45 yil
3 %
0
412656 $
?
600
III.
TARQATMA MATERIALLAR
Moliyaning xarakterli
belgilari
qiymatning tovar shaklidagi
harakatiga bog’liq bo’lmasdan,
aksincha, real pullarning harakatiga
bog’liq bo’lgan, huquqiy normalar
yoki biznesni yuritish etikasiga
asoslangan munosabatlarning
taqsimlash xarakterda ekanligi
pul mablag’lari harakatining,
odatda, bir tomonlama
yo’nalishga ega ekanligi
markazlashtirilgan va
markazlashtirilmagan pul
mablag’lari fondlarini yaratish
601
Moliya funksiyalari
Taqsimlash
Nazorat
602
Moliyaviy tizim
Moliyaviy xizmatlar taqdim etuvchi
Korxonalar
Moliyaviy
vositachilar
Moliyaviy
bozorlar
davlat tashkilotlari
xususiy kompaniyalar
uy xo’jaliklari
o’zlari tomonidan qabul qilingan moliyaviy qarorlarni amalga
oshiradilar (hayotga tadbiq etadilar)
603
Moliyaviy oqimlar
Moliyaviy bozorlar
Moliyaviy resurslari defitsit
bo’lgan iqtisodiy subyektlar
Moliyaviy resurslari
ortiqcha bo’lgan iqtisodiy
subyektlar
Moliyaviy
vositachilar
604
Resurslarni vaqt va
makonda joylashtirish
Riskni boshqarish
Hisob-kitob to’lov tizimi
Moliyaviy tizim funksiyalari
Stimullashtirishning
psixologik muammolarini
yechish
Resurslarning birlashishi
va kapitaldagi ishtirok
ulushining bo’linishi
Informatsion qo’llab-
quvvatlash
605
Moliyaviy siyosat
Moliyaning o’zida (boshqaruv obyektlarida) bevosita mujassam bo’lgan
boshqaruvning salohiyatli imkoniyatlarini, ishning aniq metodlari,
moliya tizimining (boshqaruv subyektlari) organlarini tashkil qilish
bilan yagona joyga bog’lashga imkon beradi.
dunyoning barcha mamlakatlarida moliya tizimi orqali amalga oshirilib,
uning faoliyati quyidagi tamoyillar asosida quriladi
moliyaviy tizim
bo’g’inlarining
o’ziga xos bo’lgan
xususiyatlarini
inobatga olib
moliyaviy
boshqaruvni amalga
oshirish
barcha moliyaviy
muassasalar
funksiyalarining
umumiyligi
barcha quyi
boshqaruv
organlarining faol
ishtirokida
markazdan
umumiy
boshqarish
606
Moliyaviy siyosatning tarkibiy
qismlari
(yo’nalishlari)
byudjet siyosati
baho siyosati
soliq siyosati
pul siyosati
kredit siyosati
investitsiya siyosati
ijtimoiy-moliyaviy siyosat
boj siyosati
607
Moliyaviy boshqaruv tizimi
Boshqaruv
subyektlari
Ta’sir instrumentlari
Pirovard
maqsad
Boshqaruv
obyektlari
Moliyaviy tizim
Moliyaviy siyosat
Tizimlar
moliyasi
Moliyaviy barqarorlik
•
Prezident;
•
Parlament;
•
Hukumat;
•
Moliya vazirligi;
•
Davlat soliq
qo’mitasi;
•
Markaziy bank;
•
Hisob palatasi;
•
va boshqalar.
•
Boshqaruv
tamoillari;
•
Moliyaviy
bashoratlash;
•
Moliyaviy
dasturlash;
•
Moliyaviy
rejalashtirish;
•
Moliyaviy
tartibga solish;
•
Moliyaviy
nazorat;
•
Moliyaviy
qonunchilik;
•
Moliyaviy tahlil.
•
Byudjet fondlarini
shakllantirish va
foydalanish bo’yicha
munosabatlar;
•
Byudjetdan tashqari
davlat maqsadli
fondlarini
shakllantirish va
foydalanish bo’yicha
munosabatlar;
•
Sug’urta fondlarini
shakllantirish va
foydanish bo’yicha
munosabatlar.
•
Makroiqtisodiy
muvozanat;
•
Byudjet
rejalarining
profitsitligi;
•
Davlat
qarzining
mavjud
emasligi;
•
Mustahkam
(barqaror)
milliy valyuta.
