIZIMI
Davlat
moliyasi
Uy xo’jaliklari moliyasi
Xo’jalik subyektlari moliyasi
Davlat byudjeti
Davlatning byudjetdan tashqari maqsadli jamg’armalari
Davlat krediti
Davlat korxonalari
moliyasi
Tijorat asosida faoliyat yurituvchi korxonalar moliyasi
Notijorat faoliyatini amalga oshiruvchi muassasa va tashkilotlar moliyasi
Jamoat tashkilotlari
moliyasi

Davlat byudjeti

• Davlat byudjeti — davlatning muayyan vaqt (odatda bir yil) uchun moʻljallangan pul daromadlari va xarajatlari majmui. Davlat byudjeti davlat ixtiyoridagi pul fondlarining taqsimlanishini bildirib, u davlat moliyasining bosh boʻgʻini hisoblanadi. Davlat byudjeti tarkiban umumdavlat (yoki markaziy) byudjeti (mamlakat miqyosidagi umumiy daromadlar va xarajatlar yigʻindisi) va mahalliy (munitsipal) byudjet (hududiy tuzilmalar — oʻlka, viloyat, tuman va h.k. doirasidagi pul daromadlari va xarajatlari)ga boʻlinadi. Ikki turdagi byudjetlar nisbati mamlakatning ichki sharoitiga bogʻliq boʻladi.

Davlat budjetining tarkibi
Respublika budjeti
Mahalliy budjet

Davlat qarzlarini boshqarish.

• Davlat qarzi - davlatning aholi, firma, tashkilot, banklar, xorijiy moliya-kredit muassasalari oldidagi qarz majburiyatlari. Davlat oʻz daromadlari bilan harajatlarini qoplay olmay qolganda byudjet taqchilligi paydo boʻladi va u qarz koʻtarish yoʻli bilan qoplanadi.