Prion bu faqat oqsildan tuzilgan subvirus mavjudotdir,yoki bo’lmasa oqsildan tuzilgan virussimon yuqumli zarracha.Uning tuzulishi inson e’tiborini tortishi tabiiy,negaki, unda na DNK na RNK bor.Shu sababli ularda genlar mavjud emas. Sutemizuvchi va qushlar organizmida zararsiz holda yashasada,ammo tanamizning eng kerakli a’zosi hisoblanmish ---- miyaga borganda jiddiy kasalliklarni keltirib chiqaradi. Ular tashqi muhitda mezbon hujayrasiz hayotiy faoliyatini namoyon etmaydi. Ushbu oqsil grupppasini electron mikroskopda ko’rish imkoniyati ham yo’q.
P r io n la rn in g tuzilishi tayoqchasimon k o 'r in i sh d a bo'l ib,
P r io n la rn in g tuzilishi tayoqchasimon k o 'r in i sh d a bo'l ib,
b o 'y i 100-200 nm, eni 10-20 nm. Prion tarkib ida DNK yoki RNK bo'lmay d i , ammo antigenlik xususiyatiga ega. Рrionlar s ich q o n va olmax o n la rg a
y u q t i r i lg a n d a ,
u la rd a ka sa l l ik
r iv o j lan ad i .Prionlar replikatsiyasini ta’sirlovchi genlar xo'jayin hujayralarning
genomida bo'ladi,deb taxmin qilinadi.
p r io n l a r ( in g l iz ch a proteinaceans infections perticle - oqsilli yuqumli zarracha)-odam va hayvonlarning markaziy nerv sistemasida og’ir degenerativ o’zgarishlarga olib keladi
prionlar keltirib chiqaruvchi kasalliklar
Kuru
Fatal Familial Insomnia (FFI)
Creutzfeldt-Jakob disease (CJD)
Scrapie
Bovine Spongiform Encephalopathy (BSE)
Chronic Wasting Disease (CWD)
Human
Animal
Prionlar keltirib chiqaruvchi kasalliklar klassifikatsiyasi
Infectious/Exogenous
e.g., Kuru, BSE (mad cow disease), Scrapie
Spread by
Consumption of infected material.
Transfusion.
Sporadic
Familial/Hereditary
Due to autosomal dominant mutation of PrP.
Scrapie
BSE
CJD
Kuru
Mikroskopda ko’rinishlari
Prionlar xo'jayinorganizmida persistensiya
Prionlar xo'jayinorganizmida persistensiya
holatida bir necha о’n yillab saqlanadi , ammo ularga qarshi antitelolar sintez qilinmaydi, hujayraviу immun reaksiyalar
ham rivojlanmayd i. Ular interferonga ham
chidamli va organizmda interferon sintezini induksiya qilmaydi.
Prionlar radiatsiya va UB nurlar,ultra tovush, yuqori harorat hamda dezinfeksiyalovchi moddalar ta’siriga o'ta chidamli, lekin efir va fenol ta’sirida parchalanadi .
Prionlar keltirib chiqaradigan kasalliklardan biri:
ALZGEYMER KASALLIGIdir
Alzgeymer kasalligi va Parkinson kasalligi, bir umumiy tabiati bor kasallik prion uchun shu tarzda rivojlanib belgilar. beta amiloid, tog oqsil va boshqa