608
Moliyaviy rejalashtirish tizimi va ishlab chiqiladigan rejalar shakli
Moliyaviy
rejalashtirish tizimi
Ishlab chiqiladigan moliyaviy rejalar
shakli
Rejalashtirish
muddati
Istiqbolli moliyaviy
rejalashtirish
Korporativ moliya strategiyasi
3-5 yil va
undan ortiq
muddatga
Joriy rejalashtirish
Daromadlar va xarajatlar to’g’risidagi
hisobot prognozi, pul mablag’lari harakati
prognozi, buxgalteriya balansi prognozi
1 yil
Tezkor
rejalashtirish
(byudjetlashtirish)
To’lov kalendari, soliq kalendari,
kassa rejasi, qisqa muddatli kredit
resurslariga bo’lgan ehtiyojning hisob-kitobi
(kredit rejasi)
Dekada, oy,
chorak
609
Yaponiya va AQShda rejalashtirish modellari mezonlarini taqqoslamasi
Mezon
Yaponiya
AQSh
Muddat
Uzoq muddatli rejalar
(5-15 yilgacha)
Qisqa muddatli rejalar
(1-5 yilgacha)
Boshqaruv qarorlarining
xususiyati
Kollektiv
Individual
Rejalashtirish turi
Strategik
Taktik
Rejalashtirishni tashkil
qilish
Yuqoridan quyiga
Yuqoridan quyiga
Nazoratni tashkil qilish
Jamoatchilik nazorati
Auditorlik nazorati
Rejalashtirish jarayoni
Markazlashtirilgan
Markazlashtirilmagan
610
Moliyaviy
nazoratning
muhim
vazifalari
Soliq va soliqqa tortish, valyuta, bojxona va bank faoliyatida
amaldagi qonunchilikka rioya qilinishini tekshirish
Xo’jalik subyektlari tomonidan
buxgalteriya hisobi va hisobotni
to’g’ri yuritilishini nazorat
qilish, xo’jalik operasiyalarining
buxgalteriya hujjatlarida to’g’ri
aks ettirilishini tekshirish
Davlat moliyaviy resurslarining maqsadga muvofiq
ishlatilishini, davlat va mahalliy mulkdan qonuniy ravishda
va oqilona foydalanishini nazorat qilish
Davlat byudjeti va davlatning
byudjetdan tashqari
jamg’armalarining shakllanishi
va ishlatilishini nazorat qilish
611
Moliyaviy nazoratning tasniflanishi
612
Moliyaviy
nazorat
usullari
tadqiq etish
boshqaruv
nazorati
monitoring
moliyaviy
holat tahlili
taftish
tekshirish
613
2018-yil yakunlariga ko’ra dunyodagi yirik moliyaviy texnologiyalar to’g’risidagi
ma’lumot
№
Davlat
nomi
Aktivlari mlrd.
AQSh $
Asosiy faoliyati
1
China
Lu.com
$18.5
Kichik biznes va xususiy sektorni
onlayn-platforma orqali kreditlash
2
United
States
Stripe
$9.2
Internet-tijorat, mijozlarga
internet-to’lovlarni amalga oshirish
xizmati
3
China
Zhong An
Insurance
$8
Internet sug’urta kompaniyasi
4
India
One 97
Communications
$4.8
Elektron tijoratchi kompaniyalar
uchun mobil internet va to’lovlarni
qabul qilish xizmati
5
United
States
Social Finance
$4
Bitiruvchi va talabalar uchun
kredit xizmati
614
615
616
Moliyaviy innovatsiyalar va moliya tiziminining o’zaro bog’liqligi
617
Moliyaviy innovatsiyalar yaratilish jarayoniga ta'sir etuvchi omillar
618
Moliyaviy innovatsiyalarni moliya tizimida bajaradigan vazifalari
619
Foiz stavkasi miqdoriga
ta’sir etuvchi omillar
Hisob-kitob
pul birligi
To‘lov
muddati
To‘lanmaslik
riski
620
621
622
166632
214420
272727
0
50000
100000
150000
200000
250000
300000
Tijorat banklarining aktivlari,
mlrd.so'm
01.01.2018
01.01.2019
01.01.2020
623
624
625
626
627
628
629
300
350
400
2016
2017
2018
339.9
382.3
378.9
Dunyo miqyosida moliyaviy
vositachilarning umumiy aktivlari,
trln.AQSH dollari
630
631
26.84
28.02
27.27
18.65
19.88
22.41
8.67
9.25
9.98
27.38
30.8
30.05
0
20
40
60
80
100
2016
2017
2018
AQSHdagi moliyaviy vositachilarning
umumiy aktivlari, trln. AQSH dollari
Boshqa moliyaviy vositachilar
Sug'urta kompaniyalari
Pensiya fondlari
Banklar
|